Katalog

24OCAK. 1999. SAYI 670 yayınladı. Slav sorununa temel bir çözüm olarak; devrimci Slavlar'ın diğer ülkclerin devrimcileriylebirleşerek, AvustuıyaMacaristan Imparatorluğu, Rus Imparatorluğu ve Prusya Krallığı'nı yıkmalannı öneriyordu. Slav halklarımn kurtuluşu bu imparatorluklannyıkırıtılarıÜ7crındedoğacaközgür Slav fcderasyonlanyla miimkün olabilirdi ancak. Bu kehanet, ulusal soıununçözümü anlanundayetmişyıl sonra 1918'ciegerçekleşti. SlavlaraÇağrı'nınbırbaşkaÖ7elliğiise, Bakunin'inaçıkçaanarşizme doğru ilerlediğinıgöstermesiydi. Ulusal bağımsızlıgınancak toplumsaldevri miiçermesihal indebaşaıılı olabilcccğini belırtcrck şöyle özetliyordıı: "Yüreklerimiziveaklımızıdaraltarakgüdülcrımizi vc iradcmizi kirlcttiği için,öncclikle içinde bulunduğumuz ortamı temizleyipçevrcmizieksiksi7bırbıçimdedönüştürmclıyiz. Böylecetoplumsalsorun.cnbaşta toplumuntopyckünyıkılnıasısorunu olarak ortayaçıkıyor.' SlavIaraÇağrı hcnÜ7 Slavlara ulaşmadan Bakunın, Mayıs 1849'da Dresdcn ayaklanmasina katılarak işçilerin Saksonya Kralı'na karşı kurdukları barikatlarda savaşmaya başladı. Dürtgiin sürcn sokak savaşından sonra hayatta kalan isyancılarla birlikte Freiberg'e çekilen Bakunin, iki arkadaşıyla birlikte Chemnitz'e geçti ve orada yakalanarak Prusyaaskerlerineteslimedildi. Artıkuzun bi r işkeııce, hapis, sürgün vc çi le dönemi başlıyordu. Prusya mahkemeleri onu yargılayarak ıdam cezasına çarptırdılar. Ancak, altı ay sonra hakkındaki kararı ömürboyu hapsc çevircrek Avusturyalı yctkililerc teslım ettılcr. Avusturyalılar Bakunin'ibiryıl boyunca bir hiicrc duvarına7incirledikten sonra aynı şekıldcidamcezası verip, bucezayı ömürboyu hapsc çevirerek 1851 'dc Rusya'yaıadcettilcr. Böylcce, on biryıl sonra Bakunin yenidcn Rusya'daydı ve ünlü PeterPaul Kalesi'ninkonuğuydu. Hakkındabuncamahkumiyet kararı varkengöstemıelikbiryargılatnayabilcgerekyoktu.Zatenyıllaröncegıyabındayargılanmışvcmahkuıncdilmişti. A. t. Henen lâ devam cdiyordu. Fakat, 1863 Polonya Ayaklanması'naRusya'danbircepheaçmak üzere iki yüz Polonyalı'nın Stockholm'den Litvanya'ya denizden düzcnlcdikleri ve fiyaskoylasonuçlananbirçıkarmaharekâtına kalıldıktan sonra panSlavisthareketeilişkin umutlarınıneredeysetümüyleyitirdi. Aynı yılın sonunda Londra'dan Italya'ya gcçti. Canlı Italyanmizacı onagayet iyigeldi. Avlanacağı sular, hem monarşiye hem de cumhuriyetçilvlazzinimilliyetçiliğine karşı giderek artan bir hoşnutsuzluk nedeniylc epeyce bulanmiştı. Bakunin bu uygun ortamdan yararlanarak epeydir tasarladığı örgütlcnme modelini ttalya'nın çeşitli kentlerindehayatagcçirdi. Enternasyonal Kardeşlikadını vcrdigi vcCîizli Ittifak olarak daanılan bu örgütlenme, toplumsal devrimi yaymaya çalışan disiplinli militanlann birliğiydi. Hertürlüotoriteye.dine vedcvlcte karşı olan Enterna.syonal Kardeşlik, özgür komünlcr fcdcrasyonunuamaçlıyordu. Bakunin, Kardcşliğin örgütlenme tarzını.amaçve tüzüğünüaçıkladığı Devrimci EIKitabı'nda hedeflerini şöyle belirliyordu: "... Sistematik merkezi devletin ahlaki, siyasi, ekonomik ve hukuki olarak ortadan kaldırılması... .Avrupa 'daşuanda yürürlükte olan tüm ceza kanunları vc medeni hukukun yürürlükten kaldırılması. ... Devletin tüm bankalarının ve parasal yatırım kurumlarının ortadan kaldırılması. Tüm merkezi yönetimin vebürokrasinin ortadan kaldırılması, tümdüzenliordularınvedevletpolisinin lağvedilmesi." ruz.... Almanlığı ıyi özümsemiş olan Marksistler, devlet iktıdarına taparlar, zorunlu olarak politik ve toplumsal di.siplinin peygamberleridirler.... Marksistlerilearamızdabiiyük bir uçurum var. Onlar her şeye rağmen hükümetç i; biz isc anarşistiz." Bakunin, pek çok konuda düşüncclcrini yazdı ancak, eylemle dolu yaşamı nedeniylc kitap çalışmalarmı tamamlayacak 7amanı bulamadı. Buna rağmen sağlığındayayınladığı birkaç broşürü ve bir kitabı dişındaki el yazmaları, çok sonra arkadaşları tarafından derlenerckbirdİ7İ kitap halinegetirildi. Hylemle propaganda anlayışını savunan Bakunin, bu tarzın ilk anarşist uygulayıcısıydı. Düşünceveeylemibirlcştirerck anarşist hareketingelişimindekilitbirrol üstlendı. ömrünü, yıllarca ayaklanmadan ayaklanmaya, barikattan barikata koşturarak gecirdi. Yaşına göre, 1874 gibi geç bir tarihte bilc Italya'daki Bologna anarşist ayaklanmasına katıldı. Isyanbaşarısızlıklasonuçlandı. Arkadaşları, onu kentin cephancligine bir intıharsaldınsıdüzcnlcmektenzarzorvazgeçirdiler. Koca sakalını kesip bir Anglikan rahibi kılığına sokarak kolunda bir sepet yumurtayla, kentin kuşatılan sokaklarından Isviçre'ye doğru yolaçıkardılar. Barikatların kıdemlisi olan bu adarnın en son serüveniydi bu. O, yaşamı boyunca hep Eylemle dolu biryaşam Bakunin'in 1864'tc Italya'yaycrleşmesiylc başlayan süreç, aynı zamanda Marksizm ile anarşist hareketin karşı lıklı şekillenişi,olgunlaşması, zaman zaman aynı zcmınlcrdc buluşması veen sonunda da I. hnternasyonal'deki kavgayla tamamen birbirindcn koparak tarihi yol ayrımına girmcsi sürecidir. Bakunin, ıştc bu süreçte etkili ve belırleyici bir figür olarak anarşizme karaktcrini kazandıran kişi oldu. Mancvearkadaşlarınındevletçiotoritersosyalizmihakkındaşöylediyordu: "... Devlet hâkimiyet anlaınına gclir vc her türlühâkimiyctin temel varlıkkoşulukitlelerin boyunduruk altına alınmaları ve sonuç olarak yönetici bir azınlığın çıkarları doğrultusunda sömürülmeleridir. Devrimci bir geçiş amacıyla da olsa her türlü ulusal kurulu,tüzclmeclisi,geçicihükümcti veyasözümona devrimci diktatörlüğü kesinlikle reddediyorıi7, çünkü devrimin ancak kitleler içinde gerçek ve sürekli olacağına inanıyo Karl Marx yolculuktan sonra, Japonya, San Francisco ve New York yoluyla 27 Aralık 1861'de Londra'ya ulaşarak devrimci bir coşkuyla Herzen'in kapısını çaldı. Herzen'i dehşete düşürecekkadaryaşlanmışti.Fakat,"hapishanc vc sürgün, ruhunu Sibirya ayazının mamut etlerini koruduğu gibi korumuştu. öte yandan, 1848 ile 1858 arasındaki Avrupa gcriciliğiniyaşamamıştı. 1848ayaklanmalannıngümbürtüsühâlâkulaklanndaçınlıyordu. Tutuklandığıgünkükadarateşlibirşekilde geri gelmişti. Slav ulusal hareketini topI uınsal devrime doğru dönüştürme düşü hâ Sibirya'dan Avrupa Barikatlarına Bakıının'in Prusya claıı Rusya'yuuzanan ve dokuz yıl sürcn hapishanc hayatı, Sibirya'ya mücbbet sürgünc göndcri Imcsıy lc nihayetsonbuluyordu. Dörtyıllık sürgün yaşamından sonra, zekıcc hazırladığı kaçış planını uygulayarak Haziran 1861'de Irkutsk'tan ayrıldı. Temmuz'da Nikolayevsk yakınlanndaki Kastri limanından bir Amerikan ticarct gcmisınc binmcyı başardı. ü andan ıtibaren artık özgürdü. Aylar süren bir M. Bakunin, karısı A. K. Bakunina ile... Don Kişot'ça bir ölümü düşledi. Ne var ki, ölüm onu 1876 Temmuz'unda Isviçre'nin Bern şehrindeki bir hastanc odasında buldıı. Mihail Bukanin,devcüsseliydi. Muazzam bir iştahı vardı, oburcasına y iyordu. Geccler boyukonuşur,yutarcasınaokur, kanyağışarap gibi içerdi. Zekiydi, bilgiliydi ama naifti; açık yürekli, scvecen ama kurnazdı. ŞJfreli mektupları şif'relcriyle postalayacak kadaı ihtiyatsızdı, fakatsonderecesadıktı. Hcmcn henıen hiçbir mülkiyet vc maddi güvcncc duygusuyoktu. Hayatı boyunca arkadaşlarınınvehayranlarınınarmağanlan veyardımlanyla yaşadı. Aldığı kadar büyük bir cömertlikledeveriyordu. 0. cömert ve gotik zckâsıyla son derecc ayrıksı veromantikbirasiydı.^ Bu yazıda yararlanılan kaynaklar: 1. Anarşızm, G. VVoodcock, Kaos Yayınlan 2. Bakunin, Derleyen: S. Dolgoff, Kao3 Yayınları 3. Rus DüşünceTarihi, A. Walicki, V Yayınlan Bakunin'edalrTürkçe'yeçevrilenkitaplar: Devlet ve Anarşi (öteki Yay ınları) Tanrı ve Devlet (BelgeYayınlan) Yeni çıktı. BakuninHayatı, Mücadelesi, Düşünceleri (Kaos Yayınlan) Yenı çıktı. Dresden 'de Mayıs ayaklanmasu Kışlaya saldırı 1849... M. Bakunin Devrimci ElKitabı'nıyazdı.