Katalog

5OCAK 1997. SAYI 563 kısabiı süredışmdaozamandanhen ıçerdeyinı"dedi. Süleyman'ı görünce Dcnız'leri anımsadım. Süleyman, Deniz Gezmiş'lerle aynı hücrelerde kalıyor, aynı havalandırmaya çıkıyordu. Askeri darbenin ilk günlerınde Mamakdahasakindi.Herkesbirbiriylegörüşcbiliyordu. Deniz, herzamankı sevimli haliyle, Süleyman'aaradabirşaplakatar, "Süleyman en hakıkı mahkum sensin, bizirn suçumuz scnin yanında bir hiç kalır" der ve ona başından geçenleri anlattırırdı. Deniz idam edileli yıllar olmuştu, Süleyman hâlâ içerideydi. Içerideki deyımle o bir adlı mahkumdu. Çok eskilere dayanan ortak bir tarihimiz vardı. Uzunuzunkonuştuk. Süleyman'ında nercdcolduğunu şimdi bilmiyorurn. üiryılbaşınıda Ankara GarnizonK.omutanlığı Tutukevi'nde geçirmiştim. Bututukuevi 12Eylülsonrasısiyasilerinyeriydı. Bülent Ecevit, Alparslan Türkeş, Necmettin Iirbakan, Şevkct Kazan, Denız Baykal, Namık Kcmal Zeybek, Yaşar Okuyan gibi bircok ünlü siyasi burada aylarca tutuklu kalmıştı. Şimdı aramızdaolmayan gazeteci ağabeyımiz Ilhaıni Soysal da Dil Okulu adı verilen bu tutukevınde kalanlardandı. Çeşıtli siyasi eğılimlerdenoluşanbu tutukcvindc siyasi parti davaları dışında tarafsız bir kişi diye llhami Soysal kıdemli atanmıştı. Cezaevinin gündelik yaşamında, dostluklar derinleşir, içten Ismail Beşikçi bir arkadaşlık oluşurdu. Yinebiryılbaşıydı.DilOkulu'ndasiyasi gruplar daha çok partileregörcşekillenmişti. MSP'liler (şimdiki RP), MHP'liler, TİKP'lilerveCHP'lilerdenoluşanbu siyasi tablo dışarıyla ilişkilerde temsil esasına göre kıdemli ile ilişki kurardı. Örneğındışandan alınacakşeyleriçınhergrupkıdemliye liste venr,odatutukevıidarcsineiletirdi. Blra slparlşll yenl yıll Ilhami Soysal cezaevinin kıdemlisi olarak elinde listeyle gelıp gruplara siparişlerini sordıı. Bi7TlKPMiler birmasadaoturuyorduk. Bizeyaklasjtı, "Arkadaşlar,yılbaşı siparişlerini alıyorum. Cezaevi Müdürü yüzbaşıyla konuştum,yılbaşinaözgü olarak biraalınmasına izin verdı, nc kadar bira istediğinizi saptayınvcbanabildirin"dedi.TercddütlüyüzlerleSoysal'abaktık. Böylebirsürprizleşimdiye kadar hiç karşılaşmamıştık. "Bundabiroyunolmasın tlhami Bey" diyesorduk. Soysal, ciddı bir ifadeyle,"Hayır canım, ben yüzbaşıyla konuştum. Kcndisi söyledi" ccvabını vcrdi. lçimizde cn heyecanlıolanlarhemenöneatıldılar. "Herkese birerbirayeter"diyerekyazdırmayagiriştiler. tlhami Soysal listeyi alıp gitti. Ama bizde yine de bir tereddüt vardı. Soysal' ı takip ettik. Ertuğrul (îünay'ınodasına girdi vcodadan kahkahalargelmeyebaşladı.Bizimdavadan yargılanan avukat Mehmet Cengiz'le, CHP'li Ertuğrul Günay Ilhami Soysal'ı ikna etmişlerveböylebiroyunoynamışlardı. Diğerpartilere,hangisiparişönerileriyle gittılervenasıl listelcraldılaranımsamıyorum. Ama bizi kandırmışlar ve hoş bir sürprizyapmışlardı.Günlercekendisaflığımıza güldük. Cezaevleri, Türkiye'nin bir mozaiği gibi. Hertürdeninsangirerçıkar. Insanorada yaşama ait çok şeylcrögrcnir. Nâzım'ınengüzel ve en duygulu şiirlcrini neden cezaevinde yazdığını anlamak için orada biraz yatmak şart değıl. Cezaevini azıcık tanıyan ıçınse Nâzım'ın şürleri başka biranlam ıfade eder. 5 Türkiye yüzlerce siyasi, binlerce adli mahkumuyla yeni yıla girdi. Henüz ölümlerin ve açlık grevlerinin yaraian bile sanlmadı. Düşünceleri nedeniyle cezaevinde yatanlann koşulsuz salıverileceği bir genel af en büyük dileğimiz. BAŞKENT GUNLERİ Sevelim, sevilelim MÜŞERREF HEKİMOĞLU ardeşim telefon erti, gazetede bir ölüm ilanı okudu. Kimi ölümlerle eski şarkılar çınlar kulağımda. Göztepe'ye döndüm bırden. Yeşilbahar Sokağı'na. Arkada Ali Vefik Paşa'nın köşküne. Köşkün üç oğlu var, Ismail, Müşfik, Sabih. Üstü açık kırmızı bir otomobılle onümuzden geçerler, selamlanz onlan, güzel bir genç kız da gülümseyerek el sallar ön koltukta. Ismail Ağabeyın sevgilisi güzel Elhan, ünlü romancı Sermet Muhtar'ın kızı. Ismail Türsan'ın büyük aşkı, sevgılı eşı. Kımı aşklar uzar gider değil mi? Uzun soluk Göztepelilik'ten kaynaklanıyor belki de. Ağaçlı yollardan, çiçekli bahçelerden, çirkin betonlaşmaya karşın soylu güzelliğini koruyan tahta köşklerden. Ismail Ağabey mesleğimde de unutamadığım kışilerden biri. Jinekoloji dalında parlak bir doktor, Süleymaniye Doğumevi'nde çalıştı uzun sure. Ağrısız doğum uygulamalanyla ilgı çektı, genç kadınların, annelerin de belleğine yerleştı. Ben de kaç yazı yazdım bu konuda. Bir de özel anım var: Akşam'da çahştığım dönem, Iran Şahı Rıza Pehlevi, Farah Diba ile evlenecek, son düğünü, gazetelerden muhabirler, yazarlar gidiyor Tahran'a. Akşam geç kaldı biraz. Bir sabah telefon, Muammer Kaylan sabah toplantısında benim Tahran'a gitmeme karar verildığıni bıldıriyor. Gidemeyeceğimi söyledim, çünkü gebeyım, çok midem bulanıyor! Muammer'in sesı kırıldı, sana güveniyoruz, kürtaj ol, gft, dedi. Birden karar verdım, doğru Ismail Ağabey'e. Gazetenın guvenınj haketmek istediğimi söyledim. Sevgiyle, anlayışla karşıladı. Ver elini Tahran, şansım da varmış, o akşam Farah ile resim çektirmek olanağını buldum. Bir sure sonra Ismail Ağabey'le karşılaştık. Mesleğini çok seviyorsun, Tahran yolculugu başka türtü yapılmaz, dedi. Ben de sarıldım ona. Siz de beni seviyorsunuz, istediğimi yaptınız, dedım. Yanıtı yüreğimi okşadı. Nasıl geri çevirebilirim. Yeşilbahar Sokağı'mn güzel gazetecisisin sen... Güzel bir anı değil mi? Yeşilbahar Sokağı'mn romanını yazmalı bir gün. Profesör Doktor Müfıt Ekdal ve Ali Neyzl ne güzel kitaplar yazdı, Feneryolu, Kızıltoprak yollannda ne güzel dolaştık değil mi? Ismet Özbek için de kaç roman yazılabilir, Istanbul, Ankara, Londra, Arap ülkeleri, Yenıköy'den Sarıyer tepelerine uzanan bir yaşamın nıce inişleri çıkışlan var. Başkentliler de tanır Ismet Özbek'i. 196O'lı yılların başında bir dönemi Ankara'da geçirdi, Ankara Palas gecelerini parlatmak için büyük çaba gösterdi ve başardı. Ünlü şarkıcı Adamo geldi şarkılar söyledi, ünlü Ispanyol sanatçılar dans ettı, tıyatrocular, operacılarla renkli bir kalabalık dalgalandı salonlarda. Başka bir Istanbullu, modacı Celal Bülkat da Ankara Palas'ın müdürüydü o zaman. Beyoğlu'nda, Mısır apartmanındaki atölyesini kapayıp yeni bir yaşama başladı Ankara'da. Asıl tutkusu bale, Türk balesinin doğuşunu, parlayışını izlemekten de çok hoşlandı sanınm. Yıllar çabuk geçiyor, Istanbul'a son gidişimde ABD'de Mayo Kliniği'ndeydi Ismet özbek. Kanserle savaşıyordu. Yaşama sevınci solmadı ama hastalığa yenik duştü. Şimdi daha rahat uyuyor sanınm. Yıllar çabuk geçiyor, Istanbul'a son gidişimde ABD'de Mayo Kliniği'ndeydi Ismet Özbek. Kanserle savaşıyordu. Yaşama sevincı solmadı ama hastalığa yenik düştü. Şimdi daha rahat uyuyor sanınm. Melike Özbek'in kollarında... Kimi kişiler güzel çağrıştırıyor sevgıyi. uülüm Pekcan'ı da içten kutluyorum. Dansları, şarkılarıyla sevgiyi, hoşgörüyü çağrıştıran bir oyun sergiliyor tiyatrosu. Sevelim, sevilelim diye en güzel eyleme çağırıyor izleyenleri. Çok duygulandım, lise ve ünıversıte arkadaşım Nezihe Araz'ı da kucakladım Hoşgör'de. Yunus Emre'den Mevlana dan, Hacı Bektaş Veli'den, Pir Sultan'dan dizelerle aradığımız her şeyin özumüzde olduğunu belırten bir yapıt. Perde kapanınca alkışlar durmadı, Nezihe Araz da özümüze dönmeyı vurglayarak selamladı başkentlileh. Güzel bir gece, yaşadığımız acı ortamı bu güzelhklerle aşıyoruz doğrusu. Yüksel Korkmaz'ın bağlamasını dinlerken Ruhi Su'nun sazı da çınladı kulağımda. Bızı özümüze döndüren türküleri ondan dınledık ilk kez. Ne güzel söylerdi, yıllar geçiyor, sesı de, sazı da daha ÇOK yerleşiyor belleğimize. Adını taşıyan derneği desteklemek de özümüze dönük bir görev kuşkusuz. Küçük katkılar güzel çabalara yol açabilir. Gülüm Pekcan'ın yolu da açık olsun! Küçük bir kızdı tanıdığım zaman, büyük düşlerden söz edıyor, kocaman yüreğini izliyordum sesinde, gözlerinde. Danslarında da uzun soluğu var. Bir buçuk saat dans ettikten sonra kuşlar gibi uçtu hayranlarının arasında. Bu dans tiyatrosu başka kentlerde, dahası başka ülkelerde de gösterilmeli bence. Terör üreten dünyamıza güzel bir selam olur, hoşgörüyü bilmeyenlere, sevgısızlere, ama asıl özümüze bir çağrı. Ne anyorsan özünde ara, diyor Bektaş. Ister Yezld, ister kafir, ne olursan ol gene gel, diye kucaklıyor Mevlana. Sevelim, sevilelim, diye çağırıyor Yunus. Evrensel barışın çözümunü yüzyıllarca önce söylüyorlar. Bugunkü suskunluğu, küskünlüğü de onlarla aşabılirız ancak. Sevelim, Yıllar sonra Uruguay'lı Tupamaro lıdcrı Mauricio Rosencof'la konuşurken, onun Nâzım'dan bir şiiri ezbere okuması bcni çok şaşırtmıştı. Uruguay ncre, Türkiye nere. Ama duygularöylesineortaktıki... " Bugün pazar, bugün beni ilk deta güneşe çıkardılar"diyenNâzımHikmetevrensclbır duyguy u da dile getıriyordu. () da mem leketinin hapıshanelennde yatmış, çınarlarına kolan vurmuştu. Binlerce insan yeni yılı cezaevinde karşılıyor. Birkısmı üçayönceyaşadığıölümorucununyaralarınıbilesaramadı. Birkısmı Dıyarbakır'da kafasına inen demır çubukların acısıyla yeni bir yıla adımını atıyor. Ülke gündemi en dıkkatli cezaevinde izlenir. Şimdi onlarSusurluksonrası Türkiye'nin neolacağını konuşurlar. Yorumlaryaparlar, tartışırlar. Cezaevlerinin.enduyarlıolduğukonulardan birisı de af. Yetkililerin ağzından çıkan en küçük bir af sözcüğü bile oralarda umut olup büyür. Türkülere, beklentilere neden olur. Türkiye, yüzlerce siyasi mahkumuyla, binlerce adli mahkumuyla vc düşünce suçlularıyla yeni yılagiriyor. ButabloTürkiye'nin yıllardırbitmeyendramını sergiliyor. Yakından tanıdığım, yıllarca hücreleri, koğuşlan paylaştığım arkadaşlarımın bir kısmı cezaevinde. Onlann hangi duygularla yılbaşını karşıladığınıazçokbilirim. Hangi görüşten olursa olsun, düşünceleri nedeniyle cezaevinde yatanlann, koşulsuz serbest kalması yeni yıldaki cn büyük dileğim. Buvcsileyleşimdi isimleriaklımagelen LcylaZana'ya, IşıkYurtcu'ya, tsmailBeşikçi'ye ve onların şahsında tüm tutuklu ve hükümlülere banş ve özgürlük dolu yannlardıliyorum. lJmanm Türkiyc,düşüncesuçuayıbından bir an önce kurtulur. Kaptan'a, "idamlık Süleyman"a, Mamak'ta 12Martdöneminingardiyanlanndan isimlerini anımsadığım Nafiz'e, Hüscyin'e ve cezaevi arkadaşlarıma scvgilerimi yolluyorum. Nıce özgürlük yıllarına.^ Ho$f>ör 'den bir sahne...