Katalog

D OĞADA YAŞAM Haldun Aydıngün R ASGELE Raif Ertem Zorlu bir spor: Tur kayağı 89'un olayları ılın en önemli olayı, yaşayanların çevresine sahip çıkma olgusudur. Doğa bilinci. Sağlıklı bir çevrede yaşama istemi. Hak olduğunun anlaşılması. Bu yolda verilcn savaşımlar. Kıvılcım Aliaga'da parladı. Bakırçay Yoresi Belediyeler Birtigi'nin öncUlüğü, Ycşillerin desleği, halkın da katıhmıyla düzenlenen miıing, sürdürıilen olaylar... Aldi yürüdü! Termik santralların bulunduğu dığer yöre halkları, yöneticileri de bayrak açtılar. Sonunda Cumhurbaşkanlığı Daruşmam Can Pulak, "Gökova Termik Sanlralı yerine, Gökova Termik Oleli" öncnsini gclırdi; "Baca Yeşillerin abidesi olsun!" Umuı yarattı, sevgi yarattı. Olay termik santralları aştı. Çevreyi kirleten tüm kuruluşlara döndü. Rafineriler, Petkimler, çimento fabrikalan. Neler neler. Kenllere çöken sis. Uzaya salınan pislikleri geri getirdi. "AI gör" dedi. Şaşırdı insanoğlu. "Ben mi saldım bu kadar pisliği?" Scn saldın ya! Takke düşlü, kel gözüktü. Kel vergisi Osmanh'da kaldı. Belli de olmaz ya! Hanedan vergisiydi! Konya Belediye Başkanı Doç. Dr. Halil Üriin de katıldı kervana. Konya Ovası'nda kurulması planlanan "NATO Alçak Uçuş Egitim ()ssu"ne karşı çıktı. Konya'dan Ankara'ya dek etten dııvar kurma kararı verdi. Yürüyüşler, açlık grevleri de programı içinde. Sevindirdi. Birinci Balıkçılık Kurultayı. Balıkçılar da kendi tarlalarına sahip çıktılar. Denizlerimiz, sularımız. Sahipsız varlıklanmız! Sanayinin bir amaç değil, araç olduğu anlaşıldı. Topraktan, denizlerden, sulardan daha çok ürün almak, bir de insanoğlunun konforunu sağlamak için araç yapan araç! Biraz da av olaylarına değinclim. Bıldırcın boldu. Sık sık curnala yaptı. A/ çok nasiplendik. Üzücü yanı teyple avlanmanın çokluğuydu. Trakya ovalarında teyp kurulmayan yer yok gibiydi. Bantla avlanmak yasak, satışı serbesı... Nedense bizde ticarete kısıtlama yok. Ticaret yap da nasıl yaparsan yap... Ne bulursan sat! Yapmayı bilmemenin felsefesi! Satmak, satmak! Çulluklar sullaniydı. Bıldırcmla birlıkte döküldıı. Bağlarda, bahçelerde. Davranan vurdu. Çabuk gcçli. Yakında ormanlarda gOzükür. Yağmurlar dilşlü. Günleri sayılı. ördek verimsiz. Gcrçi havalar hep Orhan Veli günleriydi. Bu güzcl havalar... Â^ık olmaya yarar... Son günlerde Metin Eloglu kendıni gösterdi. "Yagmur yagar da hava bo/uncal" ördeğe gıderiz. 89'da Ali l'slay'ııı >ansı döndu. DUnyamn dört bucağında avlanan, vurduğu avlarla kota bir müze kuran Alı Uslay'm. Kâmil anlaltı. Yılın son günlcnndo Kuılagaç'ta, sürekıe. Bir sıirü doııuız çıkmii. Beş tanesi Ustaylar'ın öııüne. Baba oğul beşer tane sıkmışlar. Domuzlar bakmışlar, bakmışlar gitmi^ler. Domuzlar... Şimdi 9O'lı yıliardayız. Bakalım neler getırecek, neleı götürecek? Bırlikte yaşayacagız. Rasgele!...n Y Gıınumuzde artık pek çok kayakçı, makinelerle ezılmış pistlerın ve teleskılerın konforundan vazgeçıp ormanların el değmemış karlarını ve boş dağ yamaçlarmı keşfe çıkıyor T eleskilerin insafsızca uzamış kuyruğunda bekleşen rengârenk kalabalığa hafif bir gülumsemeyle bakıyorsunuz ve kayaklannızı eğime doğru çevirip, fazla hızlanmamaya çalışarak, ezilmemiş kara giriyorsunuz. Binlerce kayakçının üzcrinde koşturduğu pist artık arkanızda, birazdan sucuk ekmek kokularını, daha sonra da hoparlörlerden yayılan müziği duymayacaksınız. Yokuşları tırmanırken, kendi kuvvetli nefes alışınız ve kayaklarınızın kar UstUndeki sürtünmesi dışında kulağınıza hiçbir ses gelmeyecek, donmuş ormanın bellı belirsiz çam kokusunu bile ara sıra hissedeceksiniz. Günümüzde artık pekçok kayakçı, makinelerle c/.ilmiş pistleriıı ve teleskilerin konforundan vazgeçip ormanların el değrrıemiş karlarını ve boş dağ yamaçlarının yalnızlığını keşfe çıkıyor. Bir anlamda "lur kayakçılığı", yazın yapılan dağ yürüyüşlerinin kışa uyarlanmış şekli oluyoı. Ancak dağlarda kış koşullannın ağırlığından ve kayak kaymanın kendi zorluğundan dolayı, tur kayağına çıkan kişinin, hem iyi bir dağcı hem dc iyi bir kayakçı olması gerekiyor. Tur kayağında kullanılan ma]/emenin de özel olması gerekiyor. Pistlerde görmeye alıştığımız son derece gösterişli ayakkabılar, bağlamalar ve kısmen de kayaklar, tur yapmak için elverişli olmuyorlar. Ayrıca günün modasını yakından takip eden güze! giysiler, pist dışının zorlu şartları için çok yetersiz kalabiliyorlar. IVullanılan malreme: 1. Kullanılan kayaklar genelde pist kayaklarına benziyor; ancak saglamlık en çok aranan özellik. Orta yumuşaklıkta ve boyunun normalden 10 cm kısu olması tercih ediliyor. Bir de raiıat taşınabilmesi için hafif olmasına dzen gösteriliyor. Kayak burunlarında bulunan deliklerden de gerektiğinde kızak gibi yararlanılması amacı güdüluyor. 2. Pist kayağına oranla tur kayağında en çok değişikliği, baglamalar gösteriyor. Çünkiı yürümeyi kolaylaştırabilmesi için, gerektiğinde topuğun havaya kalkabilmesi amaçlanıyor. Bayır aşağı kayarken de topuk kısmı kilitlenip, bağlamanın nornıal pistlerde kullanılanlar gibi olması amaçlanıyor. 3. Ayakkabılar artık hep plastikten yapılıyor ve ağır bir dağ ayakkabısıyla kayak ayakkabısı arası özelliklere sahip. Hem kayakla inişte gereken sertliği hem de yürüyüşte gereken bilek oynaklığını sağlıyor. 4. Tur kayağının en önemli malzemesi, hiç şüphesiz fok derileri. Eskiden gerçekten foklardan çıkarılan, şinıdi ise sentelik olarak iıretilen bu derılerin çok önemli bir ö/elliği var: Kayağın altına takıldıkları zaman, sadece öne doğru kaymasını, geriye gitmenıesini sağlıyor. Bu şekilde, kayakçı dik bireğimi bile kayagıyla yiirüyerck çıkabiliyor. Diğer her konuda olduğu gibi tur kayağının da yurtdısında kursları, eğitimi, rehber kitaplarda belırlenmiş parkurları var. Yurduınuz ise bu bakımdan, bir avuç meraklı sayılmazsa tamamen bâkir durumda. Ancak hatırlatmak ıstediğimiz bir nokta, şınıdiye kadar, özellikle Uludag'da pekçok kişinin pist dışında yolunu kaybedip yaşamını yitirmiş olması. Ne kadar tatsız olsalar da pistleri terk etnıeden önce, kendinizi ve yanınızdakileri gereksiz tehlikelere atmamak için, yeterli dağcılık teerubesine sahip olduğunu/dan emin olmanız gerekir. D 27