Katalog

10 CUMHURİYET DKRGİ Otobiyografikbir yönetmen: Nanni Moretti Festival'de Moretti den iki film var. "Kızıl Güvercin " ve "Sevgili Günlüğüm ". Filmlerinin hepsinde kendisi başroide. ltalyan sinemasımn yeni ilahı ve Avrupa 'nın kült adamı... Nanni Moretti, "Sevgili Günlüğüm "de. Sinemanın günlük tutan belki de tek yönetmeni SEVtN OKYAY ® talyan sinemasını oldum olası sevmişimS dir. Ta küçüklüğümden, o benzersiz si• yahbey az ltalyan komedilerinden bu ya™ nayıllarameydanokuyanbirsevgi.Fevkâlâdesağlıklıbircinselliktınısıylabezenmiş komediler: Genç bir Marcello Mastroianni, Sophia Loren, Gina Lollobrigida, ekmck, aşk ve şarap ve Vittorio De Sica. Sonra, gençlik dönemi sayılacak yaşlarımızda, Sinematck kanalıylabuluştuğumuzyenigerçekçilikörnekleri. Ne türden filmlerle temsil edilmiş olursa olsun, bu sinema benım için sihrini hep korudu. Sıcaklığını, hayata yakınlığını, Akdcnizrenklerini de. Önceki yıldı galiba, Ankara Uluslararası Film Festivali'ndeki Francisco Rossi bölümü(kendisine özel birmuhabbetim vardır) buaşkıbüsbütünkörükledi. Bu yıl ise, artık iflah olma noktasını geçmiş durumdayım. Bir defa, hcm Ankara'da, hem tstanbul 'da Ettorc Scola birer Ustalara Saygi bölümünün sahibi oldu. Dolayısıyla hcr ne kadar ltalyan arkadaşlarımızın programdaki filmleri ikide bir değiştirme gibi, fcstival programları için virüs nitcliğinde bir huyu varsada, sonuçta 10'ayakın Scola filmi izlemişolduk.Amabenimasılilgimiçekenşahıs, 14. Uluslararası Istanbul Film Festivali'ndeki iki iki Film Birdenbölümüneiki filmiylekatılan daha genç biryönetmen: Nanni Moretti. Evet, festivalde Moretti'den iki film var: Kızıl Güvercin (Palombclla Rossa) ve Sevgili Günlüğüm (Caro Diario). Kuzey Amerika seyircilerinezdindepekitibargörmemcklcbirlikte. Avrupa'da kült bir yönetmen olan Moretti, ülkesinin de sinema alanındaki yeni ilahı. ltalyan sinemasımn yenidencanlanışının simgesi. Ahlaki yorumlardan kaçmmayan, metafizikolanı filmlerinin arkaplanınayerleştirmeyi ihmal etmeyen, son derece sağlam komedi ve mizah anlayışınin yanı sıra, toplumsal gözlemleri de yerinde olan biri. Son derece 'kişjsel' biryönetmen. Artık, büyük bir hayranı olduğu Fellini de var olmadığına göre ltalyan sinemasımn en 'kişiseF yönetmeni. Filmlerinin hepsinde kcndisinin başroide oynaması da bu kişiselliği pekiştiriyor. "Ne yapay ım" diyor, "bu karakterleri oynayabilecek başkabirinigöremiyorum." Bukarakter,daha doğrusu. Gerçi hepsi farklı farklı ama, hepsininadı Michele. Hattaotobiyografiliktenen uzak vc daha kurgusal nitelikteki Bianca'daki matematik hocası da. Filmini sessizce izlemişti Moretti'yiTorino'dabizzatgörmes.ansına daeriştim.Torino'yafilnıizlcmeyegelmiş.tı, yarışmayakatılan filmi yoktujüridedeğildi. Onun için, seyirci kalmayı tercih etti. Bütiin söyleşi tekliflerini geri çevirdi. Kendi küçük grubuyladolaştı.scssizsakinfilmizledi. Ama ltalyan sinemaseverlerin ve hatta genelde ltalyan halkının ona karşı tcpkisi hiç de sessizsakindeğildi.Çokseviyorlardı,bayılıyorlardı. Dahası, büyük saygı duyuyorlardı. Sevgili Günlüğüm'ü tamamlamış bu arada cilt kanserinin de iki omuzunu ycre getirmis. Moretti, onların gözünde bir kahramandı, ilahtı. Üstünetitriyorlardı. Hiç ukalacaolmasa da, sıkıca koruduğu mahremiyctinin bozulmamasına ondan fazla özen göstcriyorlardı. Örneğin, bir lokantaya gcldiği zaman, hcmen gönlüne göre kuytu bir köşcyealınıyordu. Rahatsı/ edilmesin diye. O da efendi cfcndi ycmeğiniyiyor,çcvresindckilcrlekonuşuyordu, sonunda, FİPRESCl jürisinden Isveçlı Janet, büyük tesadüfler saycsinde, araya reddedcmcyeceği kişilerkoyarak, radyosu için konuşlu Moretti'yle. Birsaatiaşkınbukonuşmadan, iflah olmaz bir Moretti hayranı olarak çıktı. Alındabize "Morettiburada"demesclerveo "Kızıl (iüvercin ", Moretti'nin, komünist idealin başansızlığı üzerine çığlığı. göründüğünde çevrede hürmetkâr "Nanni! Nanni!" fısıltılarıduyulmasa,bu kendi halinde, gözlüklü.suskun kişinin Nanni Moretti olduğununfarkınabilevarmazdık. Moretti, ltalyan sinemasımn genel çevresinindışın'dabirkişiaslında. Roma'dakiomeşhurfilmokulunda,CentroSperimentajediCinemaografia'da okumamış örneğin. Ünlü bir yönctmeneasistanlıkdayapmamış.Oysabütün dığer kalburüstü ltalyan yönetmenlcr, bu rahlei tcdris sisteminden gelmedir: Antonioni, Rossellini'nin; Fellini, Rossellini ve Luttuada'nın; Bertolucci, Pasolini'nin; Visconti, Renoir'in vc Pasolini de hem Fellini, hcm de Soldati'nin çömezi olarak yetişmişlerdi. Nanni ise, bu yollardan geçmedi. Kendi kendini yetiştirdi. llk filmi La Sconfitta'yı yaptığındahenüz20yaşındaydı. Hcmbu filmi, hcm de onu izleyen Pate de Bourgeois ile Come Parli Fratc'yi,Super8'leçekti,yaniamatörbirformatla. llkuzunmctrajlı filmi loSonounaAutarchico( I976)'daaynı formattagerçekleştirilmişti.Konformistolmayan genç biryönetmenin,22yaşındayaptığı birilkfilm. Bütçcsi 3 milyon liretti, oyuncu kadrosu vc teknik ekibi daha çok eşdosttan oluşuyordu. Film, sine kulüpler ve dcneyscl sinema çevresinde bir hit oldu. Sonra da hem R AİT V, hem de diğer ülkclerin tclcvizyonları tarafından satın alındı. llk önce Roma'daki Filmstudio sine