Katalog

mckanldr kökunden kaldırıldı Artık İstan bııl da o/lenecek >er kalmadı, her Istanbul lunun az ı,ok şaır olduğu dönemler kapandı şınıdı Isunbullu, ortamından kopartılan, kımlığı parı,alanmış kaygılı bıt "mazıperest" halıııe getırıldı Dahası, htanbullu artık bu Kenıın "marjınalı" oldu Bır dönemın popu ler kışılerı sayılan plaj sahıplerı dc "maı ıınallıgı" (.ok^a benımser hale geldıler Çunku son yıkımlar, ışgaller ve hatta "ıstılalar" onları "yaşamın ucu"na getırdı Şımdı sıze ıstanbul'un "karava vuran" plaj larını anlatmak ıstıyoruz Osmanlı dönemınde, "plaj" değıl, "denız hamamlan" vardı ve buralarda yuzulmez, "yıkanılır"dı Denız hamamlarından plajlara ge<,ış, tumhurıyet dönemınde ger<,ekleştı Bu yüzden, Ataturk'un dc teşvıkıvle 1926'da ku rulan Beyaz Pdrk Plajı'ndan başlayarak, 1980'lcre kadar, "karaya vurana dek" yaşamlarını surduren istanbul plajlarını, "Cumhuııyet plajlaıı" dıye adlandıımak yanlış olma/ İstanbul halkının yıkanmak ve şıla bulmak ı*,ın gıttıklerı 'denız hamamla n"ndan farklı olarak, temelı yuzmeye dayanan (.umhurıyct plajları, denı/ kulturümuzun gelışmcsınde onemlı roller oynamışlardıı Bunlaıın başında, hu, şuphesı/, Moda Plaj L'elır 1920'lerın başında Kaptan Ihsan Ak dag'ın kurduğu Moda Plajı, ı,evresındek plaılaıa 1 ıvasla, halkvı bır o/ellığe sahıptı (>n 1 \k 11>dtı ^oV. utuzdu ve her sosyal kesıniu ı ınsdiı rahdtlıkla gırcbılırdı, tabıı uslu başı' du/gun" olnıak şartıyla Babası Ih san Akdağ ııı olımunden sonra Moda Pla |i nın ymdıkı yonetıusı trgun Akdağ'ı (52) bır pazar sabahı zıyaret ettık Bır "lelaketzede" gıbıydı Baba yadıgarı ve ı,o tukluğunun en guzel gunlerının gevtığı Moda Plajı, oııee boru hattı ge<,eceğı, daha sonra kadıköy sahıl yoluna ekleneeeğı soylenerek, beton, taş ve kuru toprak halıne dönuşturul muştu Bır gcçmış, bır kultur yok edılmışlı Ölu sessızlığını, sadece ru/gârın etkısıyle varpan kırık kabın kapıları boluyordu 4 tı tahtalarla kapalı kadınlar bolumune (,akıl taşları atan fanatıklerı bıle latlı bır tebessumle anan Ergıııı Akddğ "l'laj, ha/ı gunler o kadar kalabalık olıırdu kı, dı^arıda bırıkenlere bıraı daha beklemelerını anonsederdık" dı voı Artık Charles Aznavour, Dorıs Day \e Tına Rossı'nın şarkılarını duymak mümkun değıldı Moda Plajı'nda Her ^ey sahıcılığını yıtırmeye başlamıştı buralardd trgun Ak dağ, rııyasında bıle goısc ınanmayacağı bu duııımla Bı/ de Moda Plajı'nın sahıbı ve vönetıusı Ergun Akdağ'ı kııık dokuk bır kaı, anısıvla bırlıkte ba^ başa bııakıp, Ienerbahı,e Plajı' na gevıyoru/ Eskı Istanbullu Haluk Şehsuvaroğlu na gore 1867 yılında İstanbul kıyılarında tamı tamına 62 denız hamamı varmış Bunlardan bırı de Fenerbahçe Denız Hamamı ıdı (ustte) Ikı yıl öncesıne kadar Fenerbahçe Plajı olarak yaşamını surduren bu sahıl koşemız de (yanda) bugun denıze gırmek ısteyenlere kapalı 1950 lı yıllarda durmuş oturmuş Suadıye Plajı nda guneşlenen nanımlar (ustte solda) ve o gunlerın beyazperdesının şohretlı kızı Nana Tarabya Ptajı nda bıkınısıyle (yanda solda) (GOKHAN AKÇURA ARŞIVI) mış Otı,nıışiı., seıııt sdkmlcımm lıatıaarası laydalandıkları bugoıkemlı plaj haltason ları, dışaııdan gelen lsianbullulaıın hııaınııı na uğıardı Yarım a\ şcklıiKkkı bu plaııu vevıesındekı ga/ınolarda doıiı.mın en popu ler nııı/ıkkıı ı,alınııdı Cn.iiyi.kii. vaıını \ıı vıldan la/la bıı gevmışı olan unhı ( addebos (an Plajı'nın aslına IIKU ıiiıemı ' >.unıluı rıyetın soluk vo<.uğu Kelık llalıl karu\ ııı anılarına go/ ataidk anlavabılıı ı/ "Bosiaıı la denı/e kadar, ıgde, hunnap, ıncır jj>a<,I.J rı\lu u/anmakladır. ^ jnı hugunku plajın vt. Ragıp Paşa Ko^ku'nun oldııgıı \vre kadar I jkın, mc\sıın \u/a da rastlasa demıe gır ınek kimsenın aklına gelme/ Denı/ anıak balık(,ı, ka\ıkı,ı, lııluınhacı ınakıılesıvle hır dı gemı la>laları ve bahriNelılerın, tiirdıklcrı VIT dır Nasıl da hastalanıua/ ' "j.tsıLıuık şev' l vtt, Retık Halıt'ın dtdıgı bır bakınıa geı vekleşnıış oldu boylece, artık bıı donenım sımgesı olan Caddebostan Plajı'ndan dtnı ze gırmek kınıstnın aklına uclnııvor, ı,unku artık boyle bıı plaj >ok buıalarda, devır \ol devrı Demokrat plaj: Fenerbahçe Bır dönemın "demokrat plajı" olarak la nınan Ienerbahee Plajı da artık tarıh oldu Kadıköy'un guzel kı/larının hı*, para odeme den gırdıklerı Fenerbah(,e Plajı'nın "mazbut" hanımlar i(,ın özel bır bolumu var dı Kulturden kolay kolay kaı,ılmayacağı ıgn ba/ı meraklı erkekler plajın bu haremlık brt lumunun onunde, sandalıarıyla bekleşmek ten başka bır şey yapama/lardı Çok (,ok on (.elerı, buraya trenlerın ışledığıııı soyleyen Ye nı Mcuııua'nın hı/lı roportdjcısı SermıM Muhlar Alus, Fenerbahve denı/ hamamının tül perdelı luks kabmlcrını anlata anlata bı tıremıyor fcvet sonuçta, şımdı henerbahçe'de bunlardan eser yok Yalnızta özcl kuru luşların "sıkı korunan" denı/ tesıslerı var Bir Moda masalı Artık harem guzellerı, votuk güzellerı, erkek guzellerı ve başlarına çuval geçırılıp se Vilen bacak guzellerı yoktu "Tarihi, çocuklarımıza bir masal gibi anlataeagı/ artık" dı yen Ergun Akdağ, umarsız bır anımsayışla bır dönemın tanıklığını yapıyordu "Babam, Moda Plajı'nı h rankeştayn Aılesı'nden kıralamışlı. Şımdı bunların, ielerınde Avusturyalı kontesler olmak uzere, lam 72 varıslerı var. Iesısler bı/e aıt. Çocukluğum bu plajda geçti denebılır. İlk yuzme yarı^ları buranın olimpık havtuunda oldu. O zaınan Kadıko> lımanlarına ugrayan yandan çaridı dorl vapur vardı Nevcser, Bağdat, Ha lep ve Basra Geneler kaptanın ıkazlarına, duduk calmalarına aldırma/ bu vapurlara lırmanmaya çalışırlardı. I946'da Moda Spor Kulubu'nu kurduk. 1950'de Alman>a'dan su perilerını gelırttık. Ozel relleklorlerle avdınlalılan havu/larda eeşillı gosterıler >aptılar, her yıl yapılan gu/ellik yarışmalarına ada> olan Kadıkoylu kızlar ya lyı bır evlilik yaptılar ya da ^ohrel kazanıp sahneye çıktılar. Her şey çok guzeldı. 'jımdı gorduğunuz gıbı, her yer laş. ve loprak oldu. Onıe denı/ın kırlenmesinı onleınedıler, sonra da boru hatlı geçetek dıye plajı doldurdular. !?ımdı boru hattı yukarıdan geçı>or, henıı/ >ol da ge^mıyor, beledıye, aguslos j\ında doldurdugu bu \er içın, bır proje du^unuyormu^. Artık ne \apsalar boş, bır tarıhı vok eUıler. Kendımı kuşatılmı> hıssedıyorum. (, evre sakınlerının en a/ından guneşlenıp, du> alabılmelerı i(,ın plajı açık tutııyorum." Artık "Heyso", "O My Papa", "Guan tanamera", şarkılarını t,alnııyordu Moda Plaıı'nda Plajın bakıtısı yaşlı Marika ve bek vısı Arap Burhan olmuşlerdı Plajın uc tara Suadiye Plajı'na Atatiirk'ün yardımı Caddebostan'dan Suadne Plajı'na gLv'>o ruz V ıl 1929 Suadıve'nın sevılen kışıkı ın den Dr. Berrak Işık'a bıı arkadaşı daha soı la Suadıye Plajı'nın yapılacağı ve o vakıtlcr ka yalıklardan ıbaıet sahıl şerıdının 4 bın lıraya satıldığını soyler [)r Berrak lşık, 4 bın lırayı tamamlayama/ Suadıye'nın bu en guzel kıyısına Tıflıslı olan eşı l ulfıve (iuler'ın teş vıkıyle Muslafa Guler sahıp olur Mustala Guler, bura>a onte vJy bahı,csı, daha sonra Ataturk'un para yardımında bulunması so nuı.u, şımdıkı Sııadhe dazinosu'nu yapnııs tır Gazınodan sonra plaj da vapılnıış ve \ta turk, bırı,ok keıe gazınovu vt plajı /ıvaru eı mışlır ^0 Ha/ııan 19^4 taııhlı C ııınluırıvcl gazetesınde, Ataturk'un Suadıyt Plajı nı /ı yarctı şöylc anlatılıyor "Sakar>a moloru Aslına rücu eden Caddebostan Plajı Ahdulhamit yasaklayana kadar adı "Ca dıbostan", hızla asfaltlaşıp, ara.balar voğal nıa>a başladıktan soııra sımdıkı adına kavu şan Caddebostaıı'dakı plajın \cnnde yeller esı>or Onıınden kadıkov sahıl >olu geı,en plajın bır bolumu de ınşaat sahası halıne gel 19