Katalog

CUMHURİYbl DERGİ dar bir elbise giyip, bir karış yırtrnacından, bilcğinc kadar bir bölümüngö/ükmesibile birolaydı. Benim kadardansedip.zipzıpoynayan baijka bir kantocu yok. O yönden de beni Zarife'ye bcnzetirlcr." İlk kanto deneyimini Istanbul Tiyatrosu'nda gerçekleştiren Damcıoğlu'na rahmetli Fehıni Egehocalıkyapmi!}. Bununyanı sıra çcşjtli ustalarla da birlikte aynı tiyatroda oynama şansını da yakalamı^. "İlk kantoyu Toto Karaca'da gördüm. Üçetek bir elbise giyip, şalvarıyla, 'Fındık Kurdu'nusöylcrdi.Perdeyiaralaronuizlerdim. Ben tiyatro ve baleye aynı dönem basjadım. Ama babam tiyatroyu seçmemi istedi. Dansetmeyi, şarkı söylemeyi çok seviyordum ve ilerde tiyatroyla da gccinemeyeceğim için kantoyu scçtim. I Ik (iülriz Sururi ve Nevra Serezli cıktı. Bunların hepsi uzun veya kısa dönem kanto yaptılar. Beni de sahneye çtkarmak için rahmetli Rgcmen Bostancı'danteklifgeldi.OzamanlarAjdaPekkan Batı müziğinin anası. Hatta o dönem çıkan birçok kiiji de Ajda Pekkan'a rakipçıkartılmıştı. Düşündüm ki Ajda Pekkan varken ben niye aslını taklit edeyim. lyi ki de kimseyi taklit etmcmiîjim, kendi yarattığım bir kimliği oynamışım. Azeri t'olklor şarkıları ve üç tane de kanto söyleyeyim dediın. Çünkü kirnsekantonun ne olduğunu bilmiyor. Neredenbilecekler, yazılmıyorçizilmiyor. Ben o kadınlardan birinin ruhunıı taşıdığıma inanıyordum. Eski banlları arastırdım. Müzisyen ve bcstckâr Arif Erkin'dcn eski bantlarını aldım. O seslerbeni çok ctkiledi. Tarihten gelen çok eski, baygın, romantik kantolardavaramahiçbirioflayıppoflamıyor. Bubenimözelliğim. Bunuyaparkende ben yaratmalıyım, bir sanatçıysam kimseyi taklit etmcmeliyim diyc düşündüm. Niko'yu buldum, Niko Tarlabası'nda çok köhnc, yıkıkdökükbirevdeotururdu. Yuvarlak makara bantlara sesini kaydettim, hâlâ bende durur. Sonra Fehmi Ege'yi buldum. Ne yapabiliriz,diyesordum. Bende notalar var, istediÖnccleri Runtlar ve Ermeniler kanto yapardı. Sonra peçe kalktı, Müslüman kadmlar da sahncde yer uldı. Damcıoğlu, son temsilcisiydi... ğinşekildedüzenleriz.dedi. Birlikte 'Yangın Var', 'Fındık Kurdıf, 'Oy Dingala' parçalarıüzcrindeçalıstık.'Oy Dingala'parçasında Lunapark (iazinosu'nda Ismail Dümbüllü'yledeçalışmakşerefinenailoldıım.t)/amanlargazinolarasmokinlegelirlerdi.Öyle birkalitevardı." Damcıoğlu, birdönemedamgasını vuran JAKLİN ÇELİK duk. O sanatçılardım tek hatırladığımız isim cğlencenin.lümüyle yitip gitmesinin sebeplcriniises.öyledeğerlendiriyor: ıse Nurhan Damuoğlu. Damcıoğlu'nunbir ozclliği de 1920'lerden beri ilk Müslüman azı şeyler vardır, biz farkında ol"Daha önce bayağı bir isim vardi. üaliba kadınkantocuolması.Gayrimüslimkadınmadan,bellibirzamandilimiiçerionlarbu iiji bıraktılar, birkısmı daevlendi. lardan ise birçoğu şu anda yaşamıyor veya ; sinde, rollerini oynayıp yaşadığıOnuniçinbittiginidüijünüyorunı. Benimgiyaşayanlar daartık kanto yapmıyor. Bir tek mızdönemleredamgalarını vuradipgörüşmek istediğim insanlar ııtandılar, Ankine Uğurdıştnda... önce Cumhuriyet raköylcceyitipgiderlcr... Aslındapekyitip gizlendiler. Mesela Anjel vardı. Atatürk'ün döneminin ortalanndan günümüze kadar gittikleridesöylenemez. Bizonları 'anıhüchuzuruna çıkıp piyano çalmıs, bir kadın. kantoyla iç içe olan ve kantonun vazgeçilrc'lerimİ7denbirinekilitleyip,zamanzaman Onun evine gittim. 'Kabak Kantosu' ve mezbirmüzikdalı olduğunu belirten Nurhatırlunan bir 'anı mahkumu' halinc getiri'Dondurmacı'nın besteleri Anjel Hanım'a han Damcıoğlu ile görüştük. Damcıoğlu riz. Bu'anımahkumu'kesitlerzamanakars.ı aittir. Kantonun bitmcsine gerekçe olarak kantonun gcçmis.ten günümüze gelişimini dircnmezler. Imkânsızdır. Çünküzamanadionların kimseyi yetiştirmemelerini ya da şu şokildeaktanyor: " ' ''zy<J} kimsenin yetişmek istemeyişini de göstere• renmeleri demck bu hızlı değis.imçarkı içerisindebizedirenmelcridemektir... "Türkiye'de müzikaller ve Bati müziğinin biliriz. Ozamanlarbuişiyapanlarçokaydın gelişimi kantoyla başladı.Kadınlannpeçeli Iştebu'anıhücre'lerinesıkış.ıpkalmış'anı kişilermiş. Hem tiyatro yapacaksınız, hem gezdiğiodönemlerde Müslüman bir kadının mahkum'larından biride kanto. Ilk örneklekanto yapacaksınizbuzor bir is.." sahneye çıkması imkansız olduğundan ri ly.yy. Istanbul'undaGüllü Agop'untiyat.. <.; Rumlar vc Ermeniler bu sanatı yaptılar. O ArapKızı... rosunda görülen kanto, o tarihten sonra da dönemin gözde kantocularından biri de ŞayaklaşıkyüzyılkadarlstanburungelişmekKantonun içindeçcşitli larzlar olduğunu miramHanım'dı.Buradaşunudabelirtmek te olan eğlcnce hayatında büyük rol oynar. söyleyen Damcıoğlu Köpek Kantosu, Öcü, istiyorum; Şamiram Hanım'ın elbisesini Şaıniram, Peruz, Virjin, Zarife gibi isimler Acem, Laz gibi örnekleri vercrck, bunların giymek bana nasip oldu. Müzeyyen Senar kanto devrinin kapanmasıyla birlikte yitip dışmda bir tarzyarattığım söylüyor. vermişti. Ve ben onu bes. on şeklc sokarak scgiden efsanevi kadınlar. Geride sadeec isim"Bütün bu tarzların ritimleri ve danslan nelercegiydim. Beni izlerken sen kantocu leri kaldı. Bir de kıyıda köşede kalmış birtas, değişiktir. BunundışındaoluşumlandaiçinZarife'ye benziyorsun, bu elbiseyi ancak sen plaktan sızan bay gın hoş sadaları... de bulunulan döheme ayak uydurmuş. Metasjirsındemişti.BenimZarife'yebenzediğisela 'Arap Kızı 'nda olduğu gibi. O dönemde 1945'lcrdc kanto dcvri kapanmasına kami Naşit'in torunu Niko da söylemişti. Niko burada Araplar varmış. Arapları da memnun panıyordu ama tümüy le bitmiyordu. Çesjtl i zenneydi. Kadınkılığınagiriphemoryantal etmek istemişler ve 'Arap Kızı' kantosu sanatçılar kantoyu gazinolarda yapmayadey apar hem düetolarda oynardı. Tiyotroda al olus.mu.s,. Mesela'Çarliston'daolduğu gibi. vamettiler. Bizlerdeö/ellikletelevizyonıın dığımızortaoyunu ve tuluat eğitiminin için'Garson bira gctir, garson s,arap getir, garson tek kanallı dönetninde Ramazan progıamlade kanto da var. O dönem bir kadının yere ka hani çarliston...' Çarliston modası birgelmiîj rındakanioyu izlemes.ansınasahipoluyorAnklne ll£ur, l9SI'de sahnede... İlk örnekleri 19. yüzyılda İstanbul'da görülen kantoculann halk arasindaki adı "Ramazan Ramazan eğlencelerinin pideleri"ydi. Kanto, vazgeçilmeziydi. Kantonun son temsilcisi Nurhan Damcıoğlu, * gecede dokuz kez sahneye çıktıklannı söylüyor. "Ramazan pideleri"