Katalog

CJ O A Ğ L I K Erdal Atabek Yaşamak bir yükleme testidir Belki de "yaşama sanatı" dediğimiz, doğainsan ilişkisini doğru yorumlamak, sağlık/hastalık diyalektiğini doğru kavramaktır.. eni bir yılın ilk yazısını, birlikte düşünmeye ayırdım. Tip biliminde önemli bir anlamı olan "yukleme testi", bir organın durumunu değil de işlevini ölçmeye yönelik bir testtir. Durumu normal görünen bir organ ya da bir sistem, "zorlu işlev" yapmak gerektiğınde işlevini tam olarak yapamaz, ortaya kimi aksaklıklar çıkar. lşte "yükleme testi", bu gUndelik işlerde ortaya çıkmayan, ama "zorlu işlev" yaparken beliren aksaklıkları ortaya çıkarır. Onun için de YAŞAMAK BİR YÜKLEME TESTİDİR. Gündelik hayat koşullarında hiçbir yetersizlik belirtisi vermeyen "kalbin koroner damarları" aşırı yük karşısında yetersizlik göslerir. Bunun ortaya çıkması için de, kontrolü yapılan kişiye "efor testleri" uygulanır. Böyle bir efor karşısında dolaşım sisteminin nasıl bir uyum sağladığı, aksayıp aksamadığı ortaya çıkarıhr. Gündelik koşullarda hiçbir bozukluk belirtisi görünmeyen böbrek işlevi, gebelik sırasında aşırı zorlandığı zaman kimi hastalık behrtileri ortaya çıkar. Bu da böbrek işlevinin "yükleme testf'dir. Normal koşullarda kendini idare eden, hiçbir bozukluk göstermeyen ruh sağlığı, aşırı bir stres (zorlanma) karşısında bozulur; ortaya stres reaksiyonları çıkar, depresyon belirtileri belirir. Aslında her organın, her işlev sisteminin bir "yedek gucıi" vardır. GUndelik hayatımızı yaşarken bu yedek gücümüzü kullanmak zorunda kalmayız. Ama zorlandığımız zaman bu yedek gücümüz de devreye girer, yeni güçlükleri göğüslemeye çalışır. Bu da yeterli olmazsa "hastalık belirtileri" ortaya çıkar. Bütun organlarımız için, bütun işlevsel (fizyolojik) sistemlenmız için geçerlidir bu. Sağlık/hastalık diyalektiği de budur. Yorulduğumuz zaman dinlenmek isteriz. Acıktığımız zaman yemek ararız. Susadığımız zaman su ıçeriz. Sıkıldığımız zaman rahatlamak isteriz. Bu yol, tek yönlü değildir, gittiği yerden gerı döner. Dinlendiğimız zaman hareket etmek isteriz. Doyduğumuz zaman yemek i.stemeyiz. Susamadıkça su içmeyiz. VITAMİN ORGAN İŞLEV Y Rahatladığımız zaman heyecan ararız. Doğanın "ortalamacıoptimizator" dengesidir bu. Sağlık, bu dengenin korunmasıdır; hastalıksa bu dengenin bozulması. Aslında insan bedeninin bu dengeyi korumak için harekete geçirdiği mekanizmalan bilsek, nasıl karmaşık bir sistemle yaşadığımızı daha iyi anlar, hayretler içinde kalırdık. Ama insanın en büyük değerbilmezliği kendine karşıdır. Her şeyin kolayca oluvermesine alışmıştır, kendi bedeninin nasıl bir uyum mekanizmasıyla bu dengeyi koruduğunu bilmez düşunmez de, sürekli olarak bu dengeyi zorlar. İçinde yaşadığımız gezegenı hastalık etkenleriyle doldururuz. Kirli havadan radyasyona, suları kirletmekten besin maddelerine zararlı katkılar koymaya kadar her lürlü "denge bozucu etken"i çevremıze yayarız. Bedenimizi hayatımızın sonuna kadar kullanacağımızı hiç düşünmeyiz. Uzun yıllar boyunca gözlerimizi bir kere kontrol ettirmeyi düşünmeyiz. Nice insan, gözünün sağlıklı olup olmadığını değil, gözlük takmanın kendine yakışıp yakışmayacağını düşünür. Okuma gözlüğü kullanması gerektiği zaman bile yaşlı görünmemek için daha uzaktan okumayı yeğler. Dişlerimizin eğer ağrımazsa farkına bile varmayız. "şu dişlerimizdc bir hastalık, bir bozukluk var mı", merak bile etmeyiz. Ağrıdığı zaman bile ağrıyı geçirmeye çalışır, sonra da unutur gideriz. Ya eklemlerimiz? Yıllar boyu farkına bile varmayız. Koşarız, atlarız, çarparız, vururuz, onlar gene de seslerini çıkarmazlar. Arada bir sızlayıp da dertlerini duyurmaya kalktıkları zaman da onlara kızarız. Karaciğerden, mideden, bağırsaklardan hiç söz etmeyelim isterseniz. Onları nasıl zorladığımızı hepimiz biliyoruz. Ya üreme sistemi? Üremek için yapılmış sistemin organları? Doğayı kandırarak ürememek için yaptıklarımızla onlara oynadığımız oyunlar? Kimi zaman hiç kullanmadığımız, kimi zaman aşırı kullandığımız ya da aşırı zorladığımız üreme sistemimiz. "Beyin" dediğimiz şu seçkin organımızı düşündük mu? Kendiliğinden çahşıyor değil mi? Beynin çalışması için yüksek oranda oksijen gereklidir, mctabolizması ıçın de glikoz kullanır. Aslında tam anlamıyla dinlenmez, ama gene de uyumak ona iyi gelir. Ülkemizde olan bitene bakarsak beynimizi çok kullanmaktan değil de az kullanmaktan yakınmamız gerekir. Zaten fızyologlar da insan beyninin ancak "%12'sinin kullanıldığını söylüyorlar. Ruh sağMımızın dengesını bozmak içinse her türlü neden var. Evrensel sorunlar, toplumsal sorunlar, kişisel sorunlar bu dengeyi bozmak için yeterince etken üretiyor. Yaşamak bir yükleme testidir: Belki de "yaşama sanatı" dediğimiz, doğainsan ilişkisini doğru yorumlamak, sağlık/hastalık diyalektiğini doğru kavramaktır. Umarım, önümüzdeki 10 yılı böyle değerlendiririz. D Besin mi, hapmı?.. £ £ % #itaminler" konusunu yazarken \M değindığimiz bir tutum da, W "vttamlnlerln nasıl alınması" gerekttğiydi. Eczacı okurumuz Sayın All G«mlcigll de bu konuya değınerek dikkatimızı çekmıştı Hiç kuşku yok kı, doğru tutum, "vltamlnlerln doğal yotlardan alınması"dır. Gerek et, sut, yumurta jıbı hayvansal besin kaynakları, gerekse sebzelermeyveler gıbı bttkısel besin kaynakları bedensel gereksinmemız olan vıtamınlerın doğal kaynaklarıdır Dengelı bir karma beslenme, günluk gereksınmemız olan vitamınlerı bize sağlayacaktır Öyleyse, vıtamın haplarını (kımı zaman da enjeksıyonlan) neden bu deniı kullanıyoruz? Gerçekten de, ulkemızde ılaç bıçımındekl vitamın tuketımındo aşırı bir eğılıme sahıbiz Bu durumun temel nedenı, vıtamınler konusunda edındığımız magazın bılgılerdır. "Magazin bilgi" deyımını, bılımsel yönlenne eğilmeden, sadece vitnne konmuş bilgl anlamında kullanıyorum. Bu yüzeysel bllgilenme, aslında pek çok konunun rasgele aktarılmasına yol açmaktadır Bu da ınsanların "sistemsiz bilgi almaları" demektır Böylece, pek çok insanın aklında, "Şu vltamlnln buna iyi geldtgi" bıçımınde bir algı kalmakta, ınsanlar da buna uygun davranarak vıtamın ılaçlarına sarılmaktadır önemli bir neden de, bılınçlı beslenmenın ılkelerinın bılınmemesıdır Besin maddelerı, pışirme yontemlerı, yemek lıstelerının düzenlenmesı gıbı konularda bılgı temelınde bir toplumsal davranışımız yoktur Butun bunlar, bugün bile "iezzetlı yemek" eksenıne göre yönlenmektedır Böylece, vıtamınlerın doğal yol olan besınler aracılığıyla alınması gerçegını örtmektedir Aslında normal beslenen ınsanlar gunlük vitamınlerı yeterli tür ve mıktarda aldıkları halde, gene vıtamın ılaçlarını ıçmekte bir tür "ruhsal doyum" bulmaktadırlar Vıtamınler konusunu yazıp okurken bunları yenıden duşünmekte yarar var. (J SAGLIK PROKTOLOGIE SAGLIK SAGLIK KÜNTAKT LENS MERKEZİNDE 7S.000.Uraya KONTAKTLENS Uzmon doktor ve deneyimli personel nezaretinde bir hafta doktor muayenesi ve koptroller dahılçJır . . ÛÛRENCILERE %10 INDIRIM UYOU1ANIR. Altıyol, Çagdaş Kuyumculur Sltcsl 45/57 Kadıköylstanbul Tı1 9(1) 345 03 19 2Ü SAGLIK SAGLIK ÇANAJANS IST ANK 151 41 55 23I 26 99 HEMOROİDFİSTÛL VARİSLERİN MFRAROT, İĞNE İLE TEDAVİSİ Op.Dr. HAYATİ F.KOCAL Bankalarla anlaşma vardu Rumeli Cad. Ogan Apt. No: 16 K. 2 Nişantaşı Tel: 141 35 89 • 132 01 20 HIPER TANSIYON MERKEZİ HİPERTANSİYONLU HASTALARIN TÜN SORUNLARINDA YANLARIND^DIR. Halaskârgazı Cad Osmanbey Apl No 194/1 D 1 Osmanbey/lst Tel 1486393 • 147 82 97 GÖK.SUN MEDIKAL Hastanız için Uzman hemşirelerimiz 24 saat hizmetinizde Kayışdaöı C. Göy Ap. No 139/5 Kadıköy "Özel Hemşirelik Hizmelleri" Ameliyat sonrası bakım Kemoterapinin evde nygulanması DOÇENT Dr.ArifVerimli MERKEZ TEDAVİ KLİNİĞİ ÇautayanValanC No 82/1 Td 13017 1 7 F u 134 2252 Ruh (Sinir) Hastalıkları Uzmanı PslklyatrlstPslkoteraplst HaJıaçı 16001930CMI 10001500 Tel: 529 00 82 24SAATAÇIKTIR MlllatCd.CirMrApLNo:119K.4 ÇAPA İSTANBUL (Kan Merkazl Karşısı) Tel: 349 03 79 24