Katalog

CUMHURtYET DERGİ ADEM AYAKTA £ şte.sinemaseverlcrcdevbirhizmetdaha: II Filmklişelendosyası. Neredeysedünya• nın her yerindeki popüler sinema örneklerinde rastlanabilecek yazılı olmayan kurallardemeti... Ötede beridc birkaçına rastlamujolabilirsiniz. Ama,bukadarçoğunuilk kezburadaokuyacaksınız, Önce.ABD'nin tanınmış smemaseverlerinden Rogcr Ebert'inderlemesindenbazıörneklerverip, sonra da, dizginlenemez bir vatana hızmet aşkıyla, kendi gö/ledığim bırkaç klişeyı aktaracağım... Rogcr Kbert, Mıcrosoft'un çıkardığı "ClNEMANIA"adlısınemaansiklopedisiCDROM'unüçotor|tesindenbıri(dığcrleri Leonard Maltin vc Pauline Kael) "CINEMANIA",sıncmaalanındayapılmışengü7elC'DR()Mçali!>maIarındanbiri, belki debirincisi. Piyasadacnson 1997 cdısyonu bulunuyor Bılındığı gıbı, Mıcrosoft üçdörtaykadarönce"eğlendiriciolmadığı" ıçin.artıkbuCDROM'unyeniedisyonlannıçıkarmayacagınıaçiklayarak fılmpcrestlerıüzmüstü hvet, "C'INEMANIA 1997" oyun içermiyor, çünkü her şeyden önce ciddi vegüvenilirbirveritabanı. Ama, ^2binıaşkın madde girış.ı; 10 bındcn fazla bıyografı, 20 bını aş,kın t'ilmın üç ayrı otorite tarafından cleştırısı veyakla^ıkHOOmakaleılebirrılmperesti onun kadar cğlcndırccek bir başka CDROMzorbulunur. Rogcr Ebert'ın'T.bert'sGlosssaryofMovieTerms"(Ebcrt'ın FilmTcrınılcri Sö/lükçesi)başlığıaltındaderledığifilmkli!}clcn, CDROM'uncneglendıncısayfalanarasındaycralıyor "Arka koltuğu görmcmc sendAşk Hikuyesi ftlmi "Ali MacGraw hastalığı" adı ultındafilm klişeleri arasındu yerini aldu.. romu'nu hıç duynuış muydunuz? Ya "Ali MacGrawhastalığı"nı?Bunlar,bırçokfilmdckarşımızaçıkanfılmklışclcnndcnsadece ıkısi... Şimdi, Ebert'ın derlemesınden bazı bölümleri birlikte okuyalım. Bu seekide söz edilen Bullit, llk Kan, Shecna, tyı Kötü ve Çirkın, Halloween ve 13. Cuma dışındaki tüm film örnckleri ve yorumlar bana aıttır. AfTedersiniz, ben sizi başka biri sanmıştım kuralı: Kahraman, şehrincaddelermde kaybettiği aşkını umarsızca ararken, scvdıği kadınatıpatıpbenzcyenbırini(gcnclliklcarkadan) görür vc ko^up yanına gıttığınde, kcndısıne dcliymış gıbı bakan tamamen yabancı bir kadınla karşı karşıya gelir. (Gözlem: Dan Sauııdcrs) Ahestegidendeveler:Orta Doğu'dageçentümgerılimfılmlerinintakipsahnesindc, izlcncn aracı yava^latmak için yoladevelcrçıkartılır. "Alçaklaryüksektendüşerkurah"" Neredeyse tüm seriiven f'ılmlcrinin sonunda, kötü adam yüksek bir ycrdcn scrt bir zeminedü^mekzorundadır. (icnellıklcpcncere camını arka üstü kırarak ycrc uçar ve bir otomobilın üstünedüşer. (Gözlem. Stephen D. Dargitz, Ann Arbor. Bak: Düijen alçak sendromu) Ali MacGraw hastalığı: Butür filmlerde kadın kahraman umarsız bir hastal ığa yakalanırvehastalıkılerledıkçedahabırgüzelleşir. ("Aşk Hıkâyesf'ni ve Yeşilçam filmlerininveremlikadınlannıhatırlayınız.) Arka koltugu görmeme sendromu: Ütomobiline binen kışi, arka koltuğa gizlenmiş olan insanı göremez. Bu, gcrcck hayattaolacak bir şey değildir. Arkadan görülen uzun saçlı kadın: Kahraman, özclliklebardane zaman arkası dönük duran uzun saçlı bir kadın görüp, yanına gıtse, yanıldığını ve bir erkekle karşı karşıya olduğunu anlar. Ayağı burkulan kadın sendromu: Bir adam ve bir kadın ne zaman kötü adamlardan veya tehlıkelı bir durumdan kaçmaya başlasa birkaçadım sonra kaçınılmaz bir şcKond, fılmlerinde banyodayken çoğu zaman insanın ya da hayvanın saldmsına uğrar.. kjldekadının ayağı burkulur. Sonuçta,adam 100 yılm fllm klişeleri îzlediğiniz bütün filmlerde bu sahnelere rastlarsınız, kötü adamlar yüksekten düşerler, umarsız bir hastalığa yakalanan kadın kahramanlar ölüme yakm daha bir güzelleşirler, arabalann arka koltuğunda daima bir düşman gizlidir... mutlaka havada Ya da düğün pastalan uçuşurlar... Bu klişeler uzargider...