Katalog

E V EKONOMİSÎ Meral Tamer Aylık maaşa katkı ve ek gelir olsun diye hisse senedi alınmaz... Çünkü hisse senedinin sabit gelir garantisi yoktur. Riski yüksektir. İşin içinde, kâr etmek de zarar etmek de vardır. Hisse senedi, tahvilin aksine, bir borç verme değil hisse alarak ortak olma işlemidir. 50'şer bin liralık ve 3 adet de 5'er bin liralık hisse senedi gönderdiler. Oysa ben bu hisse senetlerini emekli maaşıma katkı olsun diye almıştım. Bu yıl da yazdım, yanıt bile vermediler. ÇinKur 400 milyon lira olan sermayesini 27 milyar liraya çıkarttı. Neden kâr vermiyorlar? Lütfen ilgilenir ve dergide cevap verir misiniz?" Emekli öğretmen okurumuz Hayriye Enginalev'in bu mektubunu alınca, bu köşede hisse senetleri konusuna da değinmekte yarar gördük. öncelikle şunu belirtmemizde yarar var: Hisse senedi hiçbir zaman sabıt gelir gctiren bir tasarruf aracı değildir ve olmamıştır. Dar gelirliler, ayda ellerine geçen paraya katkı olsun diye, ek gelir olsun diye hisse senedine yatırım yapmamalıdırlar. . Hisse senedi, banka mevduatından, devlet tahvilinden, Hazine bonosundan ve özel firmalann çıkarttıkları tahvilden çok farklıdır. Bu saydıklanmızın tümü bir tür borçlanmadır ve borçlanan kuruluş, aldığı paranın karşılığında sabit bir faiz, yani sabit bir getiri taahhüt eder. Hisse senedi ise bir borçlanma değil, bir ortaklıktır. Hisse senedi satın alan kişi, o kuruluşa ortak olmuş demektir. Hayriye Hanım da 1974'ten beri ÇinKur'un ortakları arasında yer almaktadır. Kaldı ki hisse senedi piyasasının bugünkü durumuyla, Türkiye'de borsanın bulunmadığı yıllardaki durumu da epey farklıdır. Okurumuzun hisse senedi satın aldığı yıllarda bu alanda bir furya olmuş ve birçok firma yüksek kâr payı vaadiyle bol keseden hisse senetleri satmışlar, sonradan vaat ettikleri kâr paylarını veremedikleri gibi, pek çoğu da yok olup gitmiş, tasarruf yaptığını sanan tüketicinın parası da çarçur olmuştur. Görüldtlğü kadarıyla ÇinKur hiç değılse bunlardan biri değildir. Bugün hâlâ piyasadadır. Okurumuz, elinde bulunan bu hisse senetlerine, "yıllar sonra degerlenecek bir araziye para yatırmış" gibi bakmalı ve bir kenara koyup "unutmaiı"dır. Çünkü artık bugün Türkiye'de borsa vardır ve şirket iyi kâr ediyorsa borsadaki değeri de artacaktır. ÇinKur için de böyle bir durum söz konusu olursa okurumuz borsaya giderek elindeki hisse senedini paraya çevirebilecektir. Hisse senedinde kâr etmek de zarar etmek de vardır, yani sabit getirisi olmayan riskli bir tasarruf aracıdır. Orneğin bugün tstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda alınıpsatılan hisse senetleri ortalama olarak bir yıl içinde yüzde 400 getiri sağlamışlardır. Anıa bir yıl sonra da belki laf gelişi yuzde 200 değer kaybedeceklerdir. Borsadaki gelişmeleri öngörebilmek bir uzmanlık işidir. Dolayısıyla aylık maaşına ek gelir sağlamak isteyen okurlarımıza bizim tavsiyemiz, hisse senedi dışında sabit getiri sağlayan tasarruf araçlarına yönelmeleridir. D Kim hîsse senedi almalı? Tüketicinin sesi B E N DE NELSON MAYODAN ÇÖZUM BEKLİYORUM "4 Eylül 1988 gunu, yani tam 16 ay önce yıne bu saytada "Tükaticlnin Sesl"nde NELSON marka mayo ıle ılgılı sorunumdan ve mayoyu aldığım mağazanın, şıkâyetıme karşı duyarsızlığından yakınmıştım Ama bugüne kadar herhangı bir gelışme olmadı Nelson'un adresını bulamadığım gıbı, alışverış ettığım mağaza da el değıştırdl 10 Aralık 1989 tarıhlı dergide Nelson'u ureten (Has Mayo)'nun sahıbı Morls Eskenazi'nın okurumuz Ayten Topçuoğlu'nun sorununa duyarlılıkla yaklaştığını görunce kaleme sarılıp yıne şıkâyetımı dıle gelırıyorum ve Hat Mayo'dan ben de aynı duyarlılığı beklıyorum" (Lalehan Kayalar / izmit) lli yıldır Cumhuriyet okuyoruz ve gazetenin hayranıyız. Sizin 'Ev Kkonomisi' köşesini de ilk günden beri okuyorum. Benim de bir derdim var; ama tüketim mallarından değil de bir şirketten şikâyetim var. 1968 yıhnda Kayseri'de kurulan Çinko Kurşun Metal Saaayii ÇinKur'dan, 1974 yı hnda 100 bin lira karşılığı 20 adet 5000 liralık hisse senedi satın aldım. 1979 yılına kadar hiç kâr vermedi, halbuki yüzde 56 kâr vaat etmişti. 1979'da 100 bin liraya karşıhk 5 bin lira kâr gönderdi. Her yıl mektup yazdım, telefon ettim. Taa 1988 yılına kadar zarar ettiklerini söylediler. 1988'de ise kârımıza karşıhk 9 adet Ve teşekkür edilen üreticiler E LLEN BETRIX'E TEŞEKKÜR "Yaklaşık 4 ay önce Bursa Kağan Partümerl deposundan Ellan Betrlx rımslını aldım Fakat aldıktan 1 ay sonra kafa kısmından koptu Aldığım yere gerı götürdüm, ama degıştlrmedıler, 'Böyle kullan' dedıler Bunun uzenne Ellen Betrıx'ın Istanbul'dakı adresıne mektup yazdım Bir hafta sonra postaneden benı arayarak APS'de bir paketım olduğunu söyledıler Paketı almaya gıttım Içınden Ellen BetrU'ın bir rlmell, 1 küçük partüm, katalog ve teçakkür mektubu çıkınca gerçekten çok şaşırdım Bir hafta ıçınde sorunumun cözulduğunu görunce, tüketlcllerin haklannı kaynağında aramaları gerektiği yolundaki inancım guçlendı Bu nedenle Ellen Betrıx'e teşekkurlerımı ıletmek ıstıyorum " (AYSEL ÖZMERMERGemllk Gübra Sanayil) lerıni vaat etti Aynı gün bana bir Aygaz bayısının adresınl verip oradan tüp alabıleceğımı yenıden bıldırdıler Gıttim, tüpumu aldım ve şu anda sobamı kullanıyorum BEKO'ya teşekkür ederım " (AHMET BİLİCİlzmlr) ENETTON Ş A Ş K I N B A K K A L A TEŞEKKÜR "Yaklaşık 1 ay kadar önce Benetton Şaşkınbakkal mağazasından kadıfe pantolon aldım Çok beğenerek aldığım bu pantolon ne yazık kı 1 ay gıbı kısa bir sure ıçınde tuylerını dökmeye başladı Çok canım sıkılmıştı Pantalonu alıp aynı mağazaya gıttım ve mağazanın sahıbesı olduğunu sandığım bayana, pantolonda uretım hatası olabıleceğını ve bu sebeple değıştırılmesını ıstedığımı söyledım Doğrusunu söylemek gerekırse baştan savıcı bir yanıt beklıyordum kı, tam tersıne, 'Zararınızı derhal telafi edellm beyefendi' turunden bir yanıt aldım Pantolonu yenısıyle değıştırırken, bana bu lur şıkâyetlerın kendılerını daha olumlu bir noktaya götureceğını de söyluyordu Ben ıse yenı pantolonu alıp bayana teşekkür ederken, epey şaşkınlık ıçınde mağazadan aynlıyordum " (OGUZ GÜNGÖRBoatancı/iatanbul) oVVENTANIN DIKKATİNE "26 Eylul 1988 günu RB50 kuru Rowenta supurge aldım Kombıne süpürucusü bırkaç ay sonra bakalıt sapından yarıldı, sonra da tam dıbınden kırıldı (Kasım 1989) Antalya'dakı servıse başvurdum Süpurucunun oynak bakalıt sapının degıştırılmesını ıstedım Kombıne supürücusunun bu tıplennın hep aynı yerden kırıldığı, şımdı değışık bıçımde uretıldığı, onu komple almam gerektiği söylendı 24 bin lira ödeyerek yenı bir supürücu aldım Bir hafta sonra ıkıncı kullamşımızda yenı parçanın bu kez lırçayı ıçerıdışan oynaması ıçın basılan düğmesının tırnağı kırıldı Şımdı ben bir 24 bin lira daha mı ödeyeceğım? Bu gıdışle her hafta ve zamanla katlanan 24 bin lıralar ödeyıp parça mı almamız gerekıyor? Parçayı düşürüp çarpmadığımıza göre bu, kullanım hatası mı, uretım hatası mıdır?" (Fazlı Aycan / Antalya) IN DİKKATİNE "21 Aralık günü bakkalımdan 6 şışe SEK sut aldım Bunlan eve geldığımde hemen ıkı ayrı tencerede kaynattım ve hepsının bozuk olduğunu gördum Sut yenı tarıhlıydı, ayrıca ben bakkalımın yenı gelen sutlerı hiç bekletmeden buzdolabına koyduğunu şahsen bılıyordum Bunun üzerıne Sut Endüstrısı Kurumu Tıcaret Şefı Metln Sümer'ı lelefonla arayarak durumu blldırme gereğını duydum Kendısınden aldığım yanıt. "hava lodoslu, lodosta olur böyle şeyler" oldu Lodosun sut bozucu özellığı olup olmadığını bılmıyorum, fakat SEK'ten sut alan okuyucularımıza bir önerım var Aldıkları sutün pastörızasyonuna guvenmeyıp kaynatsınlar, bozuk çıkarsa da haklannı aramaya kalkmasınlar Çunku sut lodostan bozulmustur (Nazan Hasakl / Kadıköy Istanbul) B B EKO'YA TEŞEKKÜR "10 aralık günü bu köşede yayımlanan 'Tüpü yoksa sobayı neden satarlar?' başlıklı şikâyetim uzenne hemen ben. arayan izmlr BEKO yetkılısı, tup sıkıntısı olduğunu doğruladı, ancak bana bir tup bulabıleceklerınl söyledı Hatta tup bulamazlarsa, kendi kullandıkları 3 tüpten bırıni verecek 25