Katalog

r iT~7 !' ere inat hep ayaktaî 15 senedir Ayasofya üzerine çalışan Prof. Ahmet Çakmak şöyle diyor: "Bizim ölçülerimize göre 77.5 büyüklüğünde bir depremde yıkılması gerekirdi. Ama Ayasofya'yı yapanlar iki matematikçi mühendisti. Gayet hafif harç ve tuğla kullanmışlardı. Bu tuğlalar suya atılsa batmadan yüzecck hafiflikteydi." Cogito dergisinin Deprem e ayrılan son sayıiında Ayasofya 'nın 1500 yıldır nasıl ayakta durduğuna ılışkın bır roportajyer aldı.AyşeErdem 'ınProj AhmetÇakmak''la yaptığı roportajı aynen aktarıyoruz Say ın Çakmak, siz Princeton İ'J niversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü'nde profesörsünüz ve bu bölümde Ayasofya'nın deprem koşullarıııdaki yapısal anali/ini yapıyorsuııu/. Bize bu çalışmanız hakkında bîlgi verir misiniz? 15 scncdır lstanbul 'dakı Bızans cscrlen ve esas olarak Ayasofya üstünde çalışıyorum Bu çalışmada ılgılendığım mevzular şunlar Ayasofya'yı yapanmımarvemuhendıslenn yapı bılgilcrı ne kadardı? Ayasofya'nın dığerbınalardanfarkınedır9 1500 scncdır var olan bırbına lstanbul gıbı dcprcmı çok olan bırşchırde nasıl yıkılmadan 1500 senc ayakta kalmışjır1' Bunlara baknıak üzere çalışmaya başladık Tanhıbırbına iıstunde çalı^mayabaşlanırkensurulmasıgcıekcnsuallcı vardır Bınncısı.bubınaüstune tanhı olarak nc bılınıyor'7 Yazılı olarak ne vardır? Planını bılıyor muyuz'; Kım yapmı^, nasıl yapmış? lkıncısı, bu bına ustune kımler çalış,mıs.? Şımdıyc kadar hangı arkcologlar, hangı tarıhç ılcr ncler yazmıs,7 Vc daha sonra da modcrn mühendıslık teknıklerını kullanarak bu bınanın malzemesını, kuvvetını ve depreme dayanıklı olup olmadığına baknıak ıçın bırlakımmodcllcryapmdyı du^unduk. Bu çalışmayı hangi kurum veya kuruluşlar desteklemektedir? Bu çalışmaya Pnnceton'dakı mühendıslık öğrencılerıylebaşladım Mımarlıktaprofesor olan Robcrt Mark cskı gotık bınalar üstünc çalış,ıyordu, o da bızc katıldı Daha sonra bu çalışmaya uç ayn kurum dahıl oldu; Pnnccton Unıvcrsıtcsı, BU Kandıllı Rasathanesı 'ndekı Deprem Araştırma Bölümü ve AtınaUnıversıtesı'nınK.ımyaFakültesı'ndekı Malzeme Bölümü Ahmet Bey, 17 Ağustos'taki depremde tstanhul'da nııydınız? Evet buradaydım, sabah hemen Ayasofya'yabaktım Daha onccde soylcdığımgıbı hıç zarar görmemı !?tı istanbuPda hangi tarihi binalar deprem tehdidi altındadır? Benım bı Idığım, bu depremden zarar görmüş bır tane tarıhı bına var, Sınan' ın yaptığı Edırnekapı tarafındakı Mıhrımah Sultan Camıı Dcpremden sonra oraya da gıttım, kıble tarafındakı kcmcn çok fa7İahasargormuş., otekı kemer de hasar görmuş, ama o camının eskıden de hasarları vaıdı Bu depremden mı olmuş, yoksa daha oncc vokmc mıolmuş,,onubılmıyorum Bunuçalı^mak üzerc, Kandılh'dckı arkddaijlarla bcrabcr bır projc ha7irlami!)tım, ama şımdıyc kadar bunu uygulayacak kımseyı bulamadık Muhakkak tamır edılmesı gerekcn tanhı bına MıhnmahSultanCamu'dır BırdcFatıhCamıı'nın hasar görduğu soylenıyor, bcn gorıncdım, ama duyduğum, agırlık kulclcrının hasar gordugudur Bunun dışında depreme karşı kuvvet