Katalog

ç İÇEK Fehmi Bayraktaroğlu HAYVAN DOSTLAR Suna Develioğlu Karanfil oylum oylum... • maranfılım budama, sela geldin odama", "Karanfil oylum oylum", "Karanfıllı gclın"... Karanfılli türku ve şarkıları burada sıralanıaya kalksak, sanırım koşemızın tamamını doldururuz. Ama ne yazık kı artık salon, balkon ve bahçelerimizde, bir zamanların o güzelim kokulu, renklı çıçeğıne tastlamak pek olası değil. Yeni çeşitler, ithal çiçekler, bir tur zengınliği yaratırken çocukluğunıu/un karanfillerinin, çilli begonyalarının, küpelennın yok olma süreeini hızlandırdı. "Bir saksı kokulu karanfil alayım" deseni/, bulamazsınız. Çıçekçı dukkânları lenk renk, şekil şekil karanfil dolu, ama bir saksı kokulu karanfil yok. Çıçckcılerde satılanlar da kokmuyor. (,'uııku onlarııı tohumları da ithal! Bu hafta, sımdi tam mevsimi olan karanfil çeliginin nasıl yapıldığından ve kaıanfil bakımından sö/ edelım. Ve belkı bir balkonda, yaptığımız yokuluklardan birinde, bir penceıe kenarında, bir koy evinın bahçesınde o gu/el kokulu karanfıllerden bulursak, bir dal isteyip uretmeyi unutmayalım... Karantıl eelığı, bıtkının kuvvetlı ust dallarından alınır. Çelik yapılacak dal, ana dallardan birınc bağlı yan daldan alınıyorsa, ana dalla bırleştiği yeıden biıa/ asağıdan, ana dalla birlıkte kesılırse köklenme kolaylaşır. Zayıf dallardan yapılan celıkler, genellıkle tutmaz Karanfil çelığı, suda köklendırılebıleceğı gıbı doğrudan bıı saksıya da dikılebılır t>ı sağlama almak içın bırkaç çclık bırden yapmak daha ıyı olacaktır. Onerımı/, eğer kokulu bir anaç bıtkı bulamadıysanı/, bulana kadar sabredın. Çunku çıçekçıleıdeki saksılı karanfiller, kokusuz ve ithal tohumdan urelılme. Ama kaıantıl kokusuz da olur, dıyenletdensenı/ çelikle uğraşmak zahmetindcn kurtulursunuz (Ama laf aramızda, bi/ce kokusuz karanfil, va/oda durur). Karanfil, sııyu çok seven, çabuk gclışıp bol kök yapaıı bu bıtkı Eğer çelığıni/ koklenirse, bahara doğrıı buyükçe bir saksıya aktarıp balkona çıkaımanız ve bolca sulamanız gerekiyor. tnce çıta ile destekleyip u/ayan dallarını bağlarsanu, ruzgâra kaışı karanfilini/in korunmasını sağlamış olursunuz. Kokulu bir karanfil çeliği edinip uretmekte başarılı olursanız, bıtkını/ gelıştıkten sonra kıskançlık etmeyııı ve her isteyene olanaklı olduğıı kadar bir çclık venn. Böylece bıtkınız budanaeak ve daha guçlenecektiı. Yıııe laf aramı/da, ben halen kokulu bir karanlıl bulup kendını içın çoğaltabılnıış değilim! Sı/e iyi şanslar! Bol çıçeklı, kokulu karanlıllı gunler! Aşk için savaşan tavşanlar D • v u hafta da ipek gibi yumuşak tüylü sevimli tavşanların aşk yaşamlarından sö? edelim. Bu sevnnli, uysal görunüşlu hayvancıkların ask yaşamlaıı ı,ok patııtılıdır. Erkek tavşanlar dışı uğruna kıyasıya dövtı^mckten çekınme/ken dısı, erkeğıne karşı vefasızdır. Iki erkck onun uğruna savaşırlaıken o kendini üvuncu crkeğın kollarına bırakır. Bu konuda araştırma yapan u/.nıanlarm dediğıne gore çiftleşme zamanı tavsanlaı tıpkı kopekler gibi burunları yeıde dolaşırlarmi') Erkek tavşanla dişi tavşan karşıla^tıklaıında hemen birbırlcrını cczbetrneye başlarlarmış. Tabii heı /aman olduğu gibi daha cesaretli, daha tahrik edıcı. I aın işler yoluna gırerken çevrede baska erkek tavşanların bclmncsı eıkekleı arasında tatsı/ v'eki^Tielere sebep olurmuş. Birbirlerini iyice hırpalarken, etralta tuyleı uçu^urken uğruna savaşılan dışı ne yaparmış, biliyor nıusıınu/? Savaşta galıp gelenı veya başka bir eıkeği peşinc duşurup balayına cıkarmış Ooriller, şempan/elcr ve orangutanlar ise tek eşlidirlcr ve aıle yaşaını surerler. bşler eocuklarını birlıkte buyütürler. Onları yavrularıyla birlıkte yıkanırken görebılırsınız. Bu saydığımız turler dışmdakı maymunlar, o/ellikle kopek başlı dıye bilinen gu/el yuzlu maymunlar çokeşlidirler. Yanı bunların haıemi vaıdır Bu maymunlar kalabalık surulcr halınde yaşamayı severler. hrkek maymun dişısıne köle muamelesi yapar. Dişiler yavrularım boyunlarına asılı olarak taşırlar. thtiyaf maymunlar suruyu idare ederler. Tarla yağmacılığı daıına ihtıyaı maymunun onderliğinde yapılır. Suru bir tumsekten diğerınc temkinle ıleılerken yaşlı maymun daldan dala atlayarak öndc gidcr. Anneler gııvenli bir ortama geldiklerindc yavrularım rahatça oynamaya bırakırlar. 1 um maymunlar sekse duşkundurler. Tıpkı ınsanlar gıbı sevişirler. Yaşlı dişiler genç erkcklerın pcşmdeıı koşarlar. Nature adlı Ingiliz dergısının ya/arı ilginc bir olaya tanık olmuş. Ivının yanındakı bir bahçede bulunan genç erkck maymunlardan biri ağaçtan duserek kolıınu ıncıtmiş. Grupta bulunan yaşlı bir dışı, gccc günduz yaralı maymıınla ılgılenıp oyu ıyıleştırmeye calışmış. Kendisine vcrılen mu/ları yenıeyıp ona yedırınış. üelelım geyıklere... Ürkek, çevik ve zarıf hayvanlardır geyıkler Daıma tetiktedirler. Araştırmatı Leon Binel'in yazdıklarına göre geyıkleı soıı deıete ateşli â>ıklardır. F.rkek gcyık hoşlandığı bir dişiye lasladığı /aman onu bir boyııu/ vurusuyla yere yatırıverir. llkbaharın gelışıyle erkek geyıkleıin kanları kaynamaya başlar. Atak ve kustah oluverirler. Kolay mı; başlarında kavak yellerı esıneye ba>lamıştır artık. Hcr /.amankı urkeklıklerınden escr kalma/, ınsandan bıle kaçma/lar A>k ate>iyle sarhoş olan geyıklerin boğuk sesler ^ıkararak dıı/luklerde koştukları gorulur Aelık, uykusu/luk umurlarmda değıldır (jo/lerine uyku girme/, yemeğe de fazla ıtıbar etme/ler. Tek ar/uları dısılerını aıayıp bulmaklıı Dişiler ıv'in kıyasıya dovuşılrler, sert boynuz darbeleriyle bııbırlerını yaralar, hatta öldürürler. Boynu/larını eğerek birbırlerınc saldırırlaı; boyııu/ takırtıları ormanda yankılanır. l)u kavga geyiğın cinsiyet hormonlarını harckete gecirır. DovuşLtek rakıp bulamadıkları /aman ağaçlarla, parmaklıklarla kavga cdcrler. kn guı,lıı erkek en fa/la ar/ulanan dışıye sahıp oluı. Dışiyi boyııu/ gucuyle hak etmıştıı Aşk kavgaları surerken bazen kavgaya karışmamış olan erkek geyikler lırsatını bulup dişiye sahıp olurlar. Ama işlerı biter bitme/ kacmak /orundadırlar 31