Katalog

Sami Önal "Tezgâh açan seyyar satıcı da sahaf mı?" • Arslan Kaynardafl' "Sahaflar artıyor ama okur ayin. Burhan Bayhan. "Kulturel anlamda bır ıntıhar mı?" radıkları, oturup dinlendikleri, birbirleriyle müşerref oldukları, muhasebe ve münakaşa eyledikleri bir mekân haline dönüşüyor. Yetenekli ve yoksul öğrencilere bedava okuma olanağı sağlamak da yine bu çarşının gelenekleri arasında. Rivayet olunur ki, ol fukara eşhastan Kâtip Çelebi, Halep Çarşısı sahaflarından da önce, bu Kapahçarşı esnafının erdemli geleneğinden ziyadesiyle yararlanmıştır. de Ahmet Isvan döneminde, dükkân kiralarını, sahaf esnafın yararını gözeterek saptırıyor. Oysa günümüzde bu korumanın kaldırıldığını, yüksek dükkân kirasıyla sahafların daha fazla kâr amacına adeta itildiklerini görüyoruz. Kaynardağ da bunun altını çiziyor ve fıyatı belli yeni kitaplarla, kırtasiyeye yönelişin bir nedenini kiraların yüksekliğine bağhyor. Evet, Fatih devrinden günümüze, yüzyıllarca süren hayat kavgası ve sergüzeşt ile yaşayıp gelen Sahaflar Çarşısı'nın serencamı böyle... Kuşkusuz yine yaşayacak ve daha çok şeyler görecek ve bu arada yine kendisinden mülhem başka sahaf çarşılarının varhğına da alışması gerekecek. Sözgelimi eskı Krepen Pasajı'nın yerinde kurulan Aslıhan Çarşısı'na; sözgelimi Kadıköy, Bahariye'de Kafkas Pasajı'ndaki genç kitapçılara... Ve belki daha başkalarına... İki afet Moda Sineması'yla birlikte hareketlenen Kadıköy çevresi, eski kitap abm satımı yatstanbul sahaflarının, tarihi boyunca iki pan dükkânlarıyla da dikkati çekiyor son zakez bunalım geçirdiğini bir saptama olarak manlarda... Müşterilerini, Moda Sineması belirtiyor Arslan Kaynardağ. Bunlardan biizleyicilerine borçlu olan bu pasajdaki dükrincisi, matbaanın Osmanlıya gelişi, ikincisi kân sahiplen daha çok genç insanlar. de Arap alfabesinin yerine Latin harflerinin Hiçyılmaz'ın anlattıklarm göre, Aslıhan'tşte Eylul Kitabevi'nin sahibi Burhan Baykaim olması! Matbaanın gelişiyle hattatların daki kitapçılar bir uzmanlaşma eğilimi ıçınhan da o genç insanlardan biri. Kendisi taa ve el yazması kitap satan esnafın düzenlerideler: Malatya'dan kalkıp buralara "iş yaratma" nin bozulacağı açıktır. Çünkü bunlar yalnız Her kitabevi farkh bir türe yönetiyor. amacıyla gelmiş... Yani, çocukluğumda casatıcılık değil, el yazmalannı çoğaltarak bir Kimi ıolklor yayınlanna ağırlık verirken, kimi avlusunda sahaf sergisi seyrettiğim kenttür yayınalık da yapmaktadırlar. (El yazısıyla mi de roman, hıkâye türüne, bir başkası Osten gelmiş Burhan Bayhan. Sordum, çoğaltılan kitabın yazarına telif ödenmeyişiymanlıca yapıtlara öncelik tanıyor. Yakın babasının öyle fazla bir okuyup yazrr.aM yokse ayrı bir konu!) Dolayısıyla sahaflar mattarihle ilgili tarih kitaplarının ve anıların sıkça muş, nalbantlıklaekmeğini kazanıp, çocukbaanın gelişine karşı çıkmışlar, özellikle arandığını, ayrıca sinema ve tiyatro, dergi kolarını büyütmüş ve yakın bir zamanda "Beyoglu, kitap, yayın, dttşün açısından Kuran'ın makineyle basılmasının caiz olamaleksiyonlannın hemen satıldığını vurguluyor yeryüzü konukluğundan çekip gitmiş yüzüeski Levanlen kültür merkezi olduğu gunleyacağını ileri sürmüşler... Latin harflerinin Orient'in danışmanı. Bu dükkânda satılan esnün akıyla... Burhan'a kitap aşkı nasıl burine donuyor" diyen Ergun Hiçyılmaz, Gabenimsenmesi ise kimi esnafın mesleği bırakki yapıtların, dergi ve resim türü şeylerin çolaşmış, belli değil. Ama doğup büyüdüğü latasaray'da şimdi dokuz kitabevi masına, kiminin dükkânını Ankara Caddeğunu, yıllar öncesinden tek tek satın almış, kentte kalsa cami avlularında sahaflık yapbulunduğunu ve Tünel çevresindekilerle birsi'ne taşıyıp, matbu eserler satmasına, biriktirmiş, kendi araştırmalarında kullanmış ma olanağını da bulamayacaktı kuşkusuz. likte on beşi geçtiğini belirtiyor. Bunu "Mutkiminin de dini ve el yazması kitap satmakHiçyılmaz; şimdi yeni sahiplerine ulaştırmaKıt maaşlı bir devlet memuru olarak, kitaplu bir olay" olarak vurguluyor Hiçyılmaz. ta ısrar etmesine yol açıyor. ya çalışıyor onlan. Ermenice ansiklopediden lara yalnızca vitrinlerden bakacağına, onlarla Buraların bir kitap, yayın merkezi olacağını Şimdiki Sahaflar Çarşısı iç içe yaşama yolunu iki kez de doğal afet seçmiş, iyi de etmiş... yaşıyor: llkin 1800'lerın Kitap alırn satımıyla sonlarında bır depremle uğraşmasına karşın, kitap yıkılıyor çarşı. Esnaf, satan insanlara hayret Beyazıt'ta çadırlara etmekten kendisini yerleşiyor. Daha sonra, alamıyor Burhan Bayhan. Ikınci Mahmud ve Ve "kulturel anlaında bir Abdulmecıd zamanında, intihar mı acaba" dıye de lstanbul'da fes ticareti bir soru atıyor ortaya, kı yapan Tunuslular, bunun yanıtını verebilene dükkânlannı aşkolsun! Kafkas Kapalıçarşı'ya taşıyınca, Pasajı'ndaki dükkânların onlardan boşalan kitap satışı şimdilık pek dukkânlara da sahaflar parlak düzeyde yerleşiyor... Böylece seyretmiyor. "Özellikle bugunkü çarşının cumartesileri ve Sinema temellerı atılmış oluyor... Gunleri'ndc insanların Ancak ıkınci bir afettcn buraya sıkça yakabinı kurtaramayan uğradıklarım" söyleyen sahaflar, 1950'de çıkan Bayhan, ışlerın açılacağı bir yangınla on beş günleri umutla bekliyor... dükkân dolusu kitabın Bize ne söylemek düşer? kül oluşunu sıneye Daha çok kitabın çekmek durumunda okunduğu, butun kalıyorlar. Yanan kitapçıların daha çok dükkânların yerine o kitap sattığı, insanların dönemın belediyesı kültür düzeyinın yenilerını yapıyor ve eskı yükseldiği bir topluma esnafa kiralıyor. olan özlemimizı dıle Belediyeler, özellikle getirmekten başka? Çok Fahrettin Kerim ve Lutfi • 46 yıl önce de sahafların sorunları aynı ıdı 3 Mart 1941 tarihli "YEDIGUN" dergısinde yayımlanmış Beyazıt'takı "Sahaflar Çarşısı" fotoörafının şey mi istiyoruz acaba? C Kırdar zamanlannda, bır resımaltı şöyle: "Bugün Sahaflar Çarşısı, kaldırımlarına ve dükkanlarının önüne dökulmuş eskı kitaplarla, pek az müşterı çekenkuytu bir köşedır" söylerken, geleceğin muştusunu veriyor sanki... Kendisi, ki yirmi beş yıldır Babıali gazetelerinde spor yazarlığı yapmaktadırAslıhan Çarşısı'ndaki Pera Orient'in danışmaru olarak görünüyor... Kitapların, eski zaman resimlerinin, gravurlerin, dergi öbeklerinin üst üste yığıldığı Pera Orient adlı raflarını kanştırmadan geçmiyorlar. Müşterilerini, "sürekli gelenler" ve "geçerken uğrayanlar" diye iki bölüğe ayıran Hiçyılmaz, daha çok üniversitelilerin, gazeteci ve yazarların, öğretim üyelerinin, bir de yabancıların sürekli uğradığını söylüyor. Yabancılar, kendi dillerindeki kitapların, yine kendı paralarına göre bizde çok ucuza gittiğini gördükleri için, keyifle kapatıyorlarmış. Bunu, Sami önal ile Arslan Kaynardağ'dan da duymuştum. Ali Kemal'in makalelerine, 1871 baskılı Hugo'nun La L6gende des Siecles adlı yapıtından (içinde Sultan Murat'a şiirler de var), Birgivî'nin, Rıza Nur'un kitaplarına, ipek bu küçük dükkân, daha şimdiden birçok yazarin uğrak yerine dönüşmüş durumda. Beyoğtu'na yolu düşenler, Ergun Hiçyılmaz'ın baskılı 1800 tarihli haritalara kadar birçok dilın, külturün, çağın sesini duymak mümkün bu küçük dükkânda... Ve Kadıköy Beyoğlu'nda canlanma f