Katalog

6 ARALIK. 1998. SAYI 663 fındanateşlcndiğisanılanBarettatipibirtabanca ilc bir zamanlar Amcrikan özel titnlerinin gözdesi olan ancak şimdilcrde Yugoslavya'da üretilen bir Argan 2000 tipi bir makinelitüfekvardı. KimikaynaklardgörcsilahSırpyapımıydı. Bu da, olayda Balkan parmağı olduğu görüşünü gündeme getiriyordu. Bu görüşün gündeme gelmesiyle birlikte Petersburglu demokratlar, olayın milliyetçi komünistlerle de bir bağlantısı olduğunu düşünmeye başladılar. Gerçekten de, Rusmilliyetçileri ve kendilerini Kazak olarak tanıtan bir grup, Yugoslavya'daki savaşlarda Sırplann safında yer almışjardı ve Sırp aşıncılığı ilc Starovoitova'nın karşı çıktığı köktenci Rus politikacılan arasında bir bağ olduğu da açıkça ortadaydı. Demokrat Rusya Partisi St. Petersburg şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Sergei Alexeyev'e görc dc, büyiik bir olasılıkla, olayda milliyetçi komünistlerinparmağı vardı. Alexeyev,"Galina Rusya 'dakomünistvefaşist eylemlcrinyasaklanmasını öngören biryasa çıkarılmasındanyanakonuşmalaryapıyordu.Onagöre her ikisi dedemokrasiiçinaynı derecedetehlikelıydi.Komünistlcronunbu tavrınıdüzenebaşkaldıranlarınsindirilmcsi yönürıde bir girişim olarak nitelendiriyorlardı. Şimdi isc milliyetçi komünistlerinböylesi bir avı kcndilerinin başlattıklanna tanık oluyoruz..."diyordu. Henüz ortada kesin bir kanıt yok. Ancak, Rusya'nııınefretinbatağınasaplandığıyönünde ipuçları oldukça yoğun. Ülkede yabaneı düs,manlığını giderck daha saldırgan birtutumladestekleyen vesavajjçıruhugöklere çikartan sayısız faşjst ve aş.m uçta neokomünistgruplarvar. Dahası, Rusya'dasilah edinmek iştcndcğil. Dışandan biri olarak, Starovoitovagibi bir kadının, çok az tanıdığı, ancak onu uzaktan uzağaizleyeninsanlararasındanasılolupda giderekyoğunlaş,anbirnef'retuyandırdığını kavramak oldukça güç. Starovoitova komünizm karşılı savaşınımda aşırı kanadın şiddetlekınadığıvesıradanRusvatandaşlarının içten içe tepki duydukları çokkültürlülük, siyasal çoğulculuk ve yasaya dayalı toplum gıbi görüsjeri bir aray a toplamaya çalışan Yeltsin 'e o gün bugündür destck vermey i sürdüren biriki libcral cylcmcidenbirtanesiydi. Nevarki.obunudahaileriyegötürdü: Radikal tutumunu her alanda sergi leyen Starovoitova, ekonomideözeileştirmeci tavrıyla herkesin !>iınş,eklerini üzerineçeken Anatolydıubais'i aratmayacak dcnli liberaldi. Rusya'nınNATO'yaüyeolmasinibile öneriyordu. Insan hakları konusunda da scsini en az Andrei Sakharov denli duyurmayı bas.ariyordu. Amerika tarzı ölüm mangalarının boy göstermeye başladığı görüşünden çok daha a/ dehşetverici. Siyasal amaçlı olsun ya da olmasın, Starovoitova suikasti, geçtiğimizgünlerde bir gazetecinin St. PetersburgV'siyasal şiddetin merkezi" olarak nitelendirmesirie neden olan, cinayetler zincirinin yalnızca en son halkasını oluşturuyor. K.entte özelleştirmenin önde gelen simalanndan Mikhail Manevich' in yaşamına da tam hedefe isabet edcn bir vuruşla son verildi. Rus Parlamentosu BaşkanYardımcısıM. Osherovvetanınmış işadamı D. Filippov kısabirsüre önceöldürüldüler. Çarpıcı olan, bu üç kurbanın karşıt siyasal cephelcrden geliyorolmalanydı. Son ikisi ılımlı komünizmin savunuculanydı; Maneyich ise liberal ekonomi yanlısiydı. BAŞKENT GUNLERI Bahann üretkenliği MÜŞERREF HEKtMOĞLU • kimjz de Ankara'da yaşıyoruz dahası 9 aynı yerde, O Cinnah yokuşunun R başında, ben sonunda ama son yıllarda çok az görüyorum Metin And'ı. Partilerde, yemeklerde, tiyatro, opera, dahası balede de görünmüyor. Başka bir kente, ülkeye gitmiş gibi izini belli etmiyor. Belki de hakkı var, kimi partilerde kalabalığa karşın yalnızlık hissediyor insan, yabancılar arasında ayn diller konuşur gibi. Metin And ile yüzyılın yansına yaklaşıyor dostlugumuz, 1940'lann sonunda yurtdışına ilk yolcluğumda Ankara vapurunda karşılaştık ilk kez. Roma dışındaki açıkhava tiyatrosunda oynanan operadan söz etti bana. Geçen gün konuştuk ama o gecekı Aida'da da kimin oynadığını anımsayamadık. TebakJi idi galiba. 27 Mayıs'tan sonra başkentte yeniden karşılaştık. Güzel olaylan birlikte yaşadık, yıldızlann parladığı gecelerde bir balenin, bir opera ya da oyunun başarısını birlikte kutladık. Bale dalına büyük emeği var, bale kıtaplığında güzel yapıtları. Ankara Üniversıtesı'nın tiyatro kürsüsünde öğretim üyesi uzun yıllar, dalında tırmanan bir bilim adamı, üretkenliği de tırmanıyor giderek. Başka tırmanışlan da var, illüzyonluk dalında şaşırtıcı gösteriler yapar. Başkent partilerine güzel renk katar. Metin And ve Ayten Gb'kçer... Fransız elçiliğinde bir video da bana yolladı. Sahnede Maria akşam yemeğinden sonra yabancı Callas. Ses duvarını aşarak şarkı diplomatları çok şaşırttı. lllüzyonist söylüyor, ben de tüm duvarları aşarak yeteneği hayranlıkla izlendi. Kafalar dinliyor, gülümsüyorum. Dünyamızda tüm vücuttan ayrılıyor, coşku ve korkuyla duvarları sanatçılar yıkıyor her zaman. bagırıyor izleyenler. Son rolü Maria Callas ama Ayten Gökçer Çağdaş Zati Sungur dıye ad da taktılar başka bir uğraşını sergiliyor önümüzdeki ama her şey gerilerde şimdi. Başka bir günlerde. Yeni bir oyun yönetiyor devlet çağ yaşıyor Metin And, bahar çağı tiyatrosunda, Sema Aybars başrolde. denebilir. Sokağa çıkmıyor evde çalışıyor, Sahnede uzun yıllar, değişik roller, sofrasında ikiüç kuşak ötede dostlan var, güldürüler, dramlar, muzikaller, şarkılar, genç öğrenciler, degişik dallarda çiçeğe danslarla gökkuşağı gibi bir yaşam. duran genç sanatçılar. Onlarla daha çok Oynamaktan başka şey düşünmedi Ayten anlaşıyor galiba, daha çok mutlanıyor. Gökçer. Bu ilk deneme. Umutla bekliyor, Yaşını bilmiyorum çünkü yaşı yok, başarılar diliyorum. sonbaharı unutup baharı yaşıyor. Yeni Cumhurbaşkanımız Sayın Demirel'e de sevgilisi de güzel bir bahar kızı, yaşamak başarılar diliyorum doğrusu. Siyasal sevinci, çalışma gücü bahardan sahnede sergilenen oyunu da o yönetiyor. kaynaklanıyor besbelli. Yazarak, üreterek Bu yazım yayınlanıncaya kadar perde güçleniyor. açılır mı bilmem ama Sayın Demirel'in Metin And'ın baskıya giren dört kitabı var deneyimıne, birikimine, ustalığına karşın şu aralık. İkisi Fransızca, önümüzdeki düş kırıklığına uğramaktan söz edoııler günlerde Paris'te yayınlanacak. Biri var. Oyuncuları lyi tanıdıkları ıçin gnliba Türkçe öteki Ingilizce iki kitap da Aralık Kaç rolde, kaç sahnede yer aldılar sonunda yayınlanıyor. Büyük boyda bir şimdiye kadar. Ancak perde guzel minyatür albümü, ıkiyüzü aşkın mınyatür kapanmadı hıçbır zaman. Eski oyunlar var sayfalarında. Kıtabın babası Şakir yenilendı ancak. Eczacıbaşı, onun önerisiyle yazılıyor bu Oysa toplumda yenılik özlemi var üko kitap Sanatseverlere bir armağan yenı sahnesinde hep birlikte bir oyun yılda. Bir kitap da Osmanlı dönemınde oluştıırmak ozlemı. 4 tiyatroların perdesini açıyor, bol resimli bir mohografi. Aslında 1999 yılına selam tüm kltaplar. Osmanlı'nın 700. yılındaki sanat ve kültür etkinliklerine bir katkı. Prof. Dr. Metin And'ın bibliyografyasına dunmadan yeni sayfalar ekleniyor bahar havasında. Bir bilim adamı yeni boyutlar kazanıyor. Kaç kitap, kaç araştırma, kaç odül, kaç nişan, kaç dalda yaşıyor Metin And! Prof. Talat Halman bir "rönesans insanı" dlyor ona. On parmagında on marifet deyimini daha derin simgeleyen bir tanıtım. Gizemi aşk bence, çalışma, araştırma tutkusu, yeni güzelliklere ulaşma özlemi. Yıllar geçiyor özlem dinmiyor. Arada bir telefonla konuşuyoruz, çok eğlendiğini anlatıyor bana, değişik oyuncaklanndan söz ediyor. Dünyayla evinde bütünleşiyor, kocaman kitaplığı, zengin diskoteği, zengin seçitleri var. Bir Yerel seçimlerde na olacak? 6 Aralık'ta (bugiin) yapılacak olan yerel seçimlere aday gösterilenlerin belli suçlardan hüküm giymiş kişiler olmaları St. Petersburg'da yaşanan olumsuzlukların kökeninde sağsol çatışmasından çok, dürüstlükle yolsuzluk arasındaki savaşın yatıyor olduğu görüşünü daha da güçlcndiriyor. Starovoitova da bu seçimlere adaylığını koyan demokrat bir grubun önderiydi. Televizyondan halka seslenen bir adayın sözlcri Rusya'da yaşananların hangi boyutta olduğu tüm çıplaklığıylagözlerönüneseriyordu: "Haklısınız, bir haydut olabilirim. Ama yerel danışmanlık görevini üstlenip insanlarayardım etmck istiyorum." Kesin olan bir şey var: Starovoitova'nın yandaşlanndan hiç kimse soruşturmayı sürdürenlere, polisc, yargı organlarına vc fcderal güvenlik örgütü FSB'ye güvenmiyor. Yeraltı dünyasındaıı en tepeye uzanan bir zincırin, işleri el altından yürüttüğü inancı egemen. Bununböyleolmadığını, bir başka deyişle, kedinin kendi kuyruğunun peşinde olmadığını kanıtlamak gündemdeki cinaycti çözme görevini üstlenen polise düşüyor. Sergei Alexeycv,davadan FSBgörevlisi Victor Cherkessov'unsorumlu olduğunu belirtıyor. Cherkessov ülkede "karşıtgörüşlülerebaskı ve işkence uygulayan" biri olarak tanınıyor. Alexeyev, "bu işe Cherkessov getirildiğine göre, olay şimdiden kapanmış demektir," diyor.^ Türkçesi: RİTA URGA1S Starovoitova Sovyetler'in çöküşünden bu yana öldüriilen altıncı milletvekili. Gelgelelim, onunöldürülmesininardındasöz konusıı döncmdc işlcnen öleki cinayetlerden daha farklı. (,'ünkü, şimdiye dek elde edilen bulgular cinayetin, bir olasılıkla, geniştabanlı siyasal siddeti savunanlann is, i olduğunu ortaya koy uyor. Görünüşebakılırsa, Kholodov suikasti, onun gencrallere yönelik suçlamalarından öt\eye kapılan Rusordusunun içindcn birörgüttarafmdangerçekİL'^tiıilmİ!}ti.ORTtelevizyonkaııalmuıönde gelcn sımalarından Vlad Listyev'ın oldiiriilmesi de,bır olasılıkla, nıesleği gercğı hulaş.tığı olaylarıııbıı soııucuydu lîöylesi birgerekçecinayeti lıaklı kılmasa (iulina Starovoitova iki ay b'nce Uluslararası liasın da, en a/ından Rusva'da Latin Konseyi toptantısınu kutılmuk için Istunhul'agelmişti.