Katalog

4 HAZİRAN 1995. SAYI480 19 lar; kedi gibi ortalıktadolaşıyorlar. Adalılar, köpck gczdirirkcn tavşanları düşünerek açık arazide bile tasmayı eksik etmiyorlar. da yaşıyorsa vc her festivalde en önde gidiyorsa da, geri kalan bölümü; şövalyelerden, mızraklı savaşçılardan, şaklabanlardan oluşuyor. Toprak testilerden bol bol şarap içiliyor, hava izin verirse gcce geç saatlere dek sokaklarda dansediliyor. Gotland'ın Visby dışındaki yerieri de çok ilginç, çarpıcı. örneğin kilometrelerce uzayan kumsallarda, yassı ve bembeyaz taşlara yapıştnış fosilleri görmek ve hatta toplamak olası. Çoğu deniz yıldızı, karides ve şeytan minaresi sanki tarih babanıngizemli biroyunu sonucu çıkartma için taşlara yapışmış. Kilolarca taş topluyor meraklılar ama, taşlar bitmek bilmiyor. Adayageçmişindamgasınıvuranbirbaşka özellik ise, ters çevrilmiş kayık görünümündeki, Taş Devri veTunç Devri 'nden mezarlar. Aile mezarı olarak düzenlenen bu mezarlar, iri taşlarla kayık biçiminde sınırlandınlmış. Gotland'da bu tür 350 mezar var. Öte yandan, Vikinglcrin ölülerini takıları ve silahlarıyla birliktegömdüklerimezarlaralsveç'inbaşka yerlerinde daha sık rastlanıyor. Tunç Devri'nde ölülcrin yakılarak gömülmüş olması, gemi biçimindeki mezarlardanbutürverilerin çıkmamasının nedeni olduğundan, mezarlara dokunulmuyor vc dedcler, sonsuza uzananuykularındarahatbırakılıyor. Gotland'da çok sayıdatarihikilise var. Her biri bir başka öykü gizleyen kiliselerin hemen hepsinin önü iyi bakımlı mezarlık. Mayıs ayında bunlardan en eskilerinden birinin önündeki mezarlann hepsinde taze çiçek vardı. Gotland' ın gerçekte kendi di I i var: Gotça. Budilin.artıktükenmişbirhalkoIanGotlann diliyle akrabalıği olduğu biliniyor. lsveççe ile oldukça farklı özellik ve şive taşıdıği için, adanın yerlilcrinin Gotçasını anlamak güç. Buradaki bitki örtüsü de çok çarpıcı. Örneğin birçeşit orkide tümüyle doğal olarak yetişiyor. Alçak kayalıklann, derin vadilerin sunduğu çok renkli doğa halısı, fotoğrafmeraklıları için ideal görüntüleroluşturuyor. hemen her yerde karşınıza, adanın bir başka simgesi olan tavşan çıkıyor. Taşvanlar insana alışkın PAZARIN PENCERESINDEN Gotland'ın adalan Gotland'ınçevrcsidc ilginç. örneğin kısa birbot gezisiyle ulaşılabilccek çok ada var. Fn ünlüsü, Kum Adası. tsveç tarihinin son korsanlarının saklandığı bu adanın kumsalı az görülurgüzellikte. Kuzeyrüzgân izin verirve havalar da i y i giderse, y üzmek, güneşlenmek için son derecebakirve doğal bir yer.. 2.5 kilometrekarciik Stora Karlsö; ardıç, orkide veçeşitli kokulubitkilerlekaplı. Adanın güney ucu kayalık. Burada deniz kuşlan kuluçkaya yatıyor. özellikle haziran ayında bazıyerleresokulmak.kuluçkadakikuşların rahatsızedilmemelcri için,yasak. Yinedebu adanın belki de en özgün özelliği, mağaralan. Bunlardan Stora Förvar'm ağzı yerden 7 metre yükseklikte ve derinliği 30 metre. Bu mağarada çok sayıda Taş Devri 'nden kalma şeyler bulunmuştu. Stora Karlsö, doğal park olduğu için; çiçek, bitki ve fosil toplanmasına izin yok. Gotland'a aslında gerçek turist mevsiminden önce gelmek gerekiyor. Her ne kadar havayla ilgili daha çokrisİcgöze almıyorsa da, rahat dolaşmanın ve sarhoş turistlerin teröründenkurtulmanıntekyolu. Visby halkının en büy ük sorunuda bu. Bira sarhoşu gcnçlerin çoğu Stockholmlü o güzelim bahçeleri veparklanpisuvaraçevirmeleri.boşşişeleri fırlatıp kırmalan ve plajlardaki halkı rahatsız etmeleri adaturizmini olumsuzetkiliyor. Birçok işyeri sahibi, en çok üç ay süren sezon için dokuz ay bekliyor. Kötü biryaz zaten yeterince büyük zarar getirdiği için, bir de havalar iy iyken haddini bilmez insanlardan ötürü zarar etmek istememekte haklılar. Diyebiliriz ki, bu ilginç, görülmeye değer adanın en öncmli sorunu da bu. Eğer i Ikbaharda yctcrince yağmur vağmazsa, içme suyu rezervi de önemli ölçüd,1 azalıyor. Şu sıralar, "anavatandan" boruyla su getirme projesi gündemde. Adalılar, buna gerek kalmamasını diliyor Menopozun Ermenicesi SELÇUK EREZ rşaluz, Kumkapı'da attmışbeş yaşına kadar patırtısız gürültüsüz, kimsenin gözüne batmadan, hıçbir kımse tarafından kanıksanmadan yaşadı durdu. Babası Garabet ve iki kardeşi ile birlikte dedelerınden kalmış ahşap bir evde otururlardı. Arşaluz hayatının böyle 65 yaşından sonra fırtınalı, gümbürtülü bir gidiş izleyeceğını 64'ünde söyleseler inanmazdı. Her şey Surp Pırgiç Hastanesi'nin psikiyatri uzmanı. Dr. Kirkor Aynacı'nın tanısıyla başladı: Bir nevi refulman karşısındayız! Arşaluz, genç yaşiannda çok sevdiği rahmetli annesinin gayet meşakkatll, ıstıraplı ve bunalımlı bir menopoz geçirdiğine şahit olmuştur. O yaşlarda herhangi bir işte çalışmamakta olması, bu dramı bütün aynntilarıyla çok yakından izlemesine yol açmıştır. Arşaluz, anasının menopozunu bugün bile dehşetle anar: o günlerden bahsederken, dili sürçer, alnı terler, sesi titrer! İşte bütün bu nedenlerle Arşaluz, annesinin yaşına geldiğinde menopoz olmayı bilinçaltında reddetmiştır! Bu reddi o kadar güçlüdür kı derısi yaşlanmış, kemiklen eğrilmiş, saçları beyazlaşmış ama rahmi genç kalmış, 65 yaşına vardığı halde âdet görmeye devam etmiştir. Or. Aynacı, Arşaluz'un ailesine bu acayip durumun nedenini açıkladıktan sonra tavsiyelerde bulunmuştu: Devamlı olarak kendisine, menopozun normal bir şey olduğunu, insanın belli bir yaşta yürümesı, dişlerinin çıkması gibi sırası geldiğinde menopoza girmesinin gerektiğlni, bu doğal gidişi bılınçaltı frenlerle durdurursa bedeninde oluşacak anormalliklerin onu mahvedeceğini hatırlatın! Babası, o günden itibaren Arşaluz'a, "hadi benım güzel kızım, sıkma, koyver kendini de normalleş!" gibi sevecen telkinlerde bulunmaya başladı. Ardından amcası Haçik yıllar sonra Ontarıo'dan kalkıp geldi; aslında sırf bu iş için, kardeşınin ricasıyla gelmişti. Arşaluz bunu anladı ama anlamamazlıktan geldi. Amcası, Arşaluz'a, "Bak sana ne hatırlatacağım" dedı ve sonra bir çocuk tekerlemesı söylemeye başladı: "Sardana budana barçıt dagı barmega, annel liken varıngafl" Arşaluz, "Şeyten aldı götürdüsatamadan getirdi"nın bir tür Ermenicesi olan bu tekeriemeyi çocukluğunda kaybettiği toplarını, bez bebeklerıni bulmak için söylerdi. Amcası, ona yitirdiği menopozun aslında güzel bir şey olduğunu, buna kavuşmak için dua etmesi gerektiğini hatırlatmak Istiyordu. "Peki yaparım!" dediği halde bu sözleri bir kez dahi tekrarlamadı. Dr. Aynacı'nın teşhisinden bu yana altı ay geçti ama bu konuda söylenenler, Arşaluz'u doğru yola getirmlyor, bilakis zıvanadan çıkmasına neden oluyordu: "Bırak şu kaprisi, kendini mahvediyorsun. Bak Antarik'in karısı bile menopoz oldu. Bu yaşta utanmıyor musun? Bütün semtte senin sapıklığını duymayan kalmadı; rezil oluyoruz!" Bir akrabası da "Pek yakında Guiness Dünya Rekortarı kitabına glrec'eksin Arşaluzl" diyerek alay etmeye başlamıştı. Bir gün postacı, babasına bir mektup getirdi: Cemaatln sosyal ışler başkanından gelen bu mektupta "Garabet'in önemli bir konunun görüşülmesi için acllen başvunması" isteniyordu. Garabet, mektubun kızıyla ilgili olduğunu anlar gibi oldu. Tepesi attı, ne yapacağını bilmedi, dolapta geçen seneden kalmış bir rakı bulup bitirdi ve sonra kendini tutamayıp Arşaluz'u bir güzel dövdü. Garabet ertesi gün uyandığtnda oturrna odasında bir mektup buldu. Arşaluz, babasına bıraktığı bu mektupta şöyle diyordu: "Horozlann erken öttükleri için kesildıği bu ülkede insanlann âdetten geç kesıldikleri için yapılanlara şaşmıyorum: Yok yüzünüzün karasıymışım, yok rekor kitabına girecekmişim.Bence ben değil ama günün birinde siz gireceksiniz bu kitaba! Çünkü bugüne kadar insanlar birbirlerınden 999 sebep yüzünden nefret ettiler: Başka ırktan, farklı dinden, mezhepten, cinsten, kulüpten, bölgeden olduklarından yapmadıkları kalmadı birbirterine... Siz, bu 999 nefret sebebine bugüne kadar hiç kimsenin aklına gelmemiş bir yenisini kattığınızdan yeryüzündeki nefret nedeni listeslni bir milyona çıkardığınızdan gireceksiniz o kitabal Bana gelince, benl bir daha görmeyeceksıniz. Ben, gideceğim yerde, huzur içinde ta sonsuza dek keyıfle bildiğimi okumaya devam edeceğim!"^ Mamsa nın "Agtayan Anası"gibi Gotland'ın da "fa$ hesilmiş Amcası" var.