Katalog

8 EDEBİYAT CUMHURİYET DERGİ Meridyenlerle dans Italyan yazar Umberto Eco ydan bu kez bir barok roman! Geçmiş Günün Adasu Die Zeit gazetesi yorumcusu, "Eco 'nun son kitabında Dante'den Defoe'ya, Cervantes'ten Balzac 'a izler var " diyor. ır çizgi. Bir doğru. Bir sınır. Onu göremiyoruz. Yinedeovar. Çünkü oolmak zorunda. Olmasaydı, neredc olduğunıuzu, mckânımızı ve zamanımızı bilcmezdik. Brockhaus'a göre zaman sının, "Dünya yüzcyinde, büyük okyanusu bölen vc 180, meridyenilekcsişen,.varsayılmışbirsınırçizgisidir. Bu sınır batıdan doğuya aşıldığında aynı tarihin iki gün kullanılması.gezi istikameti tam tersi olduğunda ise bir gün atlanılması gerekir". Kısacası bir pazar akşamı Tokyo'dan Los Angclcs'e uçarsanız, pazar öğlen orada olıırsunuz, ama pazar akşamı Los Angeles'lan yo la çıkacak olursanız varış tarihiniz salı günüÇocukluk,Grivaçiftliğinde,kuzey Italyan dür. Montferrat'sında geçmiştir. 1630 işgalinde Neden? Çünkü aksitakdirdc zaman yırtılır. Roberto babasınıkaybeder. Sonra daParis'c Yırtılmasın diye atlanır. 180. meridycnde bu gclir. Paris.gençliğininbaharındaolandelilunanbiri,TongavcFijiarasındabirgemidekanlıiçinbaşdöndürücüdür. Cazipdul Lilia kibiridiyelim,rahatrahatbugünvedünaradaöylc... Roberto içinegirmekistediğiçevre sında gidip gclcbilir vc bu sırada da ycrini bir uyanncakaranlık işlere de kanşır. Tutuklanır. kaç mctredcn fazladeğiştirmek zorunda deVe ardından şantaj lara boy un eğerek bir Holğildir. landa ticaret gemisindc ajan olarak açık dcnizlere yola koyulur. Sıfır meridyenini bulBugüncdeğinhiçbiröyküdeyadaromanmaküzere... da zaman sınınmn elc alınmamış olrnası ilgi çekicidir. Çünkü zaman sının biranlamdataKitabın ilginç bir yanı da şudur: Anlatıcı, rihscl cdcbiyatında sı fır meridyeni vc aynala anlatım kısmı uzadıkça kitap içindeki pozisrın ardındaki ülkcyc seyahatin, zamanın aryonunu kaybeder. Okuyucu bu sesin nitelidındaki zamana geçişin dc başlangıcıdır. ğindcn artık emın değildir. Anlatıcı.başlangıçtaateşlibirşekildebahsettiğiRoberto'nun Zamanı kaydırma mucizesi... Birtümce, mektuplarındansonlara doğru alıntıyapmabir atlayiş ve biz 1643 yılında Umberto Bco yı dahi bırakır. Onun gcrileGüney Pasifik'inortalaçckleri anlattığını varsayrında, cn dcrin barok anlai'i,. oman adeta makbilc, bir noktadan sonra tımla 'geçmiş günün adasankiolası değildir. sında'yız. Ancak zaman sıyazarın nırını göremiyoruz. Çünkü Olabilir,belki de Daphne, kendini Brockhaus'a göre bu sınır gerçekten ISO.meridyende, 1845 yılından bu yana var. Hijı Adaları'ndan Taveuni kıskanması Kaybolmub, unutulmuş, ve Vanua Levi arasında deyokolmu!}! Vctüm 17.yüzmir atmıştır. Ancak atmasonucu yıl Hıristiyanalemininaramış olsa zaten anlatacak dığı 180. mcridycn?... He anlamsız bir sonla başka da bir şcy yoktur. nüzbulunamamış! Çünkü zaman sınırının dışında herhangi bir noktada bitiyor. Kitap Tropikal fırtına buöyküyü, romanıgeliştirUmberto Eco'nun bu ki etrafında çok fazla mek son dercce banal bir iştabı acaba ney in ncredc geçleyiştir. gürültü kopanp tiğinin bilincinde mi? Anlatıcı romanda ne anTropikal birfırtına. Şim yazannı rahatsız lattığını biliyormu? şekler vc gök gürültüleri. Roberto, Daphne'de tam Batan bir gemi ve bu gemi etmeye değmez. 240 sayfa boyunca yalnızdenkurtulanbiradam. 1643 dır. Tüm uyarılara rağmen yılının bir yaz gecesinde, Eco'nun bugüne ancak bu 240 sayfa sonunda Hollanda flamalı Amarylaslında gcmıde bir can değin sunduğu bilgi daşı olduğunu keşfeder.yollıs'tcn tek kurtulan insan Bu olan RobcrtodelaGrivc, iki mozaiğine bu can yoldaşı zayıf, kupkuru isimsizgüncydeniziadasıbiradamdır. NVürzburgÜninın ortasında demir atmış romanda rastlamak versitcsi fen bilimleri kürsüolan yine Hollanda flamalı sündenbirprofesör.karmaDaphne'ningüvertcsineçı mümkün değil. Yazar kanşık vebirşeylerinpeşinkar. Daphne bo>tur, bir hade bir insan. Pater Caspar, yalctlergemisıdır. Roberto, bu kez bilinmeyen tıpkı Roberto gibi zaman sıkaptan köşkündc içındc konırının, sıfır mcridycninin dünyalann leradan söz edilen bir seyir peşindedir. Ancak Roberdefteri,birazınürekkep,bi literatüründe to'nun tcrsine sadece kitapra/ kağıt ve bir kalenı bulur. larla ve bilgilerle değil gereRoberto yalnız ve sevgiye gezinmiyor. kcn tüm araç ve gereclerle susamıştır, böylece de yazçıkmıştırgczisine. Böylccc mayabaşlar: Uzak Paris'teulaşılamayansevterk edilmiş gemide gCniş çaplı bir araştırma gili Lilia'yamektuplar... başlatılır. Roberto vc Pater, araştırmalaraara Roberto, Lilia'ya, "Sanınm insanın düşün verdiklerinde konuşurlar, konuşurlar, konumcye başlamasından bu yana, türümüzün bir şurlar. Allah, cennet, cchcnnem ve büyük tudeniz kazasından sonra terk edilmiş bir gemi fanı tartışırlar. Ancak bu ikisi de ne konuştuklarının pek farkında değildirler. yedüşenilkkazazedesiyim" diye yazar. Iştc roman bu sözcüklerle başlar. Ancak Roberto henüz yazmaya başlamıştır ki, araya Issız adada telefon rehberi Umberto l*co, 1992 Kasımf ndabirdcrsinbir ses girer, romandaki anlatıcının sesi:" Evet, düzeltilcmcz davranışlanyla, Ro deöğrencilerine, "Kğcr ıssız bir adaya düşersem, yanıma alacağım tek kitap birtelefon bertodelaGrive..." rehberidir, oradaki sayısız insanla ilgili sayıVeanlatıcıilkyirmiaynmda.kazazedenin sızöyküüretcbilirim çünkü" dcmiştir. Buroinsansızancakkuşlar,saatlervetropikbitkilerle dolu gemide yaşamını nasıl düzenlcdiği man belki de bu sözün yerine getirilişidir. Kitapta birçok barok şair ve yazarın csintinc paralel Robcrto'nun yaşamöyküsünü de lerine rastlıyoruz. Ancak kişilikler birincil aktarır.