Katalog

10 C'UMHURİYETDE Almanya'da bir duvar ressamımız var: Sabahattin Şen. Duvann karşı koymacı, elcştirici ve düşündürücü sorunlan kolayca aktarma özelliğine kendisini kaptırmış bir sanatçımız. Duvar resmi yapmanın dayanılmaz çekiciliğini anlatıyor. Doğaya yenik düşseler de . . . 1. Sayfanın devamı yapılan duvar resimleriyaşadıklarımızındüşünscl yansımalarıydı. Şairlerimiz Nâzım Hikmet ve Pablo Ncruda etkisindekalanyapıtlaryazdılar. Birçok ressamımız MeksikalıRivcra,OrozcoveSiqueiros etkısındc kaldı. Doğal olarak bizler de btı Meksikalıressamlarıdahayakındantanıdık. Yaptıkları duvar resimleriyle"DevrimSavaşf'nda yer alan bu üç sanatçının büyüklüğünü tüm dünya onamıştı. Yapıtlarından, "Duvar Rcsmi"nin toplumsal olayları en iyi biçimdc ışlevselleştirenbirGörselSanatlarOlayıanla mmıçıkardık. Tuvalle duvar rcsmini karşılaştırabilir miyiz? Kâğıda ya da tuvalc yapılmıs bir yapıt ınsanlann her zaman kolayca görebileceklerı yerde olmaz. O tür yapıtları müze, galeri ve sergi yerlerine giderck görebiliriz. Oysa "Duvar Resmi" herkesin kolayca görebileceği yerde ve boyuttadır. Toplumla içiçc olan yapıt insanlara vermek istediği iletıy i en kolay yoldan vcrebilme isjlevselliğini taşıyordu. Toplumsal olayların yarattığı bunalımlar bizlerı duvar resminc bu noktada düğümlüyordu. Seksen önccsı bclcdiyeler sıkça şenlikler düzenliyordu. I lerdaldançok sayıdakatılan sanatçılarınkatkılarıbüyükolurdu. Buarada epeyce duvar resmi yapıldı. I lemen hcmcn tümü toplumsal içerikliydilcr. Karşı düşüncede olanlarınsaldırısınauğradıçoğu. Sckscnsonrasında nc şenlikler kaldı nede duvar resimlcri. Olaylarıncoşkusu vcyaşanılanlarınbizde bıraktığı derın üzüntülerin etkisi sonucunda Riveraları,Siqueirosları,Orozcolansevmeınek, duyumsamamak, gözardı ctmek mümkün dcğildi. Dünyanın en büyük sanatçıları arasında ycr almay ı başarmış bu devrimci sanatçılara saygınlık ve tutku ile ilgi büyüktü. Almanya'da zaman zaman birlikte çalışmalaryaptığımOrtaAmerikalısanatçılargünü müzdedeonlannetkisindenkurtulabilmiv ğiiler. Almanya'yageldiğim 1980yılınadek"I var Resmi"yle olan ilişkim bu düzeydeydi Duvar resmine yönclişini/in Alm> ya'ya gidişini/le başladığını söyleyebi miyi/.? Tabii. Almanya'yagcldiktenkısa bir sı sonra Düsscldorf Duvar Ressamları G bu'ylaçahştım."Yabancı DüşmanlığınaK 1 •jf'yapmak istediklcri birduvar resmi için tıimle çalışmak istediler. Durumumu vc < neysizliğimiaçıkçasöyledim.Çalıs.maylal nungiderilebileeeğini.kendileriiçinöneı olanın iyi bir sanatcıyla çalışmak olduğı belirttiler. Sanatyaşamımdakiilginçliklerdenbiri daha karşı karşıya kalmıştım. Örncğin, gra calışmalarına hiç ilgim yokkcn bir gün ken migrafikçulışması içindchuldum.Ogünl gündürıesimlc grafik başbaşa gidcr. Bu I de duvara çarptık. Çok şükür bugünc dek yerimcbırijeyolmadı. Almanya'da kalma karanmı vermede grubun ctkısi ve yardımı cok oldu. "Duvar Resmi" olayınıniçincgirdikçe, runları yaşadıkça yepycnı boyutlar ve deı liklerolgusuylakarşılaşıyorinsan. Diğcr kelcrdeyapılmişçalışmalarıgördükçcdüsı celcrin,duyguların,kavramların,bilgilerir gözlemlerinderinliklcrideğişiyor. (îünlc bir yığın kitap, belge ve yay ınlarla elde edı bilgilerinyanındaöncekiler hiç kaldı. Çok' öğrendiğimizi vc yeterli düzcye erişildig dü^ünerek yaptığımız tasarımları duv uyarlayabilecek duruma geldiğini diişünı ğümüz anda grubun başkanı olan arkadaşır Klaus K.linger"Bremen'egitmeliyiz! Ora< ki duvar rcsimlerini yerinde görmek isti; rum!"diyetutturdu. Klaus, DüsseldorfGü Sanatlar Akademisi Duvar Resmi bö münü bitirmiş vc birçok kcnt ve ülkt duvar resimleri yapmış olan deneyii birsanatçı. Bremen'e gittik; bir hafta boyuı oradaki duvar resimlerini yerinde in lcdik.Budenlideneyimlibirsanatçıı ncden Bremen'e gelmekistediğinin nıtınıdaorada yapıtları gördüktensor anladım. Yapılan çalışmaları yerinde celcmcninyapılacakçalısmalarabü) katkısı var. Olumlu,olumsuzyönleri değerlendirmek çok şey kazandırıyo Duvann bulunduğu yer kendi ba$ sosyal birolaydır. Bu yerın yas,am bi mini vekonumunuanlayipyorumlan gerekiyor. Rivera'nın resımlerınin b zcrini Istanbul'dayapmakdcmcklst bul'la Mcksika'y ı birbirinc kanştırn dcmcktir. Ülkeden ülkeye.kentten k< te.mahalledenmahalleye.sokaktan kağa, aynısokaktakievdencvedeğisl olan bırçoközellik var. Birmahallcyr sokakta rcsimyapmakistediğinizdel kaç cv sonrakı ö/ellikleri saptaınak rundasini7. Yaptığmızilkresminor; yenı birolgu oktugunu unutmamal 1117. jugendpolitische Aktion Solingen m Bremcn'de incelediğiniz rcsimleı siyasi boyut mu ağırlıktaydı? Bremen'dekiresimlerdenbırıbırsı nağın duvarlarına yapılmıştı. Savay karsıtı olan bansı çağrıştıran bu duvai savasjkarsıtıbirrcsmedönüştürülmü; Resim yöreye uygunluk sağlayan reı lcrlc boyanmiijtı. Yıllar sonra Düs> dort'dabirsığınağınkolayakaçanyo mundan uzak tuttuk kcndimizi. Bremen'in bir başka yerinde yöl tam kavşağında duran duvarda kocan bir pencere, pencereden bakan bir k; koca. Köşcnin yalnızlığını insanın y nızlığıylaözdeşleştirmis. Biryandatı lumdaki insanların bencille;>erek keı Solingen 'deyakılan beş Tiirk 'ün anısma Sabahattin Şen 'in DüsseldorJ duvar ressamlurtyla ortak çalifması Solingen Belediye Binası 'nı süslüyor. kendilcrıni duvar gibi kupkuru yaln