Katalog

5OCAK 1997 SAYI 561 boluyor Sonrasındasozedevamedıliyor "1980 yılını neredeyse mılad kabul ctmekteyız 1979 yılının son haftasında Pınk Floyd'un'TheWaH'dlbumupıydsayasuruldu Album pıyasaya çıkmdddn once Israıl radyosunda tamamını dınleme fırsatı bulduk ve 'Pınk Floyd artık bıtmıştır' dedık Gerçekten de bır daha 'AnımaK' ya da 'Wısh Yoıı Were Here' soundunuyakalayamadılar ' The WalI', analogçağın sonu,dıjıtal çağın basjdngıuydı" Favorı grupları sorulduğunda akıllarına ılk gelen grup Grund Funk Raıl Road 197rdedağılangrubusiksıkdınlcdıklcnnı soyluyorlar "O doncmın hılesız hurdasız canlı mıi7ik yapan gruplarını scvıyoruz " Onlar ıçın 1980 yılının 'mıladı ozcllığı' yerlıgruplarkonusundadageçerlı MFÖve Cem Kaıaca'nın seksen oncesı çalışmalarını seksen sonrasındakı lerden daha çok tutuyorlar Keşışler,sadıkklasıkrockdınleyıcılerı olarak bugunku dıjıtal doncme soğuk bakıyorlar Mu7iktekı makıneles.menın eskı sounddakıduyarlılığı veıeınedığmı.bunun bır gelışme değıl daralma olduğunu duşunuyorlar "Yetmışlerdesenfonık blues,ca7,countrygıbı rock turlen vardı 'jımdı ısc bu yelpazedaralmışdurumda Gunumuzdedaha çokpunk'ınağırlığıhıssedılıyor" Radyoların klasık rock'a gereken onemı vermedığınden de yakınıyorlar Ortada medy a baskısından kaynaklanan bır problem bulunduğu kanısındalar "Radyolarda caz, blues, klasık muzık çalınıyor ama bır Urıah Hecp ya da Deep Purple'arastlamak çokzor Çdlınak ısteyençalamıyor Sorunpopularıte olsaydı, etnık muzığındeçalınmamasıgerekırdı Klasıkrock'a karşı olumsuz bır tavır var ve bız bunun ncdenını anlayabılmışdeğılız " mek ıstıyordu SO'lı yıllardaben kapı kapı dolaştığımda,babamdanaldıklarıhalıyıgosterenlerenasıls,as,ırdığımıtahmınedın Sabahattin Arhan mağazanın sorumluluğunıı babasından 1956'dadevralmıs, Yanı 30 yıldır Îsveçlilere halı sanatını tanıtıyor Yunenonemlısı dıyorbi7e Onusırasıylarenk maddelerı, desen ve ılmık sayısı ızlıyor Bu ışı 40 yıldır yapıp da oğrenememış olanlar var l n onemlı becerı go7İerdc ve parmaklardayatar Buuzuvlardagerçekduygu yoksa, halı sanatı asla oğrenıleme7 Bır halının "antık" tanımını hak ctmesı ıçın, ıkı temelozellığe sahıpolması gerckıyor En d/. lOOyıllıkolacaktırveozgunbıryanıbıılunacaktır Bırkardesıde, Şcref Arhan Goteborg'dd aynı ışı surduruyor Boylelıkle Kveç'ın uç buyuk kentı.bırer "Arhan'a" sahıpdurumda Ben galerı dıyorum, y a da canl ı sergı, Arhan mağazddıyor Bız uı, kardeş babdinızdan aldığımız terbıyenınsonucuolarak halıasığıyız Mcslcğımızeâşığız Onun ıçın, gayıttabıı tıtarellc ugrdsıyoruz anıa, malın ıyısını muşteııye sı Akıf Bey ınlsve(,lılerebusanatınasılsevGURHAN UÇKAN veımek ıstıyoruz Bunedenle gorduğıınuz dırdıgınidnlatıyor her parçayı kendımız tek tek seçerı/ I vet, abahattinArhan'adostları Sabo () 7amanldrmuş,ten çevrcsı Keijhan, Isfadıyorlar, lsveçlılcr"Sabah ' Halıhan, Kum, Tebri7, Hereke, Kayserı gıbı yer bın parça alırız, antdk bu bın pdrçayı, sekız bın parçadan seçmış oluıuz Çok tıtızız bu larına, bırananınbebegınc baktıgı lerdc yapılan yııksekkalıtelı halıları alabılehususta Onuni(,ınbızımmuştenlerdefarkı gıbı bakıyor, sanırım yalnızkaldı tekvaılıklıküjilerdenoluşuyordu Yıllıkcıgonıyorlar Burayageldıktcn sonra farkı goğındaok^uyorKe^han, Ifsahan.Tebrız, Herosureklıartınaktaydı Nevarkı, 1930'luyılruyorlar Baıjkayerleregıd(.nlennyu7dedokreke, Kaysen, Kum Kırman, Amadan Afşar larınL.konoınıkbunalımıgelıverdı lşazaldı sanı tekrar buraya donuyor ve ^ıra7 gıbı gızemlı merkezlerden, ıntc ve Yenı yontemler bulunması gerektı hunerlıparmaklarlaatılanılmıkledokunup tsveçlılerehalı sanatını oğretmek zor ona Akıt Isveçlılcrarasındahalıyabuyukılgı apayrıdunydlaraulaijtınlanhalılarını gore "Ancak bu halk, genel olarak guzel sagosterenlerın olduğunu bılıyordu O an genatlaraduşkun bır halk GcnclbırkarijilaştıSabahattin Arhan'ı, Stockholm'un en gozreklıolanijey, halılan daha genış bır ılgılı grurılma yapılırsa, antıkaya, gumuşe labloya de caddelerınden Strandvagen'dekı galerıbunagostermektı Halıdeğerınıbılenvepadahdmerdklılar Çunkuhalıdanfazlaanlamısındezıyaretettık.MustafaSonnıezveben rası olan ınsanlar vardı Önemlı olan, onları (lalcrının adı kısaca "Aıhan's" Daha bulmaktı Çozuın, vergı odeyenlerın lıstesın yorlar Halıkulturlerıyok Fakat guzcleşya sevdıklerı ıçın, guzel mobılyalar, gumuşler, 1930'daba!,layanoykunun!jusıradasurduğu deydı Akıf bulısteyegorearacınadoldurdutabloldrınydnnid, guzel bır dehdlı ıstıyorlar adıes Önce halısevgısının,tutkusununneğıı halilarlaadrcsadresdolaşmaydbaijlddı Bugun dıyebılırım kı yuzde doksan dokuzu, redcnkaynaklandığınısoruyoruz Arhan'a Aılesı Stotkholm'dc kdldı" kalıtebakımındanhalıdananlamıyor' dıyor Dededendcmempekdoğıuolmaz ÇunMdğazanın anahtarlarını bana bıraktı vc Isveç'te bır suredır ozellıkle Pakıstan da ku bızım aıleyc bu tutku dedeının babasınİ ğerbırseyolursaılgılen'dıyerekgıttı.dı(,ocuklannkolegıbi(,alıştırılarakucuzamal dangelme Bendorduncunesılım Aslında yor Sabah gulerek Oysa ben o zaman 6 yaedılıp utuzasatılanhalılarıntartışması surııKayserılıyi7ama babamku<,ukya^taIstanijindaydım'Akıt tıırnclerındeıyı sati!>yaptı yor Ucu7halısatanmağa7alarveyaptıkları bul agetırılmi!} Bcndelstanburdadoğdum Bunalımınardınddiı2 DunyaSava^ıgeldığı sureklı ındırımler ga/etelerde gLni'} olaıak halde ı^leı ıyı gıttı Kırsal kesımdckı halk Sabahattin Arhan'ınmasasının arkasındaduyuruluyoı Buralaıdanalısvtnş yapan halk kulubeleıınınonuncparkedcnseyyarlıaliLikı du\arda en yukancla Ataturk'un resıııı var duıumunfarkmdamı' y ıbuyukılgıgostuıvoıdu Babamyalnı/ca AltındaısLbabası AkıfBey'm vededesı Ua Çoğunlukladcğıl İ7ihcdıntı,anlı>orl ır yuksekkalıtelıhalısatıvordu llalkdaedıncıMustafa'nın öyku 12yaşındavken lısın Bırdı s,u \at Yatııını ıçınsatılan oğrensın"dıyeAlmanya yagonhalılardabunugoruyoru/ l>ıkadcrılen Akıf Aıhan la ba^lıyor FotoğrattMUSTAFA SÖNMEZ lıtebırhalı, her /anıan ıçın alındıBu yenı dunyada vok şey gormek ğından yuksek tıyata yenı alıu ısteyen Akıt Bcy bırkacyıl sonra bulahilır Ajncn bır Rembrandt ılk halı sanat(,ısı ulacak, hcm de tablosugıbı Sjımdıadınıandığıaılesıyle gelıpyerleşenbelkıdenı/tur mağazalarda eskı lıyatı ılklurk 91 bın kron olan halının ozcl ın Geldığımızde bcbekmışım dıı ını nedenıyle 28 bıne satıldığı Yıl 1932 Dedem ılk galerısını ılancdılıyor Buolama/ Sakla1930'da kentın gozde caddeleyıp, ılerde salılınak ıçın alınaı.ak rınden Malmskıllnadsgalan'da bır halının f ıyatı duşurulemcz açıyor Altıay sonra da îstanbul' a Amaijunudaeklemekgerek Bugıdıp aılesını alıyor Vefat edıngun şu l^Obınkronlukhalıyı.ılce,butunhalıtıcaretı babamakaledeyannsarmak ıstersem,belkı lıyor O zaman bcn 2 5 yaşında75 bıne bıle muşterı bulamam yım Ama zamanını beklersen aynı halıyı 300 bıne bıle alacak mus,Kusursuz Türkçe tenbulabılırım Nef ıs bır "Îstanbul Turkçesı" Sabahattin Arhan'ı bıra7 tanıkonuşuyor 2 5yaşındanberıbuydnldr,hemlsveçlılerdenhemde radayaşayanjşyaşantısınınheTurklerden oluşan ıkı ayrı ve gementumulsveçlılerlegeçenbırı nış çevresı olduğunu gorcrek şaıçınozel bırdurum Soyle!>ımız şırıyorldr Çunku kendısı, her ıkı surerken, mağazayagırenleroluçevreye de aynı derecedc uymuş yor Bır gorevlı olduğu halde, Stockholm'dekı Yuksek Tıcaret ızın ısteyerek kendısı ılgılenıyor Okulu'ndandostları bıryıleksık Gelenler onun ıçın muşterı adagıttım dıye hemcn eklıyor buyından çok, halıscverler Aynı t'un ulkeyı yoneten kadıodalar 7evklen payld^tığı ınsdiılar Genç < »ıılarla bağını koruyor Bır de bır (,ıft, ılgıyle dınlıyor açıklaburada u/un suredır ydşdydiıınmalarını Guzel bır sanat ortasanlaı ımızdan oluşan çevresı var mında bulunmanın mutluluğu kvcç Sark Halıları Demeğı nın go7İcrındenbcllıoluyoı Buarakuıuculaıından 1971'den ben da, Goteborg'da yayımlanan yonetım kurıılu uyesı, Genel baş"Dözaı" adl ı "Antık ve yarı antı k kanlığını da yapmış Şu anda Şarkhalılan"dergısınınMart'94 deıneğınonurbaşkanı Turkıye sayısını karısjtınyorum "Frken açısından bıronursal gorcvı daha baijlangıı,' adlı roportaı ydzısı, varArhan'ın Obızımkultuı el Sabahattin Arhan'la ılgılı Baba Halı âjı^ı bır haysenlı Sabahattin irhtın Magazası bır galen gıhL çımi7 Halı sanatını îsveçlilere tanıtan Sabahattin Arhan iki buçuk yaşında gelmiş îsveç'e. Ama kusursuz bir îstanbul Türkçesi konuşuyor. Aslen Kayserili. Ailesinde halı işiyle uğraşan dördüncü kuşak o... Galerinin adı 'ArhanV! S Vartkez bir mıhlamacı... Vartkez Keşış aynı zamanda bır mıhlamacı Yanı değerlı taşlan yapıştırmadan madeneyerleştınyor Keşışler'ınevlerınınbırkoşesmdemıhlama ışlcmındc kullanılan bıı ınasa bulunuyor Ustuçeşıtlıalet vemadenledolu Bıı Vartkez Keşış'ın ıkıncı mesleğınde kullandığı tezgâhı Masaya dayalı sıyah Ibancz gıtarı, bu ıkı yonkılıığu kanıtlargıbı Daha once pırlantagıbıpahdlıtaşlarldçdlışılırdı vebıryıldabıtırıltbılırdı Şımdı ıse ddhaucu/taşlarlaçalışılıyorveışbırhaftada bıtırılcbılıyor Ben sentetık mıhlama yapıyorum Yanı değerlı taşların taklıtlennı kullanıyorıım (, unku pırlantanın alım gucu duşmuş durumda" dıye ozetlıyor ışını Taşlan delmek ıçın dışçı motoru, yerleştırmek ıçın de 'engela' adı verılen kalemler kullanıyor Tezgâhın uzennde de bır lambasıvar Mıhlamacılığı bır para kazanma amatı olarak gormuş ve ılk gıtarını bu sayede satın almış Evdeçalışabılmenınkendısıne buyuk rahatlık sağladığını soyluyor "Eskı mıhlama ustalannın buyuk bolumu lstanbullu ^ rmcnılerarasınddnçıkardı,bırçoğu da tıyatro, muzık gıbı sanat dallarıyla yakından ılgılı ınsanlardı" dıye anlatıyor Ancak Ermenı nufus gıtgıde azalmış ve gıdenlerın yerıneyenılerı gelmemış Dolayısıylaçıraklıkortadankalkmış Mesleğın ucuzladığını soylemedcn geçemıyor Keşış bskıden mıhlamaulık bılgı, emek ve bccerı gerektırırken bugun makıneleşmesonucu,buozellıkleraranmazolmuş Uzun bırsessızlıkten sonra Vartkez Kcşış yennden kalkarak eskı Keops kayıtlannı çalmayabaşlıyor Gıtaronplanda Enstrunıanların çalınış larzı abaı tısız ve sade Dıstorsı yonlarayadagosterışlı wahwah'lararastlanmıyor Betııl Keşış ın yumuş.ak vokalıyle Sabahın Ki7illığı"adlınuklcerenerjıkar>ı tı parçalarının sozlerını dınlıyoruz Sabahın kızıllığı vurdugokyuzune Vecanlılarıncetıktenbırsesduydular Once parlak bır ısık sonra sıcak bır ruzgâr Kavurdutenlerınıhıçacımadan^