Katalog

Sualtı Araştırma Enstitüsü (INA) O zgun adı Insiıtute of Nautıcal Archaeology olan Sualtı Araştırma Enstitusu, Prof. Or. George F. Bass tarafından 1973 yılmda Pennsylvanıa Unıversıtesı'nden ıstıfa ederek kendı evınde kurulmasıyla ortaya çıkıyor Prof Dr George F Bass, 1960 yılından sonra Turkıye kıyılarında yaptığı araştırmalardan sonra sualtı arkeolojisının ayrı bır bılım dalı olarak tum dunyaca kabul edılmesını sağlıyor, daha sonra da bağımsız çalışabılmek ıçın bu enstıtuyu kuruyor Maddı olanakları bağışlardan ve Natıonal Geographıc gıbı unlu dergılerın katktlarmdan oluşan Enstıtu, zamanla gelışıp bu bılım dalı ıle ılgılehen dığer ulkelerın de önemlı danışmanı konumuna gelıyor Ulkemızdekı bırçok sualtı kazısına önderlık eden bu kuruluşun kurucusu Prof Dr George F Bass, 1982 yılmda Avrupa Konseyı'nın, Yunanıstan'ın başkentı Atına'da yapmayı kararlaştırdığı uluslararası bır semınerı. başmımar olarak reddetmiş, semınenn Bodrum Muzesı'nın katkılarıyla Turklye'de yapılmasını sağlamış, o dönemde Turkıye'yı dığa/ ulkelere kabul ettırmlştır Bulunan eserlerın tum ınsanlığın malı olduğunu savunan enstıtü, çıkan eserlerın o ulkede sergılenmesını savunuyor ve kendılerı ıse olayın bılimsel yanı ıle ılgılenıyor Görüştuğumuz yetkılllere gore, onlarca en yuce haz, sonuçlanan bır araştırmanın sonuç raporunu tum dunya kamuoyuna sunmak. G •• Serçe Limanı kaıısında bulunan bir anfora kümesi dalıs ekiblndeki fotoğrafçı tarafmdan 3400 yıllık yolculuk Kaş Uluburun'da Î.Ö. 14. yüzyılda antik Tunç Devri'ne ait bir gemi kalıntısı dört yıldır su üstüne çıkarılmaya çahşılıyor. Kazı işlemi bittiği zaman geminin 3400 yıl süren yolculuğu da sona erecek. çabuk olmadığı görülmektedır. Bir yanda süratlı bır gelışim temposu, öte yandaysa hâlâ geçmışe aıt bir yığın soru ışareti... EnstitUsU Proje Başkanı Tufan Turanb ile kısa bir telefon görüşmesi yaptılar ve akabinde de bize yardımcı olmak Uzere kolları sıvadılar... İşte Bodrum Sualtı Arkeolojı Müzesı'nde Bayan Jane, sıcak kahve hazırlarken, Bay Roaralıksız 12 ay, "laboratuvar" çalışmasını sa bert de hemen konuya girdı Zamanlannın çok bırla sürdürenler, o soru işaretlerinden bır kıs dcğerli olduğu belliydi. "Bizler burada sualtından çıkartılan esermının aydınlanabilmesi ıçın uğraşıyorlar. Bağımlı olduklan kurumlar ise, T.C Kültür ve lerin, bulur.tuların bakım, koruma ve konserTurızm BakanlığYna bağlı Müzeler Genel Mü vasyon çalışmalannı yurutuyoruz. Burası, dürlüğü ile merkezi Teksas'ta bulunan Sualtı "konservasyon odası." Sualtı kazılan, kara kazılanndan çok daha degişik islemlere gerekAraştırma Enstitüsü... sinimi olan bir kazı turu. Yuzyıllardır deniz Bodrum Kalesı'nın ıçınde bulunduğu alana, altında kalmış eserlerin su uzertne çıkartüdıkrıhtıma açılan yan kapıdan gırıp sola dönün lannda birtakım islemlere tabi tutulmalan gtce, genış bir avlunun uzantısında, barakayı an rekiyor ki olagan koşullara adapte olabilslndıran, ama daha çok bir müştemılatı andıran, ler. Aksi takdirde, içlerine islemis tuz, zamansonradan inşa edilmiş bir yapı gelır karşınıza. Bahçede, sağ taraftakı duvarın dibinde serilmiş bır amphora kümesi ıle ıki yüksek havuz ılışir gozünüze. Üstü teneke plakalarla örtülü bu havuzlarda kireç söndürüldüğünü sanıp, geçıp gidersınız önündcn. Yapının ıçerıye açılan kapısının Uzerınde kırmızı harfierle, "Glrilmez" yazılı bır plaket asılıdır. Bız vardığımızda kapı hafifçe aralıktı. Gene de ıçerdekilere varlığımızı duyurabılecek bir nesne, bir gereç aradık kapının etrafında, üstünde. Yoktu. Hoşgörüyle karşılaşacagımızı umarak içerı uzattık kafamızı. Cam bölmenin ardında çalışan iki kişı, masa lambalarının güçlü ışıkları altında, eğilmiş, bır şeyler uzerınde çaüşıyorlardı. Geldigımızı belli etmek içın bıraz gürültü edınce, başlarını kaldırıp baktılar. Merakla yanımıza geldiklerinde öğrendık konservasyon bölümünün sorumlulan olduklarını. Mr. Robert Payton ıle Mrs. Jane Dannell'a geliş nedenimizi söyledığımizde, gelişimizden haberli olan Sualtı Araştırma la bu malzemelerin özelliklerini yitirmesine, pul pul dokülmelerine neden oluyor. Kısacası bir deformasyon soz konusu. Bunu onlemek için de oncelikle malzemelerin içlerine işlemiş tuzlardan onları arındırmak gerekiyor. Bunu da gerek dışarıda, gerekse şu yan bahçede bulunan bavuzlarda yapıyonız. Önce havuzları kendi urettigimiz an su ile doldurup, malzemeyi bunlann içine bırakıyoruz. Periodik surelerlc suyun tuz oranını olçıip, her iki ayda bir de sulan yeni an su ile değiştiriyoruz. Bu, malzemelerin tatnaraen tuzdan annmalanna kadar devam ediyor. Şu sıralar l luburıın batıgından çıkartılan malzemelerin temizlik işlemleriyle ugrasmak goruntuleniyor. AHMET ERBİL • odrum Kalesi avlusunu terk etmeden önce, genış çıkış kapısında durup arkama baktım. Bu üç yanı denızle çevrılı doyumsuz görüntüye egeı men yapının tarıhsel ilginçliğı değildi beni geri döndüren. Gerıde, çalışmalarını sürdüren bir avuç ınsana sessiz saygımı sunmak ıçın dump bakmıştım. öylcsine sessiz bir uğraşıya dalmışlardı ki, kolay kolay başarılabilecek, sıradan bır eylem değildi yaptıklan. Süre ve sabır isteyen, kılı kırk yaranların çalışmasıydı bu... Kimdi bu bir avuç insan ve başarmak istedikleri neydi?.. Her ınsanda, geleceğine yönelık ilgi ve me.rak vardır. 1lerde ne olmalıdır ve ne olacaktır? Son ellı, hatta yırmi beş yılhk dönemde ilerleme öylesıne hızlı bir gelışme göstermiştır ki, "jet gibi hızlı" terimi bıle gün gelmış zaman aşımına uğrayan bir tammlama olmuştur. Gelişmış ülkelerdekı öğrencilerin, gereklı bılgıleri tek düğmeye basarak, anında ekranlarına yansıtan bılgısayarlarla çalışma olanakları, tekniğin ınsanlığa neler sunabıldığinın en basit bir örneğidir. Oysa, bu denli hızh ve yoğun bir gelişmenin geçmişıne bakıldığında, insanhk tarihinin bu boyutlara varmasının hiç o kadar kolay ve 26 Virazon Araıtırma gemısi, bir dahf ekibinintum gereksinimlerini karşüamak uzere yapılmif. Basınç odası bile var gemide. Bulunduğu yerin altında da batık, çıkarümak uzere bekliyor.