Katalog

D ÖRT TEKERLEKTEN Bedri Zenginkuzucu Zeki Usta uyarıyor!.. Masrafı kesmenin 50 yöntemi (5) surdürduğumüz masraf B u pazar, uç haftadır kesme yöntemlerı konusundakı 1 Eski dolmuşlara sihirli formül Uzatılmış şasi birine uğrayın. Bostancı'dan Taksim'e ya da Taksimden Eminönü'ne veyahut Eminonu'nden Kasımpaşaya giden güzergâhta bunlardan birine rastlayabılirsiniz. Uzatılmış şasi, daima dolmuşlann geleneğinde dolu yükle hizmet vermeye alışmış olacak kı normal taksilere kıyasla sessizdir ve hafif yaylanarak yol alır. Fiyaskoyla sonuçlandığı söylenen dizelleştirme çabaları diyebiliriz ki bu eski dolmuşlarda fevkâlade iyi sonuç vermiş, 'asabi' yaradıhşlı dizel motoru bu sağlam şaselerde aradığı rahat çalışma ortamını bulmuştur. Bu motorlarla beraber takviyeli fren sistemi taktırmak mümkün olduğu gibi bazılarında orijinal arabada bile bulunmayan takviyeli hidrolik direksiyon sistemine rastlamak mümkün. Bunun avantajları Istanbul trafiğinde rahat gidışlerinden belli oluyor. Teknik özellikleri bir yana, Istanbul'un bu eski dolmuşlarını, caddelerden nehir gibi akan sarı taksilerin arasında görenler, bir nostaljiyi tazelemekten kendılerini alamıyorlar. Hele turistlere, bunlar birer eski eser gibi değerli geliyor. Birkaç yıldan beri Avrupa otomobil dergilerinde bizim strapenteli dolmuşlann verdiği hizmetten ve özel yapılarından defalarca bahsedildi ve renkli resimleri yayımlandı... Artık Avrupa'nın çılgın otomobil koleksiyoncularının bu yayınlardan sonra, uzatılmış karoserili, Uç sıra koltuklu çilekeş dolmuşlarımızın peşine dUştüklerini görebiliriz... Bu da spekülatif bir tahmin sayılmaz; çünkü aynı şey, Türkiye'deki kimi eski Amerikan arabalarının başına geldi. Meraklıları bilir. Bu açıdan bakıldığında, bu tür otomobillerin ve özellikle emektar dolmuşlanmızın, belirli pratik formüllerle âdeta bir çeşit "koruma" altına alınmalarında fayda vardır... Sırada başka hangi araç var diye soracak olursanız, bunu da yine en doğru biçimde, turistlerin bakış açısıyla belirleyebiliriz. Böyle bir bakış açısından, gelecek yıllarda birer 'anıtaraç' haline dönüşmeye namzet olarak, Magirus Deutz minibüsleri görüyoruz. İki metrelik boyları, trafikteki kendinden emin, tasasız gidişleriyle Magirus Deutzlar hıçbir ülkede artık rastlanmayan Türkıye'ye özgü taşıtlar... stanbul, bir turistin gözüyle, oldukça ilginç görüntülere sahiptir. Kentin iki kıyısı arasında mekik dokuyan yolcu gemileri ya da turistlerin deyişiyle "ferry"ler, minarelerle bezenmiş Istanbul siiuetinin önünde, belki de kentimızi yabancılann zihinlerine nakşeden en guzel göruntülerdir. Son yıllarda, Istanbul'un Şehir Hatları vapurları mısali, en az kırk yıldan beri hizmet vermiş olan bir başka toplu taşıma aracı daha, turistler tarafından hayretle karşılanmakta... Bunlar Istanbul'un trafığınde her an rastlayabıleceğımiz uzatılmış karoserili ve uç sıra koltuklu "dolmuş" otomobilleridir. Bir zamanlar sadece orijinal imal edildikleri halleriyle, artan işletme masrafı karşısında ölümkalım mücadelesi veren bu dolmuşlann hepsi için, bir yenıden hayata dönme formülu bulunmuş. FormülUn birincisi 'yorgun' ve masraflı benzinli motorun yerine, mazotlu yeni bir motor, ikincisi ise ortadan ikiye bölünüp 80 santim uzatıldıktan sonra bir üçüncU koltuğun ilavesinden ibarettir. Bunların hepsi de savaş sonrası yılların katıksız çeliğinden imal edilmiş bulunan 19481957 modelleri arasında imal edilen ve Avrupa'dan ülkemize akın akın getirilen Chevrolet, Dodge, Desoto, Plymouth ve Chrysler otomobillerinden ibarettir. O günlerde dolmuşçuluk gözde mesleklerden biri olduğundan, 1950'li yılların tek seçeneği, dört kapılı Sedan modeliydi Turkiye'de... Bunları satın alanlar bir gun elden çıkarmak isterlerse taksi olabileceğini düşünerek sağlam kasalı bu otomobilleri seçmişlerdi. BugUn ise klasik otomobil koleksiyoncuları arasında bunların ne yazık ki tek kapılı spor veya tenteli modelleri revaçta. Hiçbir zaman dört kapılı strapenteli modellere İstanbullu dolmuş ışletmecileri kadar değer veren olmamıştır. Ve hakkıyla da diyebiliriz ki bu ilginç yapılı otomobiller şimdi, yıllardan beri stlregelen toplu taşımacılık probleminı çözümlemeye yarayan bir "anıtsimge" haline gelmiştir. Eğer bunlardan biriyle kısa bir yolculuk yapmak isterseniz, Istanbul'un ana semtlerınden I önenlerımtzın son bolumunu sunuyoruz sızlere 41. Motor ust kapağı ıle hava fıltresı arasında havalandirma sağlayan lastik boru, yılda iki kere, tıkanıklık bakımından kontrol edılmelıdır Motorunuzun uzun süre havalandırma boruau tıkalı vazlyette çalışmaaı, motor yağının supap yollarından sızıp kaybolmasına sebep olabılir. 42. Yeni lastlkler bir süre alçak hızda kullanılmalıdır; lyıce oturmaları ıçın ilk 150 kılometre boyunca anı kalkışlar, sert frenleme ve keskın vıraj dönmelerden sakının! Lastığınızın ömrüne bınlerce kılometre daha katmış olursunuz 43. Otomobillniz hareketslz halde Iken direksiyon •imtdlne aaılmanız ve An laatlkleri çevlrmenlz mevzi asınmaya sebap olacaktır. Havalı direksiyon sistemine sahıp otomobıllerde durduğunuz yerde dıreksıyonu sağa sola kolayca çevırmek zevklı gelebılır, ancak lastıklerınızın hıç de hosuna gıdecek bir davranış değıldır bu Eğer durduğunuz yerde ön lastıklerın dönuşünü kontrol etmek ıstıyorsanız, lastıklerın her bırlnin altına eski bir dergı yerleştırmenız yarartı olacaktır 44. Halınızın attı veya paapaatn «Itı, kış mevslmlne girmed*n önce bir kere temlzlenmelidlr. Halıları ıpe asıp dövdürdükten sonra evınlzdekı vakumlu supurgeyle de temızleyın Bundan sonra, çelık taban sacını kontrol edın İsterseniz bir kat boya ıle boyayın taban sacını, ancak bazılarının yaptığı gibi kımyevı katıklı su geçırmez duvar boyası kullanmayın Içerıde rahatsız edıcı bir koku bırakabılir 45. Motorunuzda tekleme vaı*a muhtemelen allindlrlerden biri İyi çalışmıyordur. Kullanmasını öğrendığınız takdırde, piyasada satılan bir kompresyon test clhazını kullanarak arızalı sılındir! bulabılırsınız Sılındırler arası kompresyon ölçumu bunu bellı eder DCışuk kompresyonlu silındır, motorun teklemesıne sebep olanıdır Düşuk kompresyon, supaplardakı bir arızaya veya segmanın kırık olduğuna ışaret edebılır 46. Tamamen iyi kapanmayan bir jlgle, motorunuzun yakıt sarfetmesıne sebep otacaktır. Bir arkadaşınız jıgle duğmesını çalıştırırken sız de karburatörun ustunde tamamen açılıp kapanmakta olduğunu tespıt edın Eğer tutukluluk yapıyorsa, kabloya birkaç damla ınce yağ, jıgle kelebeğının mılıne de motor yağı damlatmanız yeterlı gelebılır 47. Motorunuzun yağını değiştirirken iyi derecell kalltell yağ kullanınl Super çeşıdı veya ıthal motor yağları, pahalı olabılir fakat motorunuzun hareket eden aksamlarını daha iyi yağlarlar 48. BuJİ kabloları, gltgide pahalılasan bir kalem halinl almış bulunuyor. Altı ayda bir temızlenıp kontrol edılmesı gereklıdır Genellıkle motor mahallındekı yuksek hareket ve pıslık çurumelerını hızlandırır Çatlak veya ezık bakımından kontrol edılmehdır Ayrıca, 1000 Ohm'dan fazla dırenç gösteren bujı kabloları değıştırılmelıdır, çunku iyi ateşlemeyı engellerler 49. Bir motorun oalışırken çıkardığı ısı, normal bir apartman katını ısıtacak kadar yüksek kalortlldir. Bu nedenle radyatorun görevını tam yapması ıçın, radyator peteğının temız tutulması gerekır Radyatör peteğıne sıkışmış maddelerı temızlemek ıçın basınçlı su kullanmanız gerekır, ancak sert cısımlerle temızlerken peteklerın soğutma kanatlarını eğmemeye dıkkat edın 50. Otomobılınızın işletme masrafını etkıleyen birkaç dolaylı etken daha var Örneğın, uygun traflk sigortası'nın seçımı onemlıdır Bu konuya ayrıca değınmıştık Dıkkat ettınızse tavsıyelerımızın çoğu otomobılınızın verımlı çalışmasını arttırmakla ılgıhydı Çunku otomobılınızın ve motorunun çalışması ne kadar verımlı ise o kadar uzun ömurlu olacak ve masraflı tamırler gerektırmeyecektır Hayırlı yolculuklar dılerız! C J 26