Katalog

14 PAZARIN PENCERESİNDEN SATRANÇ CUMHURlYETDERGİ Kurbağa prenses SELÇUK EREZ mjm urbağa Prenses'ın oykusu de • K Kurbağa Prens'ınkı gıbı unlu öykucu BT mGrımm'ın eserıdır Tahtını hangısıne bırakacağını saptamak ıçın uç oğlunu sınayan Kral, once "en guzel kılımı, en gorkemlı yuzuğu bulanı" sonra da "kızların en guzelını getırenı" seçeceğını açıklamıştır En kuçuk oğluna kurbağalar yardım eder, kendısıne pek şans tanınmayan en kuçuk oğlan sonuçta kızların en guzelıne donuşen bır kurbağa sayesınde babasının yerıne tahta oturur Insanlar çok eskı çağlardan berı, sosyal yaşamlarını duzenlemek, aktore kurallarını, aklın, mantığın gereklerını kuşaktan kuşağa aktarmak ıçın hayvan oykulerınden yararlanmışlar Çevrelerınde sık gorduklerı, çocuklarının bıle yakından tanıdıkları yaratıklar tabıı kı bu oykulerın en populer kahramanları olmuşlar, kurbağaların bu öykulerde onemlı yerlerı vardır Esop, Arıstofanes, Lafontaıne yanında bırçok adı unutulmuş yazar, kurbağa oykulerı anlatmışlardır Insanların kuçuk yaşlarından berı lyı tanıdıkları, ıbret derslerının konusu olan kurbağalara verılen adlar, genellıkle ılkbahar aylarında en belırgın yaz habercılerınden olan vıraklamalarını çağrıştırır Dılımızdekı bunlarda, leğen çemberının, omurgayla bıtıştığı noktada bu çembere aşağı ve yukarı hareket ımkânı veren bır eklem oluşunca kurbağalar olağanustu bır hoplama, sıçrama yeteneğı kazanmışlar Işte yeryuzunde başarıyla yaygınlaşmalarını, çoğalıp gunumuze kadar gelebılmelerını bu yeteneklerıne borçlular Yanı çoğumuz erkeklerının ılkbaharda dışılerıne seslenmek ıçın çıkardıkları seslere bakarak adlandırmışız bu yaratıkları, ama Moskof'lar haklı Bunların en belırgın ve ayırıcı nıtehklerının başında suyu, batağı ve toprağı, lyı tepebılmelerı, sıçramaları yer ahyor Kışları, kendılerını, su blnkıntılerının dıbınde ya da kenarında bulunan yumuşak çamura gomup uyuyarak geçırebılmelerı de başarılarının nedenlerınden Kara kurbağaları aynı şeyı ormandakı ağaçlardan dökulmuş, rutubetlı yaprakların arasında buzulerek gerçekleştırırlermış Bugun, kış uykusunda dalan kurbağaların bedenlerınde bır tur antıfrızın oluştuğunu ve bu maddenın onları kışın dona karşı koruduğunu da bılıyoruz Ta Jurasık Çağ'dan berı yeryuzunde vıraklayan, yedı yaşımızdan yetmışımıze kadar lyı bıldığımız ve tanıdığımız kurbağaların yeryuzunde gıderek azaldıklarını bılıyor musunuz? Dunyanın dort bır yanındakı bılım adamları saptamış oldukları bu olumsuz durum karşısında kurbağaların yıyecek olarak tuketılmemesını, bu amaçla toplanıp ıhraç edılmemelerını salık vermeye başlamışlardır Fransızların ulkelerınde eskıden bol bulunan ve Rana esculenta olarak anılan kurbağaları yıyıp bıtırdıklerını, bunun uzerine Fransız Hukumetı'nın bu kurbağanın Fransa'da avlanmasını 1977'de yasakladığını, bu ara Avrupalıların Turkıye'den sağladıklarını, bızde de kurbağalar azalınca Hındıstan ve Bengladeş'ten dondurulmuş kurbağa ıthal etmeye başladıklarını bılmekteyız Kurbağaların, yeryuzunde buyuk çapta azalmalarına yol açan sadece bu yaratıklann ınsanlar tarafından yenılıp tuketılmelerı değıldır Yeryuzunun bırçok koşesınde dıkkatı çekecek oranda anormal kurbağalara rastlanması, bu azalışta, yokolmaya bu yuz tutuşta çevre kırlılığının de rol oynadığını duşundurmektedır. özellıkle 1995 Ağustos'unda Mınnesota'da LeSueur'dekı bır okulun oğrencılerı, ABD'nın bu eyaletınde, Henderson yakınlarındakı sulu arazıde bol fazla bacaklı, çarpık yapılı anormal kurbağa bulunca alarm zıllerı çalmaya başlamış Bılım adamları bu duruma yol açan çevre faktörlerını ıncelemeye başlamışlar Mesela Mınnesota Unıversttesı ve bu eyaletın valısı komısyonlar oluşturmuş "Ne olacak? Alt tarafı, bu bır kurbağa derdıi" deyıp sıyrılamıyoruz ışın ıçınden, çunku bu ınce yaratıklar, çevre kırlenmesının bırer hassas gostergelerıdır Eskı madencılerın, maden ocaklarına bırer kuş kafesıyle ındıklennı ve bu kuşların oralara otup madencılerı avutmaları ıçın değıl, zehırlenme belırtılerı gösterırlerse onları uyarıp gereğını yapmalarını sağlamak ıçın goturulduklerını duymuşsunuzdur Kurbağaların anormalleşmelerı ve yeryuzunde azalmaları da ışte bu tur bır uyarıdır bızler ıçın1 Havayı, suları, denızı bu şekılde kırletmeye devam edersek bugun kurbağalar altı bacaklı, tek gözlu gelırler yeryuzune, yarın torunlarınız, yeğenlerınız1 Sonra bu yaratıklann da nesıllerı tukenırse, çocuklarımıza ıbret alacakları hangı oykulerı anlatırız? Ha, bunun onemı yokl Bugune kadar Tansu Hanım'ı, Necmettın Bey'ı, Bulent Bey'ı hangı kurbağa masalı etkıledı kı, hangı Esop oykusunden ıbret alabıldıler kı bu konuda saçımızı başımızı yolalım? ^ Uğur Mumcu Anı Satranç l\ırnuvası H. SERTAÇ DALKIRAN CHPBeşıktaşllçeTeşkılatı.BeşıktaşBeledıye Başkanlığı, Cumhurıyet Gazetesı ve Satranç Gelıştırme Merkezı ışbırlığı ıle bu yıl ıkıncısı duzenlenen turnuva, 24 Eylul gunlennde Akadlar Kultur Merkezı salonlarında yapıldı Turnuvaya 82 kışı katıldı llkbeşdereceyetoplam 40 mılyon TLnakıt odul, kupa ve Uğur Mumcu Vakfı tarafından Mumcu yaaıtkıtapserlsıvedosyaarmağanedıldı Bu anlamlı turnuvada ılk beş dereceyı şu oyuncular aldı 1 SerkanYeke7,5p (55), 2 Hasan Kıhçaslan 7,5p(52),3 ZekıSayber7p(47),4 BulentBirıncı 7p(43,5),5 ErtanOktay6,5p(52,5) Turnuvaya katılanlara ödullerı Beşıktaş Beledıye Başkanı Ayfer Atay, Beşıktaş CHP llçe Teşkilatı Başkan Yar dımcısı, Gençlık Kolları Başkanı ve turnuvanın glrışımcısı Ahmet Akkaya, DemırBuyuközkaya, Bulent Gunerverdı TurnuvayıCan Arduman, Ferıdun öney gıbı Turkıye şampıyonlarının yanı sıra pek çok usta ızlemeye geldı Geç duyuru ve Izmır'de sonradan ıptal edılmış olan Fuar Kupası turnuvası nedenıyle bırçok oyuncu turnuvadan sonradan haberdar olduklarını ve katılamadıkları ıçınuzgunolduklarınıbeyanettıler Önumuzdekı yıl katılımın çok daha yuksek olması beklenlyor Akadlar Kultur Merkezı salonları bu tur organızas yonlar ıçın keşfedılmiş yenı ve guzel bır salon olarak notlarımızınarasınagırmışbulunuyor Turnuvada Satranç Gelıştırme Merkezı'nın geçen yılkı KarmaTakımlarLıgı'ndekıGençTakımoyuncularından Baran Eren ve Murat Demıralp de oldukça başarılı maçlar çıkararak beşıncılığı eş puanla paylaşarak altıncı veyedıncı oldular meye gerek kalmıyor Satranç turnuvalarının oynanabılmesı ıçın asgarıde olması gereken stan dartlar vardır veTSF'nın yaptığı tum fınal karşılaşmalarında özellıkle bu standartlara dıkkat etmesı ve bılmeyenlere oğretmesı gerekmektedır Bıraz baştan savar gıbı yapılan ışlere benzedığını uzule rek gorduk TSF devlete bağlanmadan evvel Pera Palas, Intercontınental gıbı yerlerde yapılan takım turnuvalarının çay bahçesı gıbı yerler sevıyesıne ınmışolmasını kabullenemıyoruz Karşılaşmalarda ıstemeden deolsahakem hatalan yapıldı Örneğın Emıne Yanık FatmaKoç arasındakı musabakada her ıkı taraf da son derece karışık bır konumda ılk zaman kontrolu ıçınde zaman sıkışmasındasuratlı bıçımde kalan 1415 hamleyı oynar ken oyuncuların hamle sayılarını sayma ımkânı yokken ve taraf lardan bırının bayrağı henuzduşmemışken Emıne Yanık hamlesını yaptığı anda 40 hamlenın tamamlandığını ılan ederek buyuk kural hatası yaptı Oyunun ıptalını gerektıren bu olayda Oyak SıgortaSGM takımı maçtan once aldığı ka rar doğrultusunda "olumsuz olarak ne ıle karşılaşılırsa karşılaşılsın muhatap olunmayacak ve ıtıraz edılmeyecek" maçın krıtıkolan atmosferını elektrıklendırıp, zaten gereksız sebeplerle yukselmış olan tansıyonu daha da çıkartmamak maksadı ıle ıtıraz etmedi ve maçın kaybına razı oldu Bu hadıse sadece bu maçı değıl hemen yanında devam eden benım de maçıma olumsuz yansıdı bu uzun tu ıle 33 hamlede ınanılması guç g4 hamlesı yaparak oyunu kaybettım Pıyonu g4'e surerken o anda rakıbımın sadece atınıkovduğumuduşune rek oynadım, halbukı rakıbım hg4 yaparak pıyonomu almakta ıdı ve bu basıt hamleyı goremeyecek şekılde satranç korluğuıçıneduştum Oyundakı tum konsantrasyonumu o anda kaybettım Rakıbım de daha sonra gayet guzel oynayarak bu hatamı cezalandırdı ve oyunu kazandı Alınan netıcelerşöyle Cumhuriyat Bayramı Kupası Satranç Takım Turnuvası Istanbul Mılli Eğıtım Mudurluğu'nun onayı ıle Yapı Kredl Bankası ve Satranç Gelıştlrme Merkezı ışbırlığı ıle ılk kez duzenlenecek olan bu turnuvaya 8 yıllık kesintisız eğıtıme gıren okullar katılıpyarışabılecekler Turnuva, 2729 Ekım 1997 tarıhle rınde Yapı Kredı'nın Istıklal Caddesı'nde Kazım Taşkent Sanat Galerısı'nın bulunduğu bınada Doğan Kardeş Yayınları salonlarında yapılacak Okullar 4 asıl + 2 yedek oyuncudan oluşacak Tur nuvaya katılan tum okulların kutuphanelerıne Doğan Kardeş Kıtap serısı armağan edılecek I.tur IzmırIIKarmasıE Erdemır31/2 21/2 OyakSıgorta SGM Kayserı DSİ24 Konya Yapı S Ankara TED 51 2. tur E Erdemır Ankara TED 15 Kayserı DSİ Konya Yapı Spor 24 Izmır ll Karması Oyak Sıgorta SGM 2 112 3 1/2 Lıglere 18 19 Ekım tarıhlerınde Konya'da devam edılecek H. Sertaç Dalkıran Tolga Demirel Sicitya Savunması Türkiye Ligi 1 e4 c5 2 Af3 Ac6 3 d3 d6 4 g3 g6 5 Fg2 Fg7 6 0 0 e6 7 c3 Age7 8 Abd2 d5 9 Ke1 00 10 e5 Vc7 11 Ve2Fd7 12 h4b513 Af1 h6 14 Ff4 Şh7 15A1h2Ag816 Ag4Vd817a3Ve718b4cxb4 19axb4a520bxa5Kxa521 Kxa5Axa522 Ad4 Va323 Vd2Ab324 Axb3Vxb325 d4Kc826 Ke3 h5 27 Ah2 Ah6 28 Fh3 Ka8 29 Kf3 Ka2 20 Vd3 Ka1 + 31 Af1 Af5 32 Fd2b4 33 g4hxg4 34 Fxg4 bxc3 35 Vxc3 Vb1 36 Vd3 Fb5 37 Vxb1 Kxb1 38 Fh3 Şg8 39 Kxf5 gxf5 40 f3 Şh7 41 Şf2 Kb2 42 Şe1 Fh6 43 f4 Ff8 44 Ae3 Fe7 45 Fxf5+ exf5 46 Axf5 Fb4 47 Fxb4 Kxb4 48 Şf2 Fd7 49 Ad6 Kxd4 50 Şe3 Ka4 51 Axf7 d4+ 52 Şd2 Ff5 53 Ad6 Ka2+54Şe1 Fg455 Ae4Ke2+01 4 Etud HenrlRlnck, 1916 Beyaz oynar kazanır Turklye ll£l»rl play off karsılaşmaları Turkıye lıgı fınal karsılaşmaları, 67 Eylul 1997 tarıhlerı arasında Izmır'deoynanani ve2 tur karsılaşmaları ıle başladı Maçların fuar donemıne rastlamış olması en buyuk handıkaptı ve bu nedenle Izmır ll Mudurluğu yetkılılerı salon bulmakta guçlukçektıklerınısoyledıler Halbukıbutur3 ve 4 turunyapılacağıKonya'dabaşlatılsaydı velzmır'efuardan sonra organızasyonverılseydıbelkı daha lyı olacaktı Bır planlama hatası var gıbıydı Salon bır satranç turnuvasının yapılmaması ıçın herturlu olumsuz koşulutaşımaktaydı Fuargu rultusu ıçınde yol kenarında bulunan salon ıçındekı seslere bardak, kaşık yıkama seslerı çocuk gurultulerı, aşırı muzıkletanıtımyapan araçlarla, mo tosıklet gurultulerını de ekleyınce zaten 6 saat oturduğunuz ıskemlenın sertlığıyle, salonun sıcaklığı bır araya gelınce artık dığer detayları soyleKombinezon Clement Krankı, Geseıelt 1941 Sıyah oynar kazanır karşılıkları da böyledır Kurbağaya Brezılya'da "Pererekas", buyuğune "kururus" denır, Katalan dılınde "granota", Fransızca "grenuy", "krapo", Ingılızce "frog" ve "tod", Malaysıya dılınde "katak", Isveççe "groda" olarak yanı çıkardıkları sesı çağrıştıran kelımelerle anıhrlar Bunun ıstısnaları vardır Tayvanlılar, kurbağaya "zvıgeng", yanı "su pılıcı" derlermış, Ruslar da "lyaguşka" yanı "tepen, sıçrayan" Bu yaratık yeryuzunde oyle yayılmış kı mılletlerı, neredeyse ona verdıklerı adlara gore sınıflayıp ulusal eğılımler konusunda sonuçlar çıkaracağız1 Sulak yerlere bayıldıklarını bılırız ama ağaçlarda, nısbeten kurak yerlerde de uzun sure yaşayabılenlerı var Nasıl bu kadar yayılabılmışler? Pensılvanya Unıversıtesı'ndekı Evrım Bıyolojısı uzmanlarından Neıl Shubın'e göre kurbağalar bunu, çok eskı çağlarda edındıklerı "dısayn"a, tasarımlarının nıtelıklerıne borçlular 200 mılyon sene once bıle hemen hemen bugunku kurbağalara benzer ataları Jurasık ve Trıazık dınozorlar arasında hoplayıp sıçrarlarmış Bu yaratıklann dedelerı, 260 mılyon yıl once yaşamış, kuyruklan daha uzun amfıbyen'lermış, zamanla kuyruk omurları kaynaşarak tek bır çubuk yanı "urostıl" halıne donuşunce ve dığer omurgalılarda leğen kemıklerı, omurgaya kaynaştığı halde S ıWV US f JIUBZE>( 9A ge g E ı£M Cld f(S İ P Z I9U.S f 8 d L