Katalog

5NİSAN I99K. SAYI 628 15 nı ve kırdığını t'arketmiyor. Saygısızlığm her şekli için de aynı sonucu verdiğini söylemek mümkiin. Tabii burada madalyonun bir dc öbür yüzü var. Son derece saygılı, karşısındakini dikkatc alan,hassasbirc}bıle,bıralkoliğe,sinırlendıği zaman tepkilerını kontrol edemeyen ya da kendini sürekli aldatan birine saygı duymakta zorlanıyor. Sorumlulukalamayan,birtürlübüyüyemeyen, kendini asjamayan biriylc ili^kinin düzelmeolasılığı ise neredcyse yok gibi. 0 Farklı kişilik ve beklentiler Partnerlerden birinin evden çıkmak istemeyen, diğerinin ise arkadaşcanliM vegeceyaijamını scvcn biri olması gibi kişilik farklılıkları da asgari müştereklerde birleşilemiyorsa bir ılişkinindevamınıengelleyicıunsurlardansayılıyor. Ancak daha daönemlisigeleceğe yönelik beklentilerdeki farkılıklar. Eşlcrdcn birinin çocuk istememesi, kent yas,amını scvmcyip sakin ve küçük biryerde yaşamak istemesi, erkekse kendine çalışmayanbireşdüşlemesi gibi farklılıklarilişkilerdeçokciddisorunlarayolaçabiliyor. # Tenscltcmas Bu üstbaşlık sadecc cinsel ilişkiyi kapsamıyor. Partnere sık sık dokunmayı istemek, onun tcnindcn, kokusundan yıllar sonra bile hoşlanabilmek,dokunuşları karşısındanegatifduygularakapılmamakilişkilerintetnelolumluunsurlarından olmasalar da, olmazsa olmaz etkeııler arasında sayılabiliyor. (,'ünkü ilişki içinde ınsanlaröncelikletenselyakınlığıyaşamakistiyorlar. Partnerlerden biri bunu reddetme aşamasına gcldiğindeilişkiyikurtarmakiçinyapılabilecek pck birşcy kalmamış oluyor. partncrin kendi kararlarını kcndisi alması vc sorunlanni artık diğeriyle paylaşmaması, kendi dünyasinı kendine saklaması şeklinde ortaya çıkar. Büylebirduruındaki.>ikcndiniili^kinindışınataşırken "Buaşamadahenüzseni ilgilendirenbirdurumyok", "söylenecckkadarönemli görmedım" şeklinde bir savunmamekanizması geliştirir. Partnerin güvenilir ve uzun vadeli bir ilişki için uygunolmadığının bir göstergesi dc vcrilcn uzun vadeli, "Işlerimi yoluna koyayım sana daha çok vakit ayıracağim" ya da "Yapmayaçalışacağım.amazamanınıbilemiyoruın" gibi soyut sözlerdir. # Sadakat Sadakat kavraminı cinsel ve sosyal olarak ikiyeayırmak gerckir. t'inscl sadakat bir ilişkinin temcl öğelerinden birini oluşturuyor. Yine de birçok ilişkide, cinsel sadakatsızlığagözyumulduğu, ve eğer tekrarlanmazsa, temelden sarsmakla birliktc ilişkiyi sonuçlandıncı bir unsur olarak ortaya çıkmadığı gözlcmleniyor. Sosyal sadakatsızlık dencn kavram ise ilişkiyi içteniçekemiren bir sorun.Butaraflardan birinin ilişkisinihayatındakidiğerunsurlarınönüne çekememesiyle başlıyor. Çocuklan için kendini feda eden anne, eşinc aynı zamanı ve ilgiyi ayırmıyor. Ailesi, işi, arkadaşları arasında son derece fedakâr olan erkek, i I işkisi içinde tahammül edilmez derecedc bencil oluyor. Herkesin ihtiyaçları eşin ihtiyaçlarının önüne geçerek, öncelikkazanıyor. Bu üstbaşlık altındaki öncmli noktalardan bir diğcri de partncrlcrden birinin dünyanın gcrı kalan kısmı karşısında diğerinin tarafinı, hem de koşulsuz olarak, tuttuğu duygusunu verememesi. Araştırmalargöstcriyorki, ilişkilerdekigüveni sarsan lemel etkenlerden biri bu. Kişi, partncrinin neolursaolsun taraflı davranmasını,yani kendi tarafınt tııtmasinı ıstıyor. Zor durumda kaldığında ya dahatayaptığında(ihanct,dayak, hakaret gibi diğcr partnere yönelik olaylardan bahsedilmiyor) eşinin yanında olmasını, yanında olaeagına da güvenebilmek istiyor. # Kişilik veözgürliiğü koruyabilmek Maddi vemanevibaskı.ıı/un vadedeilişkılerın cıddı bir şekılde yıpranmasına yol açıyor. Partneriyleaçıkaçıkkonuşamayan,onuntepkılerinden korkan kişi ilişki içinde eziliyor. Ya baskılara boy un eğerek ya da yalan söyleyerek kişiligindcngereksizödünlervermeyebaşlıyor ve kendısiylc sevdiği arasında çelişkiye düşüyor. Aynışekildcilgilendiğialanlarayönclememck,arkadaşlarıylaveailesiyleilişkilerininormal bir çerçeve içinde yürütememek hatta kadmlariçinçalışamamakbulürbaskıveözgürlük kısıtlamalannmbaştagelenlerinioluşturuyor. y llişki ıçindeyaşanansaygısızlığınçok farklı boyutlan var. Ancakentehlıkelilerdenbiri iyinıyet ve yardım şemsiyesi altında karşısındakinin kişiliğini yok saynıacğilimi. Partnerini bu anlamda yok sayan dcği^tirmeye hatta tcrbiye etmeye çalışan kişi, onu kesinlikle uyulmasını istediği davranı^ hatta (lüsjün kuralları zinciriilebağlayıp.hareketsizkildıktan sonra onun adına karar vermeyede başlıyor. 'Sen yanlış karar verirsin, o yüzden sana sormadan hallettim", "Sen yapamazsın bırak ben yapayım"yada "(,'okkilo aldın ben de gidip bugünsenibiısporkursuna kaydettirdim" gibi gerekçe vc oldu bittilcrlepartnerinin hayaiındakı cn küçük ayrınnlara kadar karışan talafbudavraniiji ilekarşisındakini aijağıladığı Bir kez daha... Bu unsurlardan birinin ya da birçogunun göriildüğüılişkılcrdeayrılıküzcrindedüşünmck gerekebilir. Hatta ayrılıkengellenemezbırolgu da olabilir. Ancak yine de uzmanlar bu aşamada bileilişkiııinkurtarılıpkurtarılamayacağıhakkındadüşünülmesini vegerekirseprofesyoncl yardımabaşvurulmasınıöncriyorlar. Psikiyatnst ve yazar Peter Kramer, eslenn ılışkıyı kurtarmakiçinellerindengeleniyaptıklarınaınanmadan aynlırsa, ilerde daha büyük psikolojik sorunlaryaşayabilcceklcrininaltınıçiziyor. Aynı şekilde New York Üniversitesi psikiyatristlerinden Pctcr Frankl da krize girmiş. bir ilişkınin mutlakabitmişbirılışkıdcmekolmadığınıdüşünüyor ve eşlcre yapılacak birşey varsa, onu bulupyapmalarınıöneriyor. Ilişkininkrizsürecindebitmiş olmasını kubul etmek için ise, tarafların ilişkilerini kurtarmaya hazır olmamaları gerekiyor. "Ben ya da bi/, artık bu ilişki için hiçbirşey yapmayız" diyen eşlerinayrılıktanbaşkaçarelerıyokgörünüyor. Bu çabayı göstermek isteyenler için ise danışma merkczleri, tcrapiler ve farklı profesyonel yardım kaynakları bulunuyor. Uzmanlar, olaylar içindcn çıkılamaz bir hal almadan bu kaynaklardan birine başvurmanınilişkiycyardımı dokunacağına inanıyorlar. ABD istatistiklerınc bakıldığında son 20 yıl içinde terapistlere başvurarı çift sayısınm üç misli arttığı, buhizmeti veren kaynakların ise bindcn (1972 sayıları) 50 bıne çıktığı görülüyor. Başarı oranı ise yüzde 50'ninüzerinde... Terapilerde iseöncelikle,iyi bir ilişkinin sirrınınpartnerebir'başkası'olmahakkınınveriltncsindeyattığı işleniyor. PelerKramer'egörc, "(,'oğu ilişki bittikten sonra büyük manevi değerlerineksikliğindendeğilde,davranışlardan kaynaklanan küçük, hoşgörülebilir ve somut farklılıklardanbitmişimajıediniyoruz. Neden bunlara hoşgörü göstermiyoruz? Çünkü bu küçük şey ler bizekarşımızda 'birbaşkasının'olduğunuhcranyenibaştanhatırlatıyor. Birılişkiyiyürütebilmesanatı,diğerinegerçektenbaşka biri olma şansını vermektir. Ve onun bu başkalığını idare etmek değil, yaşamımıza katarak, zenginleşmektir" diyor.^ Psychalagie lleute 'den çeviren: AŞKINELÇİ