Katalog

14 YARGI VE GAZETECİLER Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü'nden aldığımız bilgilere göre duaım: 1 Temmuz 1998 tarıhi ıtibariyle Türkiye'de cezaevlerinde yatan gazeteci sayısı 96. Bu gazetecılerden sekizi Terörle Mücadele Yasası'nın 7. ve 8. maddeleriyle TCK'nun 312. maddesinden yargılanıyor ya da hüküm giymiş bulunuyor. Diğerlerınin durumu ise daha farklı. Onlar hem 168 ve 169. maddelerden, hem de Terörle Mücadele Yasası'nın 6, 7, 8. maddelerinden ve 312'den yargılanıyor ya da hüküm giymiş durumdalar. 1997 bilançosu ıseşöyle: 1 Ocak31 Aralık 1997 dönemınde 44 basın kuruluşu hakkında dava açıldı. 89 basın kuruluşunun yayını belirli süreler için veya süresız olarak durduruldu. 33 dergı ve gazete hakkında toplatma kararı verıldı. Çetın Altan, Nılgün Cerrahoğlu, Eren Güvener, Dinç Bilgin, Aydın Doğan, Berin Nadi, Ibrahim Yıldız, Oral Çalışlar, Ahmet Zeki Okçuoğlu, Mahmut Övür, Alaattın Kaya, Bekir Coşkun, Necati Doğru, Murat Birsel, Ertuğrul Kürkçü, Salih Memecan, Ertan Aydın, Kerem Çalışkan, Ömer Tarkan, Fatih Çekırge soruşturmaya uğrayan ve yargılanan gazeteciler arasında. Nurettın Şirin, Ismail Beşikçı, Ragıp Duran ve Haluk Gerger ise hüküm gıydıklerı ıçın cezaevındeler. 1996 ve 1997 rakamları kıyaslandığında ortaya çıkan tablo şöyle: 1996'da 31, 1997'de 16 gazeteci işkence ve kötü muamele gördü. 1996'da 109 gazeteci, 1997'de 225 gazeteci gözaltına alındı. 1996'da 45,1997'de 62 gazeteci saldmya uğradı. 1996'da 39,1997'de 89 yayın kuruluşunun yayını bir ya da bırden fazla gün için durduruldu. Bu karşılaştırmaya göre, ihlaller artarken işkence ve kötü muamele azalıyor. Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü'nün konuya ilişkin yorumu şöyle: "Bu sonuç, basın özgurlüğüne gösterılen hassasiyetten çok, işkence ve kötü muameleye karşı yürütülen mücadelenın bir ürünü."^ Gazeteciler Meclisi 'nin Babıuli Sokak Şenliği 'nden bir anı: Ragıp eşi Sema ile.. CUMHURİYKT DERCt p+ yışı ileçok fazla ılerigıdilemez. Televizyonlarbenceilginçbirölçu.Hangi akşamTV'yıaçsanızmüthişşiddetsahneleri görüyorsunuz. Polisler insanları dövüyor, cn yumuşak yerolma.sı gereken adalct saraylarındabıçaklar,tabancalarçekiliyor. Şiddetinkısırdöngüsünegirmişdurumdayız. Bir çözümsüzlük,kilitlenmevar. Bukilitlenmeyi aşacak, ıleriyi görebilen gerçck anlamda demokrat ve barışçı bir siyasi çizgi ne yazık ki yeşcrcmiyor. Yeşcrdiği an bastırılıyor MüthişbirbaskımekanizmasıTürkiyc'nin gelişmesini daha demokrat ve barışçı olmasınıengclliyor. Diişüncey i ifade ve basın özgürlüğü konusunda sizce nclerin yapılması gerekir. Hcrhaldeçok fazlaşey var. 19yüzyilsonundan itibaren Batı Dünyası mescleyi büyükölçüdcçözmüş, kurallarmıgetirmiş. Basın, ifade ve düşünce özgürlüğü konusunda Avrupa'dademin sözünii ettiğim iki sınırlama var. Amerika'da bu da yok. Batı Avrupa'daistediğinizherşeyiya/abıliyorsıınuz. Fransa'da mcsela bizim Kürt meselesine benzetilen bir Korsika meseli var, ki benzcmiyor,"Korsikaaynbirdevletolmalıdır,ya da bağımsı/ olmalıdır" diyc yazanlar var. O insanlar hakkında Fransızdevleti hiçbiryaptırımabaşvurmuyor. Kibuuebırörnek. İki kısıtlama ise şöyle: Bıri şiddetin propagandası... Yani savaşı kışkırtmak veşiddetiövmekyasak. VuraIım,kıralım,öldürelim,bİ7 bunu ancak savaşla kazanırız gibi söylemler...Bunlardaordakihukukinormlaröl(,'üsünde para eezası ile çözülüyor. Gazete kapatmakmiij, TV karartmakmış gibi cezalar yok. Kamuoyudazatenbunubiliyor. tkinci yasak nispcten daha yeni. Bırtakım kazanımlarsonucugetirilmişbiıyasak. Irkçılık, daha doğrusuhertürlü ayrımeılık yasak. Örneğin bi/de de vardır, Allahın Sivaslısı'na bak gibi, böyle adam mı olur gibi... Böyle birşey yazdığınızda Fransa ve Ingiltere'de hemcn mahkum olur, para cezasınaçarptırılırsınız. Ama tabii, para cezasına çarptırılmanın ötesinde bir gazeteci olarak okurlarınızın gözünden düşersiniz. Özgürlüklere sahip çıkan güçlükamuoyu, ırkıçılığı veşiddeti övmek gibi konularda da hassas. Le Pen' in birçokkonuijmasıhakındasaveılıkmahkumıyct verıyor. Le l'cn dc kendı imzasıyla ben şöyle şöyle söyledim, Afrikalılan Arapları kınadım,özürdiliyorumdiyegazeteyeilan vermeye zorlanıyor. Yani kendısini biraz reddetmeyc zorluyor Le Pen'i oradaki hukuk mekanizması. Irkçılıkyaptıdıyehapscatmıyorlar. Fikırle mücadele ancak fıkirleolabılirçünkü. C fikri iktidarageldiğınde A ve B fikrini hapseatabilir. Yani bununsonuyoktur. Şiddetiövmeyeceksiniz, ırkçılıkyapmayacaksınız, tabii ki hakaret,özel hayata müdahalefikirdeğildir. Batı'dakınormlarabakarak Türkiye'de yeni birdüzenleme yapılması gerekiyor. Devletin bir yazıyla bir sözlegüvenliği tehlikeyegirermi'.'Sağlam olması lazım. Devletin sağlamolması içindc demokrat olmasılazım. Bukadarbasit. UlusalvfuluMİararası basın kuruluşları ile meslekdaşlarımı/ın son yıllarda önemli bir dayanışması oldu. Bunun son örneğini Mctin Cöktepe vc cezaevlerinde bıılıınan sorumlu ya/ıifleri müdürleri hakkındaki yasal düzenlemelerde }>ördiik. Bu dayanışma sürer mi? Bence bahsettığiniz mesleki dayanışma iki şeyden ortayaçıktı. Istanbul Aydın ve IstanbulAfyon yolculuklarında biraraya gelen gazeteciler, MetinGöktepe'ninkatillerinin yargılanmasına giden ga/eteciler çok yoğun bir şekilde mesleki bilincıhıssettiler.Bu oluşum Gazeteciler Meclisi noktasına kadar geldi. Basın iki tekelinelinde. iki grupdabeş aşağı beş yukarı aynı görüşleri savunuyor. Cezaevine hangi kitabı götürse... ilk gidişte göturemeüıkierı nasıisa uyuretlerde birer iki^er ona gelecek...