Katalog

I4NİSAN 1W6. SAYI525 Bilinenoyun sayısı kaç? tirme Merkezi (HAGEM) adlı bir birim var. Hiç destek almaAşagı yukarı 6()oyun var. Bıınların dını/mı? en yaygın bilincnlcri 35. Bıınların üzcrincbirçokoyımya/ılmıştır. Bu Baştan anlatayım. Yıl 1982. 60oyunhcrzaman izlencbilecek. Kültiir veTuri/m Bakanlığı iken, toplum içinde yaşanan olaylara 1. Milli Kültür Şurası toplandı. ilişkinoyunlardır. lyilervekötüKksik olmasınlar, bizi de davet lcr varken, doğrular, yalanlar, ettiler. Karagöz ve kukla sanatıhaklılık, haksızlık varoldukça iznın yaygınlaştırılması, lcnebilccekoyunlardır. yaşatılması içinönerilerimizi götürdük. BizdiZamaneçocuklarınayenildiyorsam, ben arkadaşğinizyerleroluyormu? larımadınakatıldım. Bu, "Cazular" oyununda olBu konuda bir bilim du.Bircadınınkızıylabirbaşka kurul u oluşturulmasıcadınınoğluarkadaşlıkederler.Canı istedik. Ustaçırak dılarbunakızar, birtanesikızıeşek ilişkisi içinde, ben ankafalı yapar. Burada kız eşek gibi kocak bildiğim kadannı nuşacak, anıracak. Bugünkü çocuğa aktarırım. Çırak, kendi oynuyorsunuz. Çocuk eşek görmemiş. yetenekleri çerçevesinde Okuldaöğretilmese, bu eşek, bu inek diye, bir yere kadar getirir. Dühiçbilmeyecek. zey, böyle böyle düşcr. Ortalıkta eşek yok. Şimdi ben orda anıAmabilim kurulu kurulurrınca," Buncyapıyororda?"diyorlar. sa, konu bilimscl olarak cle Nasıl başa çıkıyorsunuz? alınmış olur, düzey diişKonuyu pekiştirmek için "Aa... mez. Gümrükbirliginegıreşek olmuş" demek gerekiyor." Bak, dik. Avrupa ülkelerindeki yazık, anırıyor" falan demek geregölgc tiyatrolarının sayısı kiyor. lişck olduğunu anlatmaya caTraın tiyatrolarının sayısına lışıyoruz işte. Zaleıı bundan 5 yıl •.' fc A» »v \akındır. Biz böyle bir Avrusonra eşek olmayacak ortalıkta. TRT'de Rama/an program' "* pa'nıniçinegiriyoruz. Bizdc larında gtfrüyoruz Karav kaç tiyatro vardır? Beledigöz'ü.TRTileçalıştını/. mı? yelerin. devletin, ünversiteıın... 100 tane dramtiyatrosu varTRT'ye I97h'da Rama/an .a, 10 tane gölge liyatrosu yoklur için 3 taııc tanı oyun vcrdim. SıTürkiye de. Bu. kültürüniüzün ra üeretin ödenmesine gelinneresindeoldugunıuzu gösteıiec... () yıldaki yönetıneyor. Biz. bu Şura'dan tavsiye kaliklerdc Karagöz'e rarlançıkardık. Amaaıkadaşladair bir kalem yok. rımız yurtdışından davel alıBana ııercdcn para yor, kendi imkânlarıyla gideödeyeeekler? Bana miyorlar.()/amanbu$ura'ekiediği l'tısıl "palyaco" faslı. nınanlamıne? Yöııelnıcliktepalyacovar, Karagöz yok. Ertesi yıl yincçağırdılar. ödemeşeklidegişme1990 "da Tiyatro Kurultayı miş. Zaten çok cii/'i bir şey. Diiııe kadar90 stunbul'da yapıldı. Kültür Bakanı Naıııık bin lira brüttü. Şımdı yü/dc 100zam yapınışKemal Zeybek. Aynı eııısal kaıarlaıalındı. larsabilencolacak ki? Işin kadcrincbakın. Hiçbir şey olmadı. 1990 yılında Bakanlar Bcnbirsantçıyım. Bendenbiroyun istiyorKurulu Geleneksel Tiyatro Toplulugu'nun lar.oraya Karagöz figürlerini. sahneyi gctirekurulması kararını verdi. Yıl 1996. hiçbirşey ceğim. F.kibimi getiıccegim. yönctecegim. yapılamadı. oyunuoynatacagım.bütünscslcndirmeleriBu arada 1978'dc Devlet Tiyatroları, Karaniyapacağım... Bunııkotarumayai' göz'le ilgilenmeye karar vcrmiş. TRT. Bu sef'er ne yaptılar' Bir kişi almış: Mustafa Mutlıı. TRT'hiniçindeotarihlerdc AnKaragö/biıekipişi. DT'ninkadkara Tolevi/yonıfnda çocuk . roalmaolanagımıyok.parasınıı programları yanımcısı olarak yok, nesi yok? Niye yapılamaçalışan Tekiıı O/ermış? tem var. Karagöz'ü Kaç tane Karagöz ustası nıerak ediyor. Kendisi cle Anvar Türkiye'de? kara Üniversitesi Dil ve IstanburdaTacettin Diker. TanhCoğral'ya lakülMayati j'oyrazoğlu. Orlıan tesi Tiyalro Böliimii Kurt, Metiıı Özden, llısan Di/dar. mezunu. Kaıagö/'lc ÜmerOral: Ankaraıla. Mustafa ilgileniyor. aııı.ı Mutlıı. Halıık Yüee. Kuklacı olaoyunları hep keııdi rak. Selim Başeğmez. Mehmet yazsın istiyor. Sizin Tekin var. Izmircle Küçük Osman TRT'do izlediğiniz, ((,'içekoğlu) var, ama oyunlar onlardır. rahatsı/landıgı ıçın Kendi ya/dıgıoyunoyanatamıyor artık. ları, beninı oynatmaMehmet Baycan da mı önerdi. Karagöz'ün Izmir'de. Karagöztagclencğindc böyle bir kımları eksik oldugıı şey yük; usta. kendi yazdıiçin oynatamıyor. Osman ğı oyunu oyııar. Bu Ubıız, Berki Zerengil var; hepsiyüzden usta olunur ninyardımaihliyacı var. zatcn. Özertem. bu İiniversiteler konııva sahip sefer, "Ben kendi çıkmadımı? oyunumu kendim oynaKültür Bakanlığı'na başvurrım"dcdi, Devlet Tiyatroladuk. 3 yıl önce Fikri Sağlar imrı'ndan sanatçılarla anlaştı. zasiylaYÖK'ebiryazıyazıldı. Karagö/oyunundaki karaktcr6 iiniversiteyeöneride bulunulleri ayrı ayrı seslcndirdiler. Cjele \ dıı. 3 yıl gcçti. Bir kımıldaym nckte, usta hepsini birden konuyani! Union Internationaldela şur, bu oyıınun özelliği bu Marionctte'in(UNlMA UlusBöyleee Özertem, Karagöz'ü lararası Kukla Tiyatrosu Birliğı) tclevizyona getirmiş oldu. Türkiye Ulusal Merkezi de şu anda Uzmanlardan ba/ıları yaKültür Bakanlığı içinde bir pılanı yerden yere vur"dolap" olarak etkinlikleridular, kimsenin umni yürütüyor. rundaolmadı. Devletin ilgisizligi mi. zamanın kendisi mi, kim Kültiir Bakanlıeylediyse pcrdeyi virân, gclsin tamir ğı'ndaHalkKültürbuyursun heman! ^ lerini Araştırma ve Geliş 15 PAZARIN PENCERESİNDEN Yeni Üniversite Yasası SELÇUK EREZ ürürlükte bulunan Yükseköğretim Yasası'nı değiştirecek yeni bir tasarı hazırlanmış ve ünıversitelere dağıtılmıştır. Öngörülen değişikliklerin bellibaşlıları şunlardır: • Vakıfların yüksek öğretim kurumları kurabilmelerinin sağlanması, • Yüksek öğretim Kurulu'na (YÖK) atananlarla ilgili bazı düzenlemeler, • YÖK'ün görevlerini, kamu kaynaklarının üniversiteler arasında dağıtılması ve akademik kalite kontrolü sağlama ile sınırlamak, • Üniversitelerarası Kurul'un sadece rektörlerden oluşmasını sağlamak, • Kalitenin yükseltilmesine ilişkin ' ' çalışmaların yapılabılmesı ve yüksek öğretimle ülke ekonomisinin ihtiyaçları arasındaki ilişkinin kurulması amacıyla yeni bir "Akademik Değerlendırme Kurulu" oluşturmak, • Rektörlerin öğretim elemanı olmayan Akademik denetımin kaliteli mezun sayısına yardımcılara da sahip olmalarını sağlamak, ek olarak yayın sayısına ve kalitesine • Başkanları rektör tarafından atanan bir bakılarak yapılabileceğini ileri sürebilirız ama başkanla yönetilecek bölümlerin çok farklı alanlarda yapılmış yüzlerce yayını güçlendırilmesi, buna karşılık bölümlerin içındeki anabilim ve anasanat dallarının kaldırılması, • Profesör ve doçentliğe yükseltılmede kadro şartı aranması, • Özel bağışlarla finanse edilecek profesörlüklerin oluşturulması, • Bir "Öğretim Elemanı ve Araştırıcı Yetiştirme Kurulu"nun oluşturulması, • Öğretim elemanlarının part time çalışmasına son verilmesi, profesör ve doçentlerden serbest meslek ıcra etmeyi tercih edenlerin ancak sözleşme ıle görevlendirilebilmeleri, • Çalışmaları yetersız bulunan öğretim görevlisi ve uzmanların ışlerıne son verilmesinde uyulacak esasların belirlenmesi, • Işietme hesabının yıllık bütçesını yapma yetkisının ünıversitelere verilmesi, • Öğretim elemanlarının ve ögrencılerın sıyası partilere üye olabılmesının sağlanması...vb. lımrısı, lu\uıısı \uukli ve etkin önlemler getirmiyor. Bugün yüksek öğretim kurumlarımız yeterli düzeyde eleman kim nasıl değerlendırecek diye yetiştırmekte, ulusal ve uluslararası bılgi sorduklarında verecek cevabı bulamayız. Bu birikimine anlamlı katkıda bulunabilmekte nedenle tek etkın denetim yolu mezunların midirler? Bu sorunun cevabı olumlu olsaydı başarılarını degerlendirmektir. yeni yasal düzenlemelere gidilmezdı. Bu Tasarının bazı olumlu yanları vardır: konudakı yetersızlık kadar bu ülkenin Yetıştırdıgı oğrenci devlet ımtıhanından gelecegıni tehdit eden hiçbir şey yoktur. geçecekse vakıf ya da başka bir yolla Oyleyse önerilen herhangı bir yasa güdulen yüksek öğretim kurumlarının değişikliğinin eskı yasaya göre daha iyi, oluşturulması, hocaların ve öğrencilerın daha olumlu sonuçlara yol açıp siyasi partilere katılabilmeleri olumlu açmayacağımn dikkatle irdelenmesi gerekir. yeniliklerdır. Bu konuda yapılacak değerlendirmelerde Ancak bu yetersiz tasarının başka olumsuz mihenk taşı ne olmalıdır? tarafları da vardır: Yüksek öğretim kurumlanmızın yeterli • "Parttime" öğretim üyeliğine son düzeyde eleman yetiştirıp yetiştirmedıklerını verilmesi üniversitelerden çok sayıda değerli sürekli denetleyecek düzenlemelerın getirilip elemanın ayrılmasına yol açacaktır. getirilmediği araştırılmalıdır Anayasamızın • 'Anabilim ve anasanat dallarının 130. maddesi, "Yüksek öğretim yokedılmesi, bazı çok geniş kapsamlı bilim kurumlanmızın", çağdaş eğıtimöğretim dallarında yönetim ve denetim güçlüklerine esaslarına dayanan bir düzen içinde milletın yol açacaktır. ve ülkenin ihtiyaçlarına uygun insan gücü • Bugüne kadar dekanların ve bilim yetiştırmekle yükümlü olduklarını dallarının başkanlarının tayin edilmeyip belırtmiştir. öğretim üyelerince seçilmeleri daima isabetli Bu yasa tasarısı öncekılerden farklı olaraksonuçlara yol açmıştır. Bunların elden yüksek öğretim kurumlarımızın "milletin ve geldiği kadar geniş kapsamlı katılımla ülkenin ihtiyaçlarına uygun" kalitede uzman öğretim üyelerince seçilmeleri uygun olurdu. yetiştirip yetıştirmediğini, sürekli ve etkin bir Sonuç: Yeni tasarı, asıl gerekli olanları, şekilde izleyecek kurullar kurmakta, kalite kontrolünü yani Türk halkının sağlığını sistemler getirmekte midır? YÖK Başkanının emanet edeceğimiz, ekonomisini düzene atayacağı on öğretim üyesiyle sanat, ticaret çıkaracak, oturduğu konutun başına veya fınans alemınden beş ınsandan yıkılmamasını sağlayacak elemanların yeterli oluşturulan yeni "Akademik Değerlendirme bir şekilde yetiştirılip yetiştırilmediğiniKurulu"mu bunu sağlayacak? Bu kurulun denetleyecek sürekli ve etkin önlemler görevlerine göz attığımızda "eğitimgetirmediğinden eksik ve yetersız bir öğretimle ilgili raporlar hazırlamak, her tasarıdır.^ düzeydeki öğretımeğitim programlarını değerlendirerek sonuçlarını YÖK ve ilgili kuruluşlara sunmak" gibi işlevler görmekteyiz. Bu yoldan sürekli ve etkın kalite kontrolü sağlanamaz. Çaresi? Her dalda merkezi sistemle yapılan bir devlet imtihanı düzenlemektir. Bu intihanın sonuçları hem devlet hem de vakıflar tarafından yönetilen yüksek öğretim kurumlarının ve başka yollardan kurulup yürütülmesi öngörülen tüm yüksek okulların mezunlarının başarı oranlarını apaçık ortaya koyacak ve bu kurumların kalite kontrollerini izlemek isteyenlere çok iyi bir "kriter" sağlayacaktır. Yeni yasaya, mezunları, devlet imtihanında Türkiye genelinin bellı bir oranda altında kalan kurumlara denetçi yollanacağı, sonra bu denetçilerin raporlarının gereği yerine getirilip ılerki yıllarda başarı oranlarını düzeltmeyen yüksek öğretim kurumları ve birimlerinin kimin tarafından elkonup yönetim ve eğitim kadrolarının yeni baştan düzenleneceğini de açıklayan maddeler eklenmeliydi.