Katalog

7ARALIK1997. SAYI611 yaktı. Bir avuç insanınbaşkaldırısıylaverilmişti bu sorulara yanıt. Ülke çapında grevler başlamıştı. Sekiz saatlik işgünü içindi budireniş. Hareketinmerkezi Chicago'ydu. Patronlarlaemekçilerkıyasıyabirmücadele içindeydiler. McCormick Harvester Şirketi'ndc grevde olan işçilerin toplantısı polis zoruyla bastınlmış, kadın erkek dayaktan geçirilmişti. öldürülenler de vardı. Bu olayı protesto etmek için işçiler Hay Market Alanı'nda bir kitle gösterisi düzenlediler. Mitingin önderliğini yapan sekiz anarşist o günkonuşmacıolarakyeralıyorlardı.Yasal izni almalanna rağmen polis topluluğu dağıtmayaçalıştı.Osıradaneredengeldiğibelli olmay an bir bombanın patlamasıy la bırkaç polis öldü ve yaralandı. Herşey, o bir avuç insanın üzerine yıkılmıştı. Suçlanan sadece tutuklulardeğil, anarşiydı. Ve hiç ilgileri olmamasına rağmen ideolojilerinden ötürü bu sekiz kişiden beşi idam cdildi. Beş kişınin idamı onun hayatında bir dönüm noktası oldu. görevini vermişti. Bütün Emma. 20 yaşına kadar gegcmilerini yakıp terkettiği çırdiği bütün haksızhklar Rochester'da bir Alman yüreğindendiline gümbürSendikası'nda yapacaktı deyerekaktı. Haykmşında konuşmasmı. önce şiddetküçükbirkızçocuğunun su le karşı çıktı bu teklife ama dolu bardağı kırbaç yemeSaşa da destekliyordu Emmck için gösterdiği azmin ma'yı... y üz katı bir korkusuzluk geziniyordu. Bir ileri, bir geri Ikna olup Rochester'da ha! Birdeğilyüzbardaktakitlclcrinönüneçıktığında şıyabilirdiellerinde.. Korktek satır hatırlayamadı günmuyorduartık... lerce hazırladığı konuşma metninden. BiranlıkdurakDuru beyaz teni, iri mavi lamadaişçiolarakçahştığı gözleri, lüle lülc san saçları günler geldi aklına. Sonra ince narin bedeniyle oldukNew Yörk'taki sıkıntılı çaçekicibirkadındı. Yüregünler ve o beş gencecık inği davadan yanaydı ve bu kisan... Bir anda yüreğinden şilerinyanındayeralmakisdökülmeye başladı kelimetiyordu. Most'latanıştığınler, hazırladığı metnin yeridabaşındançokkısaevlilik ni alan coşkulu, ınanç ve öfgeçmişti. DieFreiheit'daki ke dolu sözcükler döküldü yazılanndan biliyorduonu. ağzından. AlkışlardoldurMost tanıştıklannda ilk Şekıllenmcyebaşlayanpolitikdüşünceledu kulaklarını. O ana kadar uyarısını Emma'ya şöyle ri, daha sonra yerleştiğı New York'taycnibir bılmediği birşeydi bu! Seboyuta yöneldi. Doğu Yakası radikallcri, yaptı "Anarşizm yolu dık ve sinın, yüreğinin, inancının sosyalistleri, anarşistleri ve Yahudi yazarlar çetındir. Tırmanmaya çalıinsanları etkıledığı. Bu scs şıp dakapaklanan çok oldu. la, şaırlenn bul uşma yeri olan Suffolk Cadhiç susmayacaktı artık.. YaBedeli ağırdır bu ışın. Çok "tffetsiz"demişti babası ona. desi'ndekıkahvcdedüzenlencntoplantılara katılıyordu. Emma, uydurma bir duruşmay a/ erkek bu bedeli ödemeyi göze alır. Kadın rım asrı devırecekti! Hiç kesilmeden.. Hala hiç haketmedikleri idam cezasına çarptın lara gclınce, Louise Michel'le, Sofya Pcpishaneymiş, sürgünmüş, tutuklanmaymış, lan bu beş gcncin davasının kendi davası olsuçlanmaymış, işverenlerin, yanlı basının rovskaya gibi benzersiz örneklerin dışında duğunukeşfettibutoplantılarda..Davapayöfkcsiymiş, siyasi baskıymış aldırmayacakrastlamazsınonlara " Sonra gülcrekşusözlaşılmalıydı ve o kararı verenlerden hesap leri eklemeyi unutmadı" Kızlann çoğu mi tı! O hangi safta yer alacağını bizzat yaşadısorulmalıydı. Bu toplantılann iki ateşli koğı hayatlazatcnöğrenmişti. Ogünöğrenditinglere adam tavlamak amacıyla geliyor. nuşmacısı vardı; Rus asıllı Alexander Berkği bir şey daha vardı: Scsi bütün emekçiler Sonra ortadan yokoluyorlar." man (Saşa)'la ülke çapında tanınan Johann Adam tavlamak mı? E vet, bu adamları be için gerekliy di madem; o da hiç bitip tükenMost. Bu iki isimle tanışması ve yakın ilişki ğeniyordu beğenmesine ama davalarına meden, korkmadan, yılmadan bu yolda harye girmesi Emma'nın politik kimliğini ka bağlılıklan, kitleleri etkileme güçlcri ve güç cayacaktı herşeyini.. Artık toplantıların, zanmasında ve sıkı bir anarşist olmasında konferanslann aranılan konuşmacısıydı lü kalemleriydi onu çeken. Aşk arkasından önemli bir rol oynadı. gelir mi, gelmez mi buna pek kafa yorduğu yoktu. öylesine Emma, Rochester'dan New coşkulu ve içtendi ki konuşmaYork'abütün gcmilerini yakası Most'la... tlgisizkalamamışrakgelmışti. Rochester'da birtı Most. "Saflanmızdagenç ve kaç iş değiştirmişti. En son bir istekli insanlaraihtiyaç var; sekorse atölyesinde çalışırken tanin gibi coşkulu olanlara. Benımıştı 1887yılındaevlenecenim ihtiyacım ise coşkulu bir ği Kershner'i.lkisideokuma i . ı • • dostluk" Sizin mi? diye şaşırayameraklıydılar. Ideolojikya ÛGSlCKÇlSl, rak sormuştu Emma. "New yınlann yanı sıra EmmakültüYork'ta, dünyanın her yanında rel hayatın bütün alanlanna i lgi binlerce hayranınız var. Seviduyuyordu. Edebiyat, tıyatro, yorlar.tapıyorlarsize" "Evet" opera... Bunları paylaştığı tek demişti Most, "Birçoğunun kişiydi Kershner. Ufacüc maaştaptığı doğru küçük kız, ama lannı hiç tercddüt etmeden bu kimsenin sevdiği söylenemez. yayınlara yatınyor, günler geBir kimsenin binlerce insan aracelerboyutartışıpkonuşuyor L o H i n i a m n sında nasıl yalnız olabileceğini lardı okuduklar. üzerinde. K ^ U l I l l d n i l bilirmisinsen? Kershner'le ilişkisi Yahudi cemaatindc ayyuka çıkmıştı. Sıkı devrimcl Saşa... Hoşlanıyordu Kershner'den ve Bu duygusal yaklaşımın deevlenmeye ikna oldu Emma. vamı gelecekti daha. Ama önce Ancak artık, yatağında tıtredava vardı. Most'utanıdığı döyen, iktidarsız bir adam vardı. ÜCVİCtG, nemde tanımıştı Berkman'ı Kitaba merakı ise kocaman bir (Saşa). Saşa'yı ilk gördüğünde balondu. Sönmüş bir balon. sezmişti hayatı boyunca önemKendimi öldürürüm tehditlerili bir kişiolacağını. Sıkıbirdevne kulak asmayarak boşanmarimciydi Saşa. Devrim her şeyakararverdi Emma. Kıskanç, yin önünde geliyordu Saşa için; kumara düşkün, duygusal dünaşkın da, dostluğun da... Davayası çapraşık, bu zayıf adama nın özüne aykırı ne varsa onun artık tahammül etmeyecekti. karşısmda duygulanna kapılBoşandı. Yalvanp, yakarmalar, madan yer alan bir kişiliği varzehirşişesıni ıçmcye kalkmadı. Tavizvermczkişiliği, ateşli lar. Yufka yüreği dayanamadı. devrimciliğiyle birleşince EmBir kez daha deneyecekti. Tekma'nın dostluğu ile birlikte rarevlendi. tkinci kararyanlıduygulanmdakazanmıştı. Arşın tekrarından başka bir şey tık birlikte yaşıyorlardı. Küçük değildi. Dayanamıyordu, boşakomünlerinde bir kişı daha varnacaktı. Bu ise Yahudi cemaati dı : Fedya. Devrimcibirressamtarafından aforoz edilmesı dedıFedya.. mekti. Umurunda değildi. Ba l l bası üzerine yürüdü: "Ifîetsiz Emma'yla uzun süren arkabirkadınsın sen! Bizi rczıl cdidaşlıklarının sonunda, Most Emma. Amerika' y ı boy dan boya, şehir şehir dolaşacak Dünya Sanayi Işçileri ve diğer işçi örgütleriyle dayanışma içine girerek Amerikan kapitalizmıne meydan okuyacaktı. Anarşizmin savunucusu, sosyalizmin destekçisi, işçilerin sesi, işverenlerin korkulu rüyası Kızıl Emma'ydı artık o. Hangi salonu bulursa orada konuşacaktı. Yer mi bulunamadı. Kilisenin içine bilesızacak. Rahiplerin, dindar cemaatin işçilerle kaynaştığı bir ortamda hiç sözünü sakınmayacaktı. Öylesine ınanç dolu, öylesine coşkulu idiydi ki, rahiplerden biri ondan sonra kürsüye çıkacak "Miss Goldman dine karşı konuşmasına rağmen, benim nezdimde en dindar kişidir" diyecekti onun için. Bütün protestolarda, mitinglerde yeralacaktı. Konuşacak kürsübulamadığı biraçık havamitinginde,sahibibelliolmayanbirat arabasının üzerinde konuşacaktı. Oyle ki, at arabasının sahibi gelip, atları dehledığindc bilcodevametmişti hiç aldırışetmeden Konuşmaya kendisinı kaptıran bir tek Emma değildi, dinleyicilerde durumun farkına varmayıpdörtnalakoşanatlannüstündeki sesin peşinden alandan çıkıp koşmaya başlayacaklardı...Ertesigüırsabahgazetelerinıntümünde, eserarengiz bir genç kadının bindiği arabadan kızıl bayrağını dalgalandırarak, devrim çağrısında bulunduğu, kadının tiz sesi yüzünden atlann ürküp kaçtığı haberi yer alacaktı. Bu olay tabii bu yoldaki eylemlerinin ılk anılan olarak kalacaktı. Artık esrarengizliği falanbitmışti. Herkesintanıdığı toplumsal devrimin tannçasıydı o. O güne dek dayatılan bütün temel kurumlara karşı çıkıyordu Emma. Aile, devlet, kilisenin karşısmda tavnnı almıştı.. özgür* savunucusu, ışçının sesı, işverenin rüyası Kızıl Emma! Emma Goldman. "Hayatımı Yaşarken" öyküsü yorsun"diyebağınyordu. Re ,.. . ,, zillik mi? Çılgına dönmüştü İUTKÇC ÜC... onun ateşli birkonuşmacı olabıleccğını sezmiş ve ilk önemli 1869 doğumluydu Emma Goldman. Onun adı tarihe anarşistler kraliçesi diyeyazılacaktu..