Katalog

11 MAY1S 1997. SAYI 581 domu/.usaldı. Domuz Adonis'ıkasığından yaraladı. Adonis kanlar içinde can vcrdi. Toprağısulayankanındananemonlarçıktı. Sevgilisının yaralandığını gören Aphrodite ona doğru koşmaya başladı. Bu sırada ayağına bir dıken battı. Yarasından akan bir damla kan tanrıçanın çiçeği olan beyaz gülü kızıla boyadı. Ve gülün adı da artık Aphrodite ile bırlikteanıldı." Neden bu yemyeşıl insana coşku veren ağaçlar,çalıların,bucanlılığın,bu güzel çiçek lerin, çiçekleri rüzgârda dağılacakmış gibi uçuşan zarif anemonlann arkasında bu kadar ac ı var? N ası 1 oluyor da F lora bu üzüntülüöyküleriböylesincneşeli.dansedipsıçrayarakanlatabiliyor?ölenbirsevgiliyigüzel bir çiçekle yeniden yaşama döndürmek yada her bahar canlanan yemyeşil bir ağaçla anmak...Buçarpıcıdönüşümonlariçinölümü dahakabuledilebilirmikılıyordu?ölüm kadar yaşamınvevarlıklarında bir açıklayıcısı ve anlamlandırıcısı mıydı onların dünyalarında? Bugün Bodrum'da, mersin ağacına dönüşen ve gövdesinden çocuğunu doğuran talihsiz Myrrha'nın öyküsünü bilmeyen insanların yakınlarının mezarlannı mersin dallarıyla süslemeleri sadece bir rastlantı mı? Sorular bir yana antik dönemde insanlar bahar ılıknefesini hissettirdiğinde onunla beraberyitirilmissevgilileriyledekucaklaşıyor, kırlarda,çiçeklerinarasındacleledolaş,ıyorlardı. Flora belkı de bu yüzden hep neseliydi. En güzel aşk hikâyelcrini anlatırgibi sevinçleanlatıyordusöylencelerini. Bodrum Kalesi'ndebunainanmamakmümkündeğil. 13 lecek Dionysos tapımının cn temcl unsurlan. Doğal olarak öyküleri de Dionysos'la iüşkili Flora artık trans halinde, dönüp zıplayıp duruyor. Ve bir öykü anlatıyor. Bu asmanın öyküsü: "Ampelos adında çok güzel bir delikanlıvardı.Birsatyrlebırnymphanınoğluydu. Dionysos ona gönül verdi. Sevgilisine bir karaağacın dallarına sarılmış üzeri salkım salkım üzüm dolu bir asınahediyeettı Ampelos ağaca tırmanıp bir salkım üzüm koparacakken yere düştü ve öldü. Dionysos onu gökyüzünde bir yıldıza çevirdi. Asmayı da bundan böyle Ampelos'unadıyla andı." Ve iç kaledeyiz. Orta yerde kocaman bir karadul ağacı. Flora ağacın etrafındadönerken bir yandan dut ağacının söylencesini anlatıyor bızlerc: "Birzamanlarkraliçe Semıramis'in kenti Babylon'da Doğu ülkelerının en güzel kızı Thisbe ıle en yakısıklı delıkanlısı Pyramusyaşardı.Evleriyanyanaydı.Elleri ellerine dcğmemis iki scvgiliydiler. Gecelcri duvardakibiroyuktanbirbirleriylekonuşurlardı. Aileleri evlenmelerıne izin vcrmedi. Kaçmayakararverdıler. Birdutağacınınaltında buluşacaklardı. Thisbe önce geldi. Sevgilisinibeklerken bir aslanıngeldiğinı gördü. Kaçtı. Kaçarkenörtüsünüdüşürdü. Pyramus gelip de aslanın parçaladığı örtüy ü görüncc sevgilisinin öldüğünü sandı. Kılıcını çekip kendisini öldürdü. Birsüre sonra geri dönen Thisbe sevgilisini ölü bulunca onun canını alan kılıçla canına kıydı. () zamana kadar beyaz olan dutlar, onların kanlarıyla karadula dönüştü. Tanrılar onların anılarını yaymak için dünyanın her tarafına karadut diktiler." Bu öykü doğal olarak Romeo vc Jüliet'i anımsatıyor. Yazar ünlü oyununu yazarken Thisbe ile Pyramos'unöyküsündenesinlenmiş miydi acaba? Esinlenmiş olsa da onlar için dünyanın her tarafına karadut ağacı« İğdlş edllmlş rahipler... Flora'nın söylencelerınin hepsi ölüm ve yaşamınderinbilinemezliklerininkıvrımlaÖH yaztda Bodrum kalesîni "gezdiren " Flora 'yı Nicolas Poussin böyle resmetmişti. (17. yy)rtndatüretilmişsöylencelerdedeğil. Talihsiz "hünsa" Agdistas ve "oğçam ağacına dönüştü. Midas' ın kızı da ken dısının kurduğu düzenle babasının yatağına lu'Vsevdiğı Attes'inacıklıöyküsünde Tanrıça Kybele tapı KILISEYE MINARE di sini öldürdü. Onun da mezannin üzerinde girdi. On ikinci gece babası durumu anladı. mının ığdiş edilmiş rahiplerimenckşeler vebirbadem ağacı bitti." Kızını öldürmek istedi. Ama tanrılar Bu baharda değilse bile yazın Bodrum Kalesı'ne nin öykülerinibulmamak,onMyrrha'yaacıdılar. Onu birmersın ağacına Aklımız tanrılararası bir "pembe dizi"yi gelenler, gunde beş vakit ezan sesiyle karşılanacak. ların badcm ağacına dönüşen çevirerek babasının elinden kurtardılar. On andıran trajik öyküde, gözlerimiz mor meRefahçı "Kültur" Bakanı "Bodrum Sefen"nin zaferıni bir kesılmişerkeklikorganlannda ay sonra ağacın kabuğu çatladı. Bir oğlan çonekşelerde.bakakalıyoruz. Talihsiz Attes'le müzeyi mescıde çevirerek kutluyor. Bakan, anlaşılan o Anadolu'nun anaerkisinin izibir yakınımızı kaybetmiş gibiyiz. Öyle ya, cuğu dünyaya geldi. Çocuğun güzelliğine müzede yaşayan Flora'yla Nymphelerle Dyradlarla nı sürmemek, Uzak, Orta ve Naıadlarla savaşıyor. Apollonla, Kybeleyle, Phrygia dediğiniz biraz kuzeyirniz: Eskişevurulan Aphrodite onu büy ütmesi için yeralYakındoğu'nun.Mısır'ınbinAphrodıteyle, Attesle, Dionysosla, Ampolosla, hir, Bilecik, Kütahya, Afyon yöreleri. Irmak tı tanrıçası Persephone'ye verdi. Bu çocuğun Daphneyle, Sangarıokosla, Phaethonla ve güneş tanrısı lercc yılhk geleneklerinden TannsiSangariosdaçoktanıdık,bildiğimiz adı Adonis'ti. Bu nedenle mersin AphrodiHeliosla savaşıyor. Yazın afıyetle yediğı karpuzun ırmak bugünlere kınlarak kalmış izSakarya.Nergislcrin yanından ünleyen Flote'inağacı." tanrısı Malandros'un, yanı Büyuk Menderes'in oğlu lerarasındasünneti hatırlamara'nınsesiylckcndimizegelebiliyoruz.OyiFlora öyküsünü bitirmcdcn uçar adımlarla Kalamos'un sevgilisi rüzgâr tanrısı Zephyros'un oğlu mak mümkün müdür? O ne sevinç dolu. Nergis'in öyküsünü anlatıgüllenn,anemonlarıniçinekarışıverdi.Sesı "Karpos" olduğunu bilmeden, dağdan gelıp, onları Nymphelerhâlâanlatılanperi yor: "Ekho yani yankı,ıssızkırlardadolaşırkırmızı güllerin arkasından duyuluyordu: yerlerinden yurtlarından kovalamaya çalışıyor. Ama bu ken bir Nyphe olan peri Narkissos'u gördü. savaş defneye, asmaya, karaduta, menekşeye, "Adonisçok yakısıklı birdelikanlı oldu. Onu masallannın kaynağı değil mı? Ona aşik oldu. Ancak yaradılışı yanına gidip sumbül, nergise, güle, mersıne, anemona, kavağa, büy ütcıı Persephone de ona vuruldu. AphroBiz dü^üncelere dalmışkcn onaaşkmıanlatmasınacngeldi.Narkissosizmeşeye, köyrekliğe, menengıçe, kaktüse, zakkuma, dite vePersephone kıskançlıklabırbirinegirFlora bırasmanınaltındakenbegonvıle, gunluğe, serviye, kirişliğe, çama, çınara lendiğini anlayınca "Orada kinı var?" diye diler.Tanrıçalararasındakıbukavgayıönledisını Satyrlenn dayanılmaz karşı bir savaş değıl mıdır? Insanoğlunun binlerce yılhk bağırdı. Ekho ccvap vcrdi: "Var". Kız merak mek için Zeus, Adonis'in dört ay Persephove karşı konulmaz coşkusuna tarihine yani ınsanın kendisine karşı bir savaş değıl eUi:"Buradabuluşalım"dedı.Ekho,"Bulune'nın, dört ay Aphrodite'nin yanında kalkaptırmi!;, saçını başını dağıtmıdır? Bahara, yani yeniden doğuşa karşı bir savaş şalım"dedi. Veheyecanlaotlarınarasından masına, dört ay ise istediği yerde yaşamasına mıs dansedip şarkı söylüyor. değıl mıdir? O bahar ki dünya kurulduğundan berı fırladı. Onu gören Narkıssos, "Ölmek yeğdir karar verdi. Ancak Adonis Aphrodlte'nin ya Asma, üzüm ve şarap, bunlar hayat veren soluğunu eksik etmedı ınsanoğlunun ve olacaksa her şeyim senin" diyc çığlık atarak nında sekizay kaldı. Artemısrakıbı AphrodiAntik çağlardaki, bugün yaşadoğanın üzerınden. O bahar kı vatanı bu topraklar. kaçmayabaşladı. Ekhoumutsuzcatekrarlate'i kıskandı. Adonis'in üzerine bir yaban Seneye ylne bahar...^ saydı kuşkusuz"muzır" görüdı: "Her şeyim senin." Ama Narkissosçoktan uzaklaşmıştı. Ekho onu sürekli izledi. Narkissos bir gün berrak bir pınarda kendisini gördü. O kadar güzeldi kı kendisine aşık oldu. Umutsuzaşkiylagündengüneeridi. Ekho uzaktanonuninıltilerinekatıldı.Narkissos, bir gün kalan son gücüyle suya bakıp gördüğü hayale, "Ey boş yere sevdiğim güzel, elveda" diye vedaetti. Ekho uzaklardan tckrarladr."Elveda". VeölümNarkissos'un gözlerini örttü. Arkadaşları Nyphelcr Narkissos'u yakmak için bir odun yığını hazırladılar. Onu son kez görmek için odunlara yaklaşan Ekho sevgilİMnın bedeni ycrinebeyaz yapraklarlakucaklaşmışsanbirçiçekbuldu. Oçıçek ıştebuncrgisti." Aphrodlte'nin laneti... Ycniden kaybolan Flora az sonra sonra sık mersin dallarının arasından başını uzattı. Bizlcri oraya çağırıyordu ve yeni bir şarkıya çıktan başlanııştı; "Surıye kralı Thcias'ın Myrrhaadındabirkızıvardı. Aphrodite'nin lanctine uğrayan kız babasına aşık oldu. Da Eskiden kulmu bir namazgâh da var! Kale'de müzeyi catniye çevirmek için başlatılan in$aat henüz bitmemiş.