Katalog

göre yenı fıbuldlann I ö 730 670 tarıhlerı arasında yapıldığını bıldırdı Şımdı (C) mezarın dan çıkan ok ve mızrak uçları ıçın de aynı uygulanid yapılıyor Frıg mezarlannda taban, çakıl büyuklüğun de laşlarla kaplanırdı Ruradakı mczarlardd da bu olgu vardı Yörenın bugünkü adı " ( , ajıltemeller"dı 2 700 yıl oncesı tümülüsun vakıl (e mellerı, gunumüzde yörenın ddını "Çagıllemeller" olardk sürduruyordu Buluntuldr hakkında göruşunu sorduğum Prof I krcm Akurgal, "Son 10 yılın Anadolu arkeolojisinın en gu/ellcrı Benım tfes'le bıılduklarımdan da |>u/rl Halta onlara ornek olmuş, elkilemı^ gu/rllıklc" dıyerek arkcolojı dunydsınddkı alışılmış kıskan^lığın dışına çıkı voıdu bge'nın doğusundakı adalar ıle n»lorııı dt tfes'ın de bulunduğu Anadolu'nun balı kıyısındakı antık uygarlığın yapılUımuı "Uogu Yunan" eserlerı denıyordu Bu uygarlığın Ana dulu nun sanal ve kullurunu etkılcdığıne ıııa nılıyordu Oysa bu buluntuldrın arkeolojının bu savını yıkan, Frıglerın "Doğu Yunan"ı etkıle yen bır uygarlık oluşturduğu da ortaya ııkıyor du Gordıon kazılarında bulunmuş olan Frıg sa nalı u/manı Oscar W. Muscarclla, New York' takı ^alışnıa oddsındd, bulunlu fotoğrariarını ınteledıkten vc pıposundan bır nefes ı,ektıktcn sonra duyduğu hayranlığı bana tek kelıme ıle "buyuleyici" diyerek anlalıyordu. Uşak'tan kavırılan Karun Ha/ineleri'nı New York Mtlropolıtan Sanal Mu/esi adına satın aUn vc Akurgal'ın Berlın llnıversitesı'ııdcn de sııııf arkadaşı olan Dıelrich von Boelmer, bır aracı kanalı ıle kendısınc gondcrdığım lotoğraf laıı görunte ılk tepkısı, "Bunları salıyur ıtıusunu/?" oluyordu Ancak "Bu eserlerın Krıg olup olmadığını sormak icin" kcndısıne başvu ruldıığunu söylemnce, hdlıl bır hayal kırıklığı ıle karışık şunUrı söylüyurdu "Hıı, kuşkusu/ tıpık Irig escrleri Hele gumu> rahıp heykelcıgının yeryu/undc bır ba>ka ben/erı yok. Bu kadar ey>iz bir eser oldugu ıçın ılk anda (Acaba Frıg tumulusunu laşlar taşınıyor Yanda nun çoken mezar odası temızlendığınde arkeologlar atölyesine duş T umulusler açılırken Uslte gıbıydıler MadenortenahşapSankl blr gümüşusla(D) tumulusu mus blr Iskeletle' karşılaşmış ve ışçllığınde çok olan Frıgıler sahte olabılır mı 7 ) diye dıışundum Boyıesıne guzel fildişı ve gıımuı> heykelcıklen Kormedım. Bunlar tam anlamıyla birer şaheser " Eğer Sulcyman Donmez'ın hayalleıı gerçekleşmış olsaydı o bııgun, "lırayla mılyarder", es kı eser kaı,akt,ılık zıncırının uluslaraıası halkasındakıler "dolar mılvunen", \ktropo lıtan Muzesı adına Von Bollımtı tk "bu cşsı/ Kiı/rllıklerın >rnı sahıbı" oLiLakn Dörtluk "Me/arlar ve huluntulıırın ITIK oldugu kuşkusu/ Bu duruında arlık /Vnadolu' nun larıhı cografyası ıle ılgılı hanlayı veıııden çı/menın /amanı geldı" dıyor Fğer şu kış gunlcrındc son bır kı/ ıılkcmı/ın guncy kıyılarına u/.ınmavı duşunııyoısanı/ ııc yapıp yapın, yolunuzu AnUlya Mıı/csı'm. du şurun vc buradd ö/cl bır bivimtk sııgıkiKiı bu eşsız guzcllıktckı LSLikrı hayranlıkla scNrctkr ken, bekı,ısınden ııuıdılıünc dcfııı olava tııııı emeğı gcvcnlcrı yıırtklcn kutlayıu Bronz bereket sımgesı (C) tumulusımdp bulıımn ve Frıg lerın hadım rahıplprıru p torenlerde kullcitııldığı s<ınıldiı bır dızı lalos bıçımındekı bu eserın bır benzerı diha yok soyut sanat kavramlarını estelık guzellığe uygulamış değışık muzık araçları yaralmış bır ka vımdı Frıg dılı henuz tam anlamıyla çozumlenemedığı halde bugun Balı dıllerıne kllm ke lımesını tapls' olarak sokacak kadar ustun bır dokumacıhk sanalına sahıp Frıglerde, bu sözcuğun karşılığı 'tapetes ıdı denız'e ınuı Frıg elçılerı, tütcarları mıydı 1 Kral Mıdas, eşını Doğu Yunanlılardan dlmı>lı Kom şu ülkelerle kız alıp verme ge<,crlıydı Acaba Frıg sarayından bır guney ulkcsıne gonderılen ve bır baskında öldurülcn bır gclın adayı mıy dı 7 Gelın alayı baskınd mı uğramıştı 7 Şu anda bu soruUrın yanıtları henuz tam an lamı ıle aydınlanmış değıl Ancak Döıtlük, şımdıye kadar dunydda yapılmdyan bır ışı yaptı Anadolu'da şımdıye kadaı bulunmuş I ürk ve yabancı müzekrdekı 1600 kadar fibulayı («,tn gellı ığncyı) vdlışma ckıbınden bılgısaydr uzmanı Ujjur ükman'd tek tek bılgısayarlara ıslettı Ok man, (D) mezar odasmda çıkan ycnı 19 fıbula ıle bunları karşıla^lırdığında, bılgısayardan bır kaç bın bayfalık verı aldı Okman, bu verılere Frigya halkı neden Kral Midas'a 'Eşek kulaklı" demekten hoşlanırdı? anıa bır tane bıle olsun altın, gümuş gıbı değerlı madcnlcrden yapılmış bır eser bulunamamıştı Buna karşılık, bu ıkı mezar nıye daha zengın 7 dı Kimmerler'ın saldırısında yenılen Kral Mı das (1 Ö 738 695)ıle bu mezardakı kışıler 9 ardsındd bır aıle bdğlantısı var mıydı Çünku buluntular Kıal Mıdas'ın da yaşadığı yıllarda ydnı i Ö 8 yy sonıı ıle 7 yy başına tarıhlcrıı yordu Bu tarıhleme, ne olçude doğruydu 7 Krdl Mıdas ıle çağdaş olan bu mezarlardakı kışıler kımlerdı 7 Ankara Onıversıtesı Paleoantropolojı Profe sörü Berna Alpagut, ıskeletın çcnc kemığınden "2025 yaşlarında", leğcn kcmığınderı de "dogum yapmamış blr kadına" aıt, kdfatasının ge rıye doğru çekık oluşundan "Jrıg kralıyet ailesinden biri" olduğunu urtaya koyunca, bı lınmczlıklcrın bır halkası aydınlanıyordu Trıgler'dc saygınlık sağlaıfia amacıyla asıllenn kata tasları, küı,ukten ıtıbaren özel kalıplar ıçınde kulak yönünde bastırılıp, gerıye doğru çektırılerek, halktan farklı bır kışı olmalan sağlanır dı (C) tümülüsünde ı,ıkan eşya, bır erkeğe aıttı Bu durumda ıskelet bır Frıg prensesı, tescdı yakılan kışı de yüksek rütbelı Frıg komutjnı ya da anatanrıça Kibele'nın hadım edılmış yüce bır rahıbı olabılırdı tşı mıtolojıye dökecek olursak, bu genç kız ıskclctı, acaba cılt hastalığından kurtulmak ıçın o pınar senın bu tapınak benım şıfa peşınde koşan Kral Mıdas'ın kızı olabılır mıydı'' Yoksa Kımmer saldırılarından kaçan 7 Frıg kralıyet aılesırun bıreylerı mıydı Ya da Ak F Ördek başı ığne Dojjal altın gumuş alaşımı elektrum dan granule teknığt ıle yapılmış ve (C) tumulusunde bu lunmuş 3 48 gram ağırlığında bır zıynet eşyası rıglerın I O 738 695 tarıhlerı arasında sıyasal bırlığını sağlamış unlu kralı Mldas hakkında çeşıtlı oykuler anlatılır Fngyanın bırıncı kralı ve Gordlon kentının kurucusu olan Gordlas'ın anatannça Klbele ıle bırleşmesınden doğduğu soylenır Tanrıların Her dokunduğunun altın olması ısteğını kabul ettıklerı Mıdas dunyadakı ılk ' goldtlngeraltınparmak" olarak kabul edılır Içtığı su yedığı ekmek de altın olunca Kral Mıdas pışman olur Tavsıye uzerıne yıkandığı Sakarya Nehrl nden bu nedenle bu tarıhten sonra altın akar Tanrı Apollon, bır muzık yanşmasmda kavalı yeğleyen Mıdas ın kulaklarını ' eşek kulağı yapar Kulaklarını buyuk bır şapka ıle orten Kral Mıdas ın bu sırrını berberınden başka kımse bılmemektedır Ancak bu sırra dayanamayan berber bır gun bır kuyuya, "Kral Mldas'ın kulakları eşek kulaklan" dıye bağırır Kuyunun çevresınde otlar kamışlar bıter Ruzgârda bu kamışlar bu sırrı her tarafa yayar Frıg asıllerının saygınlık kazanmak ıçın kulaklanndan ıtıbaren yuz kemıklerını gerıye doğru kalıplattıklan ıçın halk da Mıdas ın eşek kulaklı oduğunu soylemekten hoşlanır I ö 695 yılında Kımmerlerın saldırısında yenılen Kral Mıdas ın boğa kanı ıçerek ıntıhar ettığı soylenır Gordıon dakı buyuk tumulusun onun adına yapıldığı ancak bu mezara bır başkasının gömulduğu sanılmaktadır I I Oumüf ra'ilp fteyfct inğı 17