Katalog

21 TEMMUZ 1996. SAYI 539 DERGIDEN Merhaba, Size pazar günü karanhk konulardan sözetmemek için kendimizi öylesine zorluyoruz ki. tç karartıcı konulan elimizden geldiğince görmemeye çalışıyoruz. Ama Türkiye'deyaşanan Pazar 'lar durmuş oturmuş, düzeni tartışılmayan, insan hakları sorunu yaşanmayan ülkelerden çokfarklı. Bu yüzden keyifli ve eğlenceii yazılanmızın arasına birdenbire Türkiye gerçeğinden birşeyler sızıveriyor. Bu hafta da Cumartesi anneleri ile ilgili bir çalışmadan sözettik sizlere. Çünkii yeniden sahnelendiğinde mutlaka görmek . isteyeceksiniz. Cumartesi anneleri önce haber oldu. Sonra, tiyatro, kaset ve kitap... Artık yalnız değil onlar. Kayıpların adlan, bakan adlarmdan daha çok aşina şimdi kulaklarımıza. Hatta devlet yetkilileri de ilgisiz değil onlara. Her Cumartesi biraraya geldikleri Gatatasaray için kuşatma planlıyan görevliler var. Ya da Izmir 'in Konak Meydanı 'na gönderilecek köpekleri seçenler. Kayıp sessizliğine bürünsünler diye. Anayasa ve Hukuk kitaplarında yazılanm aksine kaybolanlar için kolları sıvpmakyerine, onları arayan annelere saldmyorlar. Kimse de görevlilere "Annelere kansmayın. Yahu gidin de kayıpları arayın " divemiyor. Çünkü kaybolanlar yok kü. Kaybedilenler var. Sanki Türkiye Cumhuriyeti 'ni tehdit eden bu anneler. Gözlerinden başka silahı olmayan anneleri elleri coplu, basları kasklı polisler "verilen eınir üzerine " copluyor, gö'zaltına alıyor, dağıtıyor. Bir de cezaevlerinde ölünıe vatanların anneleri var. Göz göre göre ölünıe giden gençlerin anneleri. Geçen hafta da polis tstanbul da bu anneleri dagıtırken fotoğruf'çeken gazetecilere hücum etti. Saldırıdan kaçan gazetecileri yakalayacağım derken lstanbul Gazeteciler Cemiyeti 'ne saldırdı. Hem de şehrin göbeğinde. Vilayetin 100 metre öjesinde, herkesin gözii önünde gazeteci arkadaşlarımızı dövdü. Ve o polislerden biri üstüne saldırdığı bir gazeteciyi söyle tehdit ediyordu: "Seni kaybedeceğiz." Polis koruması gereken yurttaslara saldınyorsa, yurttaşa da yapacak tek bir şey kalıyor. Devlete verdiği vergiyle kendisini koruyacak özel güvenlik birimleri oluşturmak. Bir de kendisine karşı suç isleyen ve "kaybeden " terminatör polisleri izlemek, mahkemeye vermek için özel dedektifler tutmak. tpek Çalışlar CUMHURİYETDERGİ İMTİYAZ SAHİBİ: BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN. YENİ GÜN HABER AJANSIBASIN VE YAYINCILIK A.Ş.«GENELYAYINYÖNETMENİ:ORHANERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRU HİKMET ÇETİNKAYA • YAZIİŞLERİ MÜDÜRLERİ. DİNÇ TAYANÇ (SORUMLU), İBRAHİM YILDIZ • YAYIN YöNETMENİ. İPEK ÇALIŞLAR • GORSEL YÖNETMEN AYNURÇOLAK • REKLAM MEDYA C KAPAK FOTOĞRAFI: ERZADE ERTEM bindençokkildenaskervardır. Buheykellerin yerleştirilişleri ve konumları, söylenenleregöre,Çintarihselmetinlerindegörülenaskerî düzene uygundur. Ama zamanla ahşap tavan çöktüğünden, kilden ordu parça parça olur. Bu ahşap tavanın görünümü, bugün dc örnekbirmaketolarakmüzedesergileniyor. Ikinciçukur, 1976yılında, birinciçukurun kuzeydoğusundabulunur. Burası, birinci çukurdandahaküçüktür. Içinde 1400'dençok atlı savaşçı ve savaş arabası vardır. Burada, sıralı,dörttakımaskergörülür. Başta,zırhsız yürüyen ve yaya askcrlcrin önünde yer alan okçu birliği, sonra iki takim atlı askcr ve atlı savaş arabası birliği ve sekiz alt koridora ayrılmışbirbaşka atlı askcr ve atlı savaş arabası takımı. Birinciçukurun batıucunda yer alan üçüncü çukurun kazılmasına 1977 yılında başlanır. Burası, birinci çukurun yedide bir büyüklüğünde,düzensizbiryerdiramaiçinde yer alan askerlerin duruşu, seçkin bir komuta gücünün varlığını gösterir. Dördüncü çukıır, daha sonra ortaya çıkanlır. Boştur.. Buradaki çalışmanın imparatorun birdenbireölmesi vchanedanınçökmesinebağlı olarak tamamlanmadanbırakıldığıanlaşılır. Pciyan, işteböyleanlatıyorYeraltıOrdusu'nunortayaçıkarılışını... Başkentin askerleri... Buluntununplânı;içbölümü, imparatorun YasakK.enti'ni,dışarısıda,birbaşkaimparatorluk kentinin yerleşim yapısını andırıyor. Başkentin koruyucu askerleri, Qin hanedanı döneminde olduğu gibi, sarayda nöbet tutan imparatorluk askerleri ilebaşkentikoruyan garnizon askerleri olmak üzere iki bölüme ayrılıyor. Çukurların konumunabakılarak, kilden yapılmış savaşçıların kentin dışında konuşlandırılmışaskerlerolduklansonucuna varılabilir. Birinci çukur, sağ kanat yaya askerlerbölüğünü; ikinci çukur, sol kanat atlı askerlerbölüğünü;üçüncü çukur, komuta takımını; dördüncü çukur da, merkezî askerî gücüburayayerlcştirmekamacıylayapılmış olabilir. Bize verilen bilgilere göre, birinci çukur 1979, ikinci çukur 1988, üçüncii çukur 1989'da tam olarak ka/ılınış, bütiin çukurlar düzenli bir biçimde 1994'te halkaaçılmış. Biz müzeyi gezdiğimiz sırada, bazı bölümlerdekazı çalışmaları sürüyor.ortalıkta uçuşan kil toprak tozlargenzimizi acı acı yakıyordu. PişiriImiş kilden yapılmış buordu, kalıplardanseri biçimde dökülmemiş, her heykel ayrı ayrı örnekleııdirilmiş. Başlar, kollar ve lıbaşlıklargiyiyorlardı. Yaya askerlerin başlıklarıyoktuamasaçlarınısüslübirbiçimde kıvırıptopuzyapıyorlardı. Atlı savaş arabası sürücüsünün, subay larınkinden daha az süslü,erlerinkinden daha bir üstrütbeyibelirten başlıklarıvardı. Heykellerintümübirkaideyetakılmışlar. Atlar dabenzer biçimde yapılmışlar. Herat, bronz birdizginledonatılmış. Bunlardanyalnız bir tanesibaşanlı bir biçimde bir arayagetirilerekyenidenkurulabilmiş.Savaşçılarve atlar, ilk olarak, bugün yok olmuş parlak renklerle boyanmışlar. Qinsavaşçılarınınhiçbirininyiizüötekine benzemiyor. Gözlervc ağız gibi ayrıntılar şaşırtıcıderccedegerçckyaşamayakın. Bütün ordu, sanki diri diri gömülmek yerinc, portrelcrininyapılmasıiçincanlımodellikyapmışlar. Savaşçıların, imparatorluğun en uçbölgelerindcki halkların fi/iksel özelliklerini sergilemeleri.gerçekte imparatorun ordusunuoluşturan askerlerin deçeşitliliğini yansıtırnitelikte. Bütün bu gerçekçi ayrıntılara karşın, heykeller, birerportreolmaktançokbirtipiyansıtıyorlar. Her heykcl, canlı gibi duruyor, güçlü Qin ordusunun özünü yansıtıyor. Heykel ler, tam bir benzerlikten çok, bize, açılmış burun delikleri ve dikilmiş kulaklarıyla harekete hazır durumda bulunan atlarla uygum içinde olarak, her şeye sinmiş bir güç gibi durdurulması zor bir eylem duygusu veriyor. BununlabirlikteQinsavaşçılannıngerçekçilik temeline dayanılarak yapıldıklan açık. Heykeller, bu temsili kesinliği sürdürüyor, bunu,yenibiranıtsalölçeklebirleştiriyor. Bu Sava$(i, halkınm özellihlerinin anlatıcısı... anıtsalölçek,devkavramlaştırmaileÇin ordusunun gerçck niteliklerini veriyor, dünyagövdeler, ayn ayn kalıplanmış ve kil şeritler yıelegeçirmekiçinmilyonlarcasilahlıaskearacılığıylabirbirineeklenmiş.Gövdelerin re komuta ettiği söylenen bir imparatorun içiboş. Bunlar,kıvrılmıştoprakparçalarıngücünün anlatımını gösteriyor. dan yapılmış, tek parça olarak hazirlanmış Çinliler.bugörkemlibuluntunundünyada bacaklarabirleştirilmiş. Kırılmışbirsavaşçı çok büyük yankılar uyandırdığını, her gün heykelinin kesiti, önce kaba birmodelin yaçeşitliülkclerdengelenbinlerceinsanınbupıldığını, sonra ince bir kil tabakasınınüstürayı görmeden Çin'denayrılmadıklarını söyne eklendiğini, göz, ağız, burun ve giysinin lüyorlar. Bu ilgi çckici kalınttlan ilk gezenkiözellikleri gibi aynntılannda, kil üzerine.yu şilerdenbirininde, 1978'de, FransaCumhurmuşaklığını yitirmeden önce oyulduğunu başkanı Jacqucs Chirac olduğunu gizli bir gösteriyor. Kulaklar, sakal, bıyık ve zırh gibi övünçle anlatıyorlar. Ayrıca bu buluntuyu sonradan eklcnen parçalar, ayrı ayrı modeller gezenlerarasında, ABD Başkanı Nixon ilc örnek almarak yapıştınlmış. Regan, Japonya Başbakanı Ohira Masayoski,KraliçeElizabeth, KoreCumhurbaşkanı Atların bronz dizginleri... Kim Sung vc Almanya Başbakanı H. Kohl'un olduğunu daözelliklesıralıyorlar. Bukazılardaçıkarılan.geıçekyaşamdakt Fğer bir gün yolunu/ (,'in'e düşerse, Çin ölçülereuygun kilden yapılmış savaşçıheySeddi'ndenönce,SeramikSavaşçılarıgörün kcllcrine göre atlı askerler, başlarma sıkıca oturan, kırmızı benekleri olan açık sarı boya deriz.^j