Katalog

DOKSANLARIN AVRUPASI'NA DOĞRU tam böyle olmayabilir, ancak böyle bir kurumun oluşturulması çok uzak olasılık değil. NATO ve Varşova paktlarının Helsinki platformunda sürekli ve yeni bir ilişkiye geçmesi bile Avrupa Evi'nin şekillenmesinde önemli adım olabilir. Belki de bu süreç ATL ye paralel olarak, önce insan hakları temelinde kurulacak, sonra siyasi ve ekonomik birlikteliğe kapıları açacak yeni bir kurum yaratabilir. 1 Genişletilmiş ATi Avrupa'nın 12 ülkesi saptanan tek pazar hedefınden şaşmazlar, ancak AT'ye başvuran ülkelerin durumunu tek tek değerlendirerek, 1993'ten önce aralarına alabilirler ya da kendilerine belli bir katılma takvimi verebilirler. Böyle bir senaryo Türkiye'yi de çok yakından ilgilendiriyor. TürkiyeD. Avrupa ülkelerine açılacak AT kapısından "dalmaya" kararlı. Fakat son gelişmelerin, D. Avrupa ülkelerini Türkiye'nin önüne geçirdiğini de görmemek mümkün değil. AT'nin böyle bir açılmasında ilk ve en şanslı ülkeler Macaristan, Çekoslovakya ve Romanya. AT, kendi birleşme sürecini tehdit etmeyeceği kanısına varırsa, bu ülkeleri 1993'ten önce kısa aralıklarla arasına alabilir. Yoksa bu ülkelerin girme umudu 1993 sonrasına sarkar. Aday üyelerle ayrıcalık anlaşmalan yaparak bir aday üyeler kuşağı da yaratılabilir. 4 Almanya'sız A T tki Almanya'nın birleşmesi, ancak NATO ve AT dışında kalmasına dayalı bu formülün gerçekleşme olasılığı çok az. Yine de tartışılıyor. Sovyetler Birliği paktlar dışına çıkmış birleşik ALmanya'yı daha sempatik buluyor, ancak Almanya'sız bir AT'nin yoluna devam etmesi de kolay değil. Cumhurbaşkanı Millerrand'ın 1990 yılbaşı mesajında yaptığı bu öneriye göre AT'nin 12'leri, bir federasyon oluşturacak. Avrupa Serbest Miibadele Birligi 'ne (EFTA) bağlı 6 ülke ile Comecon üyesi diğer Doğu Avrupa ülkeleri ise "Avrupa Konfederasyonu" adındaki yeni birliğe katılacak. Bu öneri, Gorbaçov'un "ortak Avrupa evi" modeli ile aynı çizgileri taşıyor, Helsinki Anlaşması'na bağlı Doğulu ve Baiılı ülkeleri aynı çatı altında toplamayı hedefliyor. Böylece Gorbi'nin önerisine ilk kez bir Batılı lider (Mitterrand) açık destek vermiş oluyor. Bu öneri, Avrupa'nın geleceğinde belirleyici bir rol oynayabilir. 1900:210 M 2010:3» NL ••••••••••••••••••••••a •••••••••••••••••••••••a* ••••••••••••••••••••••••a ••••••••••••••••••••••••a • •••••••«*•£••••••••••••••• 1 M 0 : 200 N 1900: « M M 1010:1199N OKYAMUSVA 1900:10M 1900:20 M 1010:30 l i • v <? DÖN, BUGÜN VE YARIN AVRUPA'NIN DÜNYADAKİ YERİ âmpatttn dıiıtya ümindeki «tfci ve ağırlığı ne olaca*?.. Yafcanttti baritada da goruldM** »İOL, Avfupa *$Ktofci kMa vo f M 9 M nutus artışları. Ya$lı Kıta'mn hayli ustunde olacak; bo rfutumdj Avnıpa, bilimsel kapasiteslne, yaratıcı gucııne, küitNfel ve I mgınligıne, uzmanlaşmıs ınsan gucune heı zamankınden daha fazla dayannuk zorunda... Dofcsanlı yıltaruı. "Masti bw tf" sonısunu yamtlaaago nMntoa. «taytan* »*JO«io oa İ M M I pıc*tta i a t a l tao* açtı. Bu listenin başında "Almanya sorunu" yer alıyor. "Berlin Duvarı ne işe yarar?" tkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Oölünen Almanya, kültürü ve hoşgörüsüyle övünen Avrupa toprak1 a r ı n d a, parçalanmış bir ulusun dıanıını yansıtıyordu. Bu dram uzun yıllar sosyalist söylemin propagandaları ve "soğuk suvaş" dengclerinde gi/lenebilnıişli. Aııcak Gorbaçov'un glasnost politikaları yıllaıdıı saklanan gerçekleri Doğu Bloku'nda da açıkça ortaya doknıeye başlayınca, Doğu'daki "oieki Alıııanya'nın" kirli çama>ıılaıı oriuya dökuldıı. Dar kaf'alı ve aşırı büıokıalik Honecker yönelinıi, öylesine çağııı gerçeklerinden uzaktı ki sonunda Gorbaçov yaıılısı Sovyet yayınlarının Balı Berlin'nden Doğu Berlin'e geçmesini bile yasakladılaı! Binlerce fıkra ve espriye konu olan Berlin Duvarı böylece bir inci daha kazandı: "Soru: Berlin Duvarı ne işe varar7 Yanıt: Glasnost'un Batı'dan sı/masını önler." Ama Honecker de bu sızmayı önleyemedi. Ancak duvarın yıkılmasında Macarların payını da unutmamak gerek. Macar yönetimi Doğu Almanlara Batı'ya geçiş için sınırlarını açtığını ilan edince, Doğu AJmanya'dan binlerce insan öylesine büyük bir hızla Batı'ya kaçmaya başladılar ki sonunda D. Alman yönetimi, "iilkede insan kalmayacak" endişesiyle reformcu seslere kulak vermek zorunda kaldı. Her şeye rağmen Doğu'da kalan Almanlar ise "Biz burada kalıyoruz" sloganıyla harekete gecerek Berlin duvarını kazmakürek yıkıverdiler. Honecker'in yıkılışı, "çekiş sesleri senfonisi" eşliğinde gerçekleşti. Duvar yıkılmasına yıkıldı; ama Avrupa ortaya çıkan boşluğun dehşeti içinde kaldı. Avrupa'da her iki dünya savaşının başlangıcında inızası olan Almanya, birbirine düşman iki Ulke halinüe yaşayıp giderken, şimdi birleşmeye kalkarsa ne olacaktı? Başta Fransa ve Sovyetler olmak üzere, bütün Avrupa ülkeleri "Tek Almanya" olasılığının ürküntiisünü duyuyorlardı. Hatta ABD bile bu birleşmeye çok sıcak bakmıyordu. AT ülkeleri şimdi bütün çabalarıyla "Tek Pazar"ı gercekleştirmeye çalışıyorlar. "Tek Almanya" planını ortaya atan Federal Almanya Başbakanı Helmul Kohl, yılbaşı mesajında bu birlesmenin DoğuBatı bloklarının birleşmesi çerçevesinde gerçekleşeceğini söyledi. Yine de gerçek yaşamın ne sürprizler hazırladığını şimdilik kimse bilemiyor. 5. Avrupa Konfederasyonu: Fransa Hesaba gelir senaryolar Avrupa'nın önünde 9O'lı yıllarda yatan "alternatif" planlar ve senaryolar ise şöyle sıralanıyor: 1. Büyük Almanyah ATi tki Almanya, Demokratik Almanya'da yapılacak bir referandumla birleşebilir. 80 milyonluk bu "Büytik Almanya" Kohl'ün önerdiği gibi yine AT ve NATO içinde kalır. Almanya AT içinde "büyük ağabey" rolünü, ekonomik ve siyasi potansiyeli ile fiilen üstlenir. Bu senaryonun gerçekleşmesi şu anda biraz zor görünüyor. Çünkü Doğu Almanya'da muhalefetin önemli bir bölümü birleşmeye karşı. "Batı Almanya'nın yeni Türkleri olmak istemiyoruz" diyorlar. Ancak gelişmelerin ne getireceği bilinemez. Doğu Almanya'daki muhalefetin halkın istemlerini çok fazla yansıtmadığı da bir gerçek. Doğu Batı arasındaki gelişgidiş ve ilişkiler arttıkça, özellikle D. Almanya'da tabandan gelen yeni bir dalganın bu iki Ulkeyi planlananlardan önce birleşmeye itmesi uzak bir olasılık değil. Diğer Doğu Avrupa ülkelerinin ATye alınması daha uzun bir süreyi alabilir, ancak F. Almanya ile birleşecek bir D. Almanya kendini otomalikman AT treninin lüks mevkisinde bulabilir. 2. Ortak Avrupa Evi: Gorbaçov'un önerdiği bu çözüm, bu yıl Helsinki'de yapılacak toplantıda karara bağlanacak. Adı Ve hesap dışı gelişmeler labii bütün bu senaryolar dışında, önceden hesaplanamayan bambaşka filmler de konabilir sahneye. örneğin Sovyetler'deki milliyetçi ve aynlıkçı kanşıklıklar sonucu Gorbaçov yönetimden uzaklaşabilir ve daha katı, yanaskeri bir Sovyet yönetimi dünyadaki ve Avrupa'daki yumuşama ve değişim sürecini, geçici bir dönem için bile olsa, geciktirebilir. Ya da dünya, tam barış ve özgürlük umutlarıyla dolarken yeniden kanlı olayların tanığı olur. Herkesin dileği, 1990'ların ve Avrupa'daki gelişmelerin barış ve yeni bir yüzyılın eşiğindeki dünyaya barışçı mesajlar getirmesi. 1990'lar Avrupa'nın, heyecanın ve özgürlüğün yıh olacak. D 18