Katalog

12 P+ şün ve davranışlı olmalan ıçin çalışıyorum. t ) Nesin Vakfı çocuklanmın zcngin imgelemleri olmasını, büyük düşletnler kurmasını istiyorum. # Nesin Vakfı çocuklanmaöğrctmek istediğim çok y ahn bir şey var. Yaşam bir savaşımdır. Yoksullann korunma silahı ve çekicilik aracı tektir; çalışmak. Bizi ancak çalışmakkurtarır..." Azız Nesin, bukitaptavakıfçocuklannın verdiği mutluluğu da şöyle anlatıyordu: "Dört yıl önce şalvarla gelmiş yoksul bir köy lü kızımın her ders yıl ı takdirname alması, okumasını beceremeyen bir oğlumun okuldan teşckkür belgesi getirmesi, çocuklanmın binkişilıkünıversitekurslanndaen önierde oluşu, üniversitedekı oğlumun basansı ve dört yaşındaki kızımın 'dedembenim' diye sanlıp, sanlıp, ellerimi, yanaklarımı öpmesi.. bu dünyada kaç insan böyle mutluluklaraerişebilmiştirki..." CUMHURÎYET DERGf Yeni hamam yenitas YAZI VE FOTOĞRAFLAR: AYŞEGÜL DİKENLİ Hamamlar, özellikle de kadın hamamlan... Bedenin hoyratça sergilendiği, sabun kokusuna, natırlann terinin karıştığı gizemli ortam. Sayılan giderek azalsa, artık oğlan anneleri kendilerine bu buharda gelin aramasa da hamamlar bir kültürün taşıyıcısı... Çocuk Cennetl'nin çocukları... Nesin Vakff ndahalen ilk.ortaveyükseköğrenime devam eden 34 çocuk ve genç bulunuyor. Vakfı ziyaret ettığımiz cumartesi sabahında küçükler, oyun odasında kuklalarıyla gösten ler yapıyor, büyükler ise kahvaltıdan sonra yaptıklanışbölümünegörekendilerine düşen sorumlulukları yenne getinyorlardı. Birı ortalığı topluyor, bir başkası öğleyemeğııçinsofrahazırlıyordu. 7.5 yıldır "Çocuk Cenneti"nde yaşayan 20 yaşındaki Süleyman Cihangıroğlu, orta ikincı sınıfakadarŞırnak'taokumuş. Daha sonra Nesın Vakfı'na gelmiş veÇatalca Lisesi'ndenmezun olmıış. Şimdı de Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesı Resim Bölümü'ndeöğrenimgörüyor. Vakfı, "Tek yasağın yasak olduğu bir yer" olarak nitelendiren Süleyman, bize yaşantılannı anlattı: "Burada uldukça serbest yaşıyoruz. Bu Aziz Dedc'nin ıstediği bir şeydi. Kurallan kendimiz koyuyoruz. Hcr sabah kahvaltıdan sonra görev dağılımı yapıyoruz. Inı.siyatif kullanıyoruz. Aziz Dede olmadığı zamanlar vakfı bız yönctirdik. Şimdi de bazen böyle oluyor. Burada sorumluluğu, kendimdenküçüklere yardım etmeyi öğrendim. Okulda ise verilen bir şey yok ama alınan şeyler var. Kışiliğinizzedeleniyor..." Aziz Dede'sinin"harika kızı"Scmaözşahın, şimdi 13yaşında. "Okulda da özgür olmak isterdim" diyen Scma, Aziz Dede'sini çok özlüyor, özleminı hafifletmek için de onun kitaplannı okuyor. H amama adımınızı attığınız an yoğun bir buhar çarpiyor yüzünüzc.. . Artık başkabir âlemdesıniz. Şışman,zayıf, yaşlı, genç bir sürü kadın... Kimi anadan doğmaçıplak, kiminde sadece külot. Birkaçı ise peştemalla sarılı. Genç bir kadın dikkatli bakışların önünden geçerck,göbektaşınauzanıyoryÜ7Ükoyun. Çınlçıplak... Mankenleri aratmayacak derecedeince birvücudasahip. Az sonra üstündc s>adece külot olan natır gel iyor. Natır (kadın tellak),sumogüreşçıleriniandırıyor: "Çok sıskasınkız, biraz ye de etlen." Natır, genç kadının vücudunu yumuşatmak ıçın masaj yapıyor. Boyundan, sırta, bele, bacakJara ve bıleklerc iniyor. Genç kadının buhardan ve masajdan gevşcyen bedeni uykuya yenik düşer gibi. Kurnadan tas tas su döküyor üstüne. Kendine geliyor. Natırla aralarında sohbet başlıyor: "Çalışıyormusun sen?" "HostesimTHY'de." "Bellidalgibisin." "Evlımısın?" "Bekânm." "Artık beğenirler seni burda." "Eski zamandaymış, öyle şeyler. Şimdi zaman değişti." Keseye geçıyor, natır. Kesesi elinde kadının üstüne çıkıp, bacak lanna çömeliyor. Var gücüyle keseliyor. Ara sıra kurnadan su almak için kalkıyor. Sırttanbaşladığı keseyı, bacaklara kadar sürdürüyor. Daha sonra kadınibirtüstüyatınyor Kollannı,yüzünü,göbeğıni, her yerini keseliyor. Güçlü kuv vetli olmasına rağmen nefes nefese kalıyor. Bu arada genç kadın canı y andıkça bağınyor. Şampuan ya da sabun... Duvarlardan yankılanan sesler zor anlaşılıyor hamamda. Bu yüzdcn kadınlarbağırarak konuşuyorlar. Saçlan ak, yaşlı Malatyalı bir kadın yere oturttuğu bir genç kızı yıkıyor. Onlarda adetmiş yeni gelinleri kaynana yıkarmış. "Malatya'dayken hcr hafta hamama giderdik" diyor. "Yeni gelinin başı yedi kez yıkanır, yedi kez de kelimei şahadet getirilir." Gelınse halinden memnun, yalnız kaynanasının başını yıkarken sert davranmasından biraz şikâyetçi gibi. Aynca kaynanasının şampuan yerine kullandığı köyden getirdiği zeytınyağlı sabunun da saçlarını kuruttuğunu söylüyor. Kaynana cevap veriyor: "Bu gençler ne anlar, döker saçlan o şampuan haltı." "Kocakarıoldumbenımkihâlâipekgibi." "Benim bu kızı da hamamda beğendim. Gittim oğluma istedim." "Şimdi de her hafta getiriyorum ki, kısır olmasın." Çocuklan olmayan kadınlann bir süre her gün hamama götürülerek en sıcak havuz ya da kurnaya oturtulması, sıkça uygulanan bir yöntemmiş. Hamama gelenler genelde akşama kadar kalıyorlar. Birsohbettirgidiyor kurnarunbaşında. Önce buharda vücutlann yumuşaması bekleniyor. Bazılan göbek taşında yatıyorlar, uyuyakalanlarazdeğil. Sıcağıngevşettiği vücutlann uykuya karşı koyması zor. Hatta yıkanmaya gelen kadınlar baygınlık bile geçiriyorlarmış. Samatya'daki tarihi Hacı Kadın Hamamı' nın girişinde, ay nı zamanda ağda da yapan iki natır oturmuş. Duvarlarda birer gazete kupürü. Haberinbaşlığı, "Göbek Taşının Faydalan". Haberşöylc: "Göbek taşının faydalannı belirten CerrahpaşaTıpFakültesiFizıkselTıpveRchabilitasyon Anabilim Dalı Öğrctim Üyesi Doç. Dr. Halil Koyuncu, sıcağın sınırlen ve kaslan gevşetcrek ağrıları giderdiğini, kan dolaşımını hızlandırdığını belirterek, hasta böylece kendisını zinde ve dinamik hisseder, diyekonuştu. Doç. Koyuncu, göbek taşının diğer faydalannı ise şöyle sıralıyor: Sıcak, hormonlarındüzenliçalışmasını sağlar. Bu dabedenilcruharasındakidengeyısağlar." hski hamam sefaları sanıldığınm aksıne, lstanbul'un kimi semtlerinde bugün de sürüyor. özellikle küçük mahalle hamamlannda, kadınlar konu komşu toplanıp, hamam günleri düzenliyorlar. Bu günlerde zeytinyağh dolmalardan, sigara böreklerinc birçok yiyecck vemeyvelergetirilıyor. Hamama yedi yaşından küçüklenn girmesi ücretsiz olduğu için bir sürü çocuk vc bcbek çıplaklığın verdiği özgürlükle oradan oraya koşturuyorlar. Kadınlarsa sözü dönüp dolaştınpeskihamamlaragetiriyorlar. "Eskiden hamama gıtmek için günler öncesindenhazırlıkyapılırdı." "Hamam tası birgün önceden gönderilir. En iyi kurna başından yer ay ırtı lırdı." "Giderdin hamama yer bulamazdın." "Birbakarsın göbek taşına çıkıp, tef çalıp oynuyorlar." "Karpuzlarkesilir.ziyafetlerdüzenlenirdi." Kurnadan su dökünüp, sabunlanıyor, birbirlennı yıkıyorlar. Biryandan sohbet sürü Öğrencl özgür olmalı... 13 yaşındaki Hüseyin Kaya, ilkokulu Erzurum'da bıtırmiş, sonra da Çocuk Cenneti'negelmiş. Orta üçüncüsınıftaki Hüseyin, "Özgürlüğün ne demek olduğunu burada öğrendim" diyor. Nas.il bir okul sorusuna, " Dayağın olmadığı, öğrencinin özgür olduğu okul" yanıtını veren Hiiseyin'in, halen devam ettıği okulla ilgili eleştinleri var: "lngılızcederslerimizboşgeçiyor. Heröğretmen yalnızca kendı branşının derslerine girse başka dcrslerimiz de boş geçecek. Ama örneğın Tarıh öğretmeni müzik dersine giriyor. Okulda dayak var. Insan dayak yiyince hevcsı kalmıyor. Bağınyorlar, azarlıyorlar." 10 yaşındaki üurbet Boz, ise sorularımızı yanıtlamakyenne, Azız Dede'siyle ilgili bir anısını anlatmayı yeğledi. Işte (iurbct'ın herkesıgülüm.selenanısı. "Biz AzızDede'ylcmisketoynardık. Aslındabirşeyineoynamazdıkamabirkeresinde çikolatasına oynadık. Aziz Dede kazandı. Aziz Dede her zaman bizim için çikolata alır, çekmeceyekoyardı. 'Kapatgözünü' dedim. Çekmecedcn bir çikolata aldım. Sonrada, 'al sanaçikolata' Sabun kokusu, natırlann teri, bedenin dingin duruşu... Hamam, gizli, biiyülü bir kadın dünyasının kamuya açık bir mekânt...