Katalog

HAFTANIN KONUÖU "Ben varım" demek istiyorum Çocuk yaşında kendisine armağan edilen körüklü bir fotoğraf makinesine önce hiç ilgi duymamış Vfener Boran... Ama "kendisini ifade etmek için" sonunda bu makineye sarılmış ve fotoğrafçılığı seçmiş. na basıp, bir karton pasparıuya monte edeyim." UNlCEF'i düşünün, UNICEF kartlan muazzam bir olay. Dünyanın her tarafından sanatçıların en güzel eserleri ve kahredici bir ucuzlukta. Ben kesinlikle resmi matbaaya tesjj istemiyorum. Yener Boran, fotoğraf makinesiyle tablo yapıyor^ • Fotoğraf makinesiyle ' 'resim'' yapabilmek için neler kullamyorsunuz? Fotoğraf makinesi aracılığıyla resim yapmak istediğimden objektifin önüne kendi uydurduğum, icat ettiğim camları kullandım hep. Bundan 2030 sene önce gravür fevkalâde moda idi, gravürleri siyahbeyaz pano halinde duvarlara asmak. Dikkat edilirse gravür ressamı dünyayı tele objektifle, geniş açıyla bir de tele "wideangle" denilen, geçen yüzyılda Ingiltere'de ve birçok ülkelerde yapılmış bir objektif kafasıyla, gözüyle görür. Eski tstanbul gravurlerine bakınız. Onlarda hem geniş bir manzara hem de ihtişam vardır. Yani derinlik ve tele efekt. Ben bunu fotoğrafta telelerlc gayet kolay yapıyorum. Ama mühim olan hangi telenin, hangi görüntüye niçin tutulması gerektiği. Işte bu, hangi kehmenin hangi şiirde kııllanılacağı kadar zor bir şey. Mühim olan hangi havanın, hangi resimde, nerede, niçin kullanılmasının ne kadar bilinmesidir ki, o da tamamen sanat oluyor. Yani kelimeleri veriyorsunuz. Biri, o kelimelerle alelade bir sey, diğeri şiir yazıyor. Günaoll Önal ANKARA otoğraf çekmeye, 17 yaşındayken cnişteCsinin kendisine körüklü bir fotoğraf ma• kinesi armağan etmesiyle başlayan fotoğraf sanatçısı Yener Boran; "Ben fotojraf makinemle tablo yapıyorum" diyor. Fotoğrafı baş uğraşı olarak seçmeye 1980 yıhnda karar veren Boran, yapmak istediklerini "Begenildiginden emin olduium bu fotografik tablolanmı dünyaya dagıtabilmek hrttyorum. Destek bulsam btttttn dünyayı reslmlerimie bezerdim, UNICEF gibi. Tek başıma DNICEF olurdum" diye özetliyor. Boran sözlerini şöyle sürdürüyor: "Yapabilecegim çok şey oldugunu hissediyorum. Çiinkii inanıyonım ki benin 30 yılda yarattıgıın 300 unajdan yakiafik 100 tanesl dünyamn kesinlikle btttttn ülkelerinde Ugi görttr. Mutluyum, bir bakınıa da mutsuzunt. Çünkii vakit çok geç, yapacak iş çok fazla. Eger 10 yıhm varsa taarika, beş yüım varsa çpk az." Boran, çocuk yaşiarda kendisine armağan edilen bir makineyle fotoğraf çekmeye nasıl yöneldiğini şöyle anlatıyor: "Onemli olan dttşünce. Aslında kisiiik dedlgimlz şey de düşünce. lnsan, insaniann arasında, dogada 'ben varım' demek Isliyor. Bunu demek için yollar çok çesitli. Biraz önce Albinoni'yi, ardından Haendel'i dintedim. Bu insanlar var. tşte varoluş bu. Işte ben de vanm demek istednn. Resmgı «İBUUV iftodfaa, şair olmak, mimar olaıak istedlm. Çok isterdhn mttzikçi olmak. Çocuklugumda bana bir fotograf makinesi hediye edlMi. Hlçbir şey anlamadim, kaldırdım, bir kenara koydum. Ama keadimJ ifade etmek için yine bu makineye yöneldİBi. Çok çejirll Ugilerden sonra fotoğrafı «eçtim. Ben demek ki şunu MfaMtmiflm, ben iyi görttyonnufiHB. Bu görm«yi kanıtlamanın bir yoiu da fotoğraf. Ama fotoğraf makinesi bana gore yetersizdl." Ardından, kendisine yöneittiğimiz sorularırmzı şöyle yanıtlıyordu Boran: Cbjetctirın önüne, öbürünü de yatarak gözüme nişan aldığım zaman körüklü makinenin önüne ilk defa tele uydurmuş oluyordum. tlk resimdeki yorumum, yani fotoğraf makinesine müdahalem bu. Yani şartları değiştirmeye bâflaraak, i*te ortaya çıkış bu. • Neden şartları değiştirmek istediniz? Mtthim olan duvarda bir pencere açmak, bir özlem penceresi, hatıra penceresi, insaniann ifade edemedikleri özlemleri var. Eğer bir ressam insanın ifade edemediği, insanın beklediği, istediği fakat ifade edemediği görüntliyü veriyorsa duvarda, insanlar onu alıyorlar. Sonra duvara asıyorlar. Ama fotoğrafta sorun şu, fotoğrafçı son yıllarda bütün dünyada kendi kendine şöyle diyor, "Ben tuhafhklan yakalayayım, onları vereyim." Fotoğraf bu haleti ruhiye içinde. Bugünün fotoğrafçısı hiçbir zaman bir ressam gibi tablo yapayım diyc dUsünmuyor. Oysa fotoğrafın yükselebileceği en yüksek nokta postcr olma halidir. Normal olarak fotoğrafçı dia çeker. Bir matbaa diayı beş kuruşa alır, beş milyon tane basar ve elli kuruştan satar. Fotoğrafın akibeti budur. Fotoğrafçı matbaacının hizmctinde ve zavalb bir durumdadır. Ben bu diacılık dönemini yaşadım. Allahtan çabuk farkettim ki, makinenin boyunduruğunda olmak kötü bir durumdur. Ben şöyle isyan ettim bu duruma dedim ki, "Yahu bu olmus bir resim. Ben bunu fotofiraf kflftıdı Bir görüntü parçası alıyorsunuz, ama çok büyük bir şey. İçinde her şey var. Ama bir yerinde, kuçuk bir parçasında harika bir güzellik var. Ona teleyle yaklaşıyorsunuz. Diyelim ki bunu alamadık, resmin Iüzumsuz olan büyük kısmını atıp kıymetli olan küçücük bir kısmını alabiliyorsunuz. Zaten reısamın da muzikçinin de yaptığı bu. • Yetersiz dediğinizfoteirctf makinesiyle nasıi tablo gihi fotoğraf çekiyorsunuz? Ben OskUdar'da büyüdüm. Bizim balkondan Istanbul görünürdü. Fotoğraf makinesi normal bir göz gibı yapılmış. Maalesef insan gözü gibı çok şey görüyor. Ve çok net gürttyor. Bu çok şeyi birden görüş insanı şajırtıyor. İnsanı zenglnleştireceğine fakirleştiriyor. Seçme; fotoğraf makinesinin görebildiği çok jeyin içinden bir şcyler seçmek kadar zor bir şey yok. tşte bu kültür, gelisim, kişilik vesaire lle ohıyor. Şiir gibi. Şiir nedir, biolerce kelime içinden bizim seçtiğimiz on kelimelik bir harika. Aynı şey. Ben bunu yapmak için körüklü makinen'p önüne dürbün tutmayı akıl et'Ln. Dürbünün iki gözü *v~.: y;ı] i^raügünden gözün birini "Benim fotoğraf resimlerimde ancak hayallerde olabilecek kadar güzel anlar var, hayal gibi hakikatler..." • Objektiflerinizi neden kendiniz yapıyorsunuz? Objektif, gördüğünü aynen resmeden alet. Gerçeği olduğu gibi rcsmetmek ise benim yapmak istediğim şeye çok uzak düşüyor. Çünkü ben bir hayal yaratmak istiyorum. O halde objektifi değiştirmem lazım. Nitekim bunu yaptım. Eski objektifler buldum. Kendim bunlan monte ettim. Benim çektiğim objektiflerde insanlar hayal oluyor. 6