Katalog

DerUyerv AYSIT GENÇ esleki alanda başarılı olmanın Amerikan kadınına getirdiği tek ödül, sırtındaki yükün biraz daha ağırlaşması oldu. Uzmanlık dallarında belli bir kariyere sahip ya da üst düzeyde yönetici kadınların sayısı son yıllarda erkeklerinkine oranla hızlı "Srttı. Ama bu arada, Amerikan toplumunun bu başarılı kadınlardan bekledikleri de aynı oranda kalmıştır. Bir yandan işyerindeki "becerikli" ve "gösterişli" kadın imajını sarsmayacak, diğer yandan her iki eviilikten birinin eninde sonunda boşanmayla bitliği Amerikan toplumundakı "mutlu yuva" özleminı giderecekler. Amerikan kadınının önünde, "süper kadın" olmak gibi güç bir sorun var kısacası... M Ekonomi ve siyaset alanlarında genis. bir ağ şeklinde örgütlencn Amerikan kadın hareketlerinin de bu büyuk atılımdaki payları inkâr edileme/. Dernekler çeşitli meslek dallanndaki kadınlar arasında bilgi alışverişinde aracı oluyor, vcşıtli konularda kurster düzenleyerek üyclerinın işte daha başarılı olmalarını sağlıyor ve danışmanlık görevi göruyorlar. Hukuk, işletme ekonomisi, tıp ve diğer fen bilimlerinde yükseköğrcnim yapmanın, T| jfesleğinde / l /m ilerleyen •** • kadınlarının sayısı her geçen gün artıyor, ama ücretleri erkeklere oranla düşük. eskiye oranla bugün kadınlara daha açık olmasının da etkisini gö/ ardı etmcmek gerek. I Y^J MAmerikan v Amerika Birleşik Devletleri'nde son on beş yıl içinde meslek sahibi kadınların sayısı iki kat artarak, 17 milyona ulaştı. Bu, 18 ile 65 yaş arasındakı her yüz kadından 63'ünun çalıştığı vc tüm işyerlerinin yuzde 50.2'sinin kadınlar tarafından " e l e geçirildiği" anlamına geliyor. Amerikan toplumunda hızmet sektörünün giderek daha fazla önem kazanması ve bu sektörde ağırlıklı olarak kadınların tercih edilmesi faktörü de göz önünde bulundurulursa, 1995 yılına kadar, v'alışan kadınların oranının yüzde 75'e çıkacağını söylemek, hiç de aşırı bir tahmin sayılmaz. Ortalama Amerikan ailesinin bile butçeyi doğrultmakta güçlük çekmesi, artık tek kişinin gelirinin yaşam seviyesini aynı duzeyde tutmaya, çocuklarm artan okul masraflarını karşılamaya yetmemesi, ıster istemez kadınlan çalışmaya zorladı. Babanın para kazandığı, annenin ev ve çocuklarla ilgilendiği klasik aile, Amerika'da artık bir istisııa... Yalnızca crkcğin çahştığı klasik aile tipinin, bütün aileler içinde oranı, bir tah Çalışan kadın boşanınca Bunun dışında, her iki evlilikten birinin boşanmayla sonuçlanması, Amerikan kadınında kaçınılmaz olarak kendi başının çaresine baknıa ve sureklı bir gelir sahibi olma endişeleri yarattı. Stanford Üniversitesi tarafından yapılan bir ara>tırma, boşanma ve boşanmanın getirdiği maddi sorunları aı;ıkça sergiliyor. Buna göre, boşanma sonrasında erkeklerin yaşam düzeyinde yüzde 42 oıanında biı yukselme görıılurken, kadınların mali durumu yü?de 73 oıanında kötuleşiyor. Kısaca, Amerika Birleşik Devletleri'nde evlilik "alternatif meslek" özclliğini tamamen yitirıniş bulunuyor. Mesleğinde ilerleyip yüksclcn, "mevkii sahibi" olan Amerikan kadımnın, iş piyasasındaki ücret koşullarında belirgin bir iyileşme olup olnıadığına gelince; öncelıkle meslek sahibi kadınların yuzde 80'ı için, geçmişe oranla hiçbir değişiklik olmadığını belırtmek gerek. Aıneııka'da kadınlar hâlâ ucuz işgücü olarak görülüyorlar. Is(atistiklere göre, Amerikan erkeğinın ka/andığı her biı dolara karşılık, Amerikan kadını ancak 63 sent alabilıyoı. /\ meslek sahibi A~\ kadınların •* *• sayısı, son on beş yıl içinde, iki kat arttı. Tüm işyerlerinin yüzde 50.2'sinde de kadınlar çalışıyor. mine göre yüzde 16, dığeı bir tahmine göre ise ancak yüzde 10 dolaylarında. Ekonomik gerekliliklerın bir bakıma toplumun çalışan kadınların meslekleriyle ilişkileri hakkındaki inançları, zorunlu olarak değiştirdiği söylenebilir. Amerikalıların çalışan çiftler için "çifte maaş" değil de, "çifte kanyer" deyimini kullanmaları da bunu gösteriyor. Yalnızca maaş değil, iyi bir meslek sahibi olmak, ortalama Amerikan ailesinin kadını için çok önemli bir hedef. Ücret sorunu çözülmedi Kadınlar, hâlâ ücret piramıdinin en alt sıralaıında gö/tıküyorlar. Hâlâ garsonluk, tezgâhtaılık, kasiyerlik gibi duşuk ucretlı işlerde, hâlâ hemşırelik, öğretmenlik, kutuphanccihk vc sekreterlik gibı az para getiıen "kadın gettoları"nda çalışıyorlar. Amerika Birleşik Devletleri'nde hâlâ diplomasız bir park bckçisı, kreştt öğretmenlik yapan kolej mezunu bir kadından, bir kamyon sürücüsü diplomalı bir kadın hemşireden, ticaret okulundan mezuıı olan bir alkollü içki satıcısı, üniversite mezunu bir kütüphaneci bir kadından daha fazla para kazanıyoı. Ancak, diğer ülkelerden farklı olarak, Amerika'da çalışan kadınlar meslekleri konusunda çevrelerinden hüyıık destck görııyor ve ccsaretlendiriliyorlar. Herhangi bir kitapçıya girdiğinizde, çalışan kadınlara çeşitli konularda öğüt vermc, yol gösterme görevini üstlenen yü/lerce dergi vc el kitabıyla karşılaşıyorsunuz. "Radikal feminizm"den, "meslek feminizmi"ne yönelen Ameıikan kadın hareketlerinin önündcki en önemli sorunlardan biri, toplumda giderek yaygınlaşan "super kadın sendromu", yani örnek kadın, iyi bir işe, mutlu bir aileye ve parlak bir görünüme sahiptir inancı... ( l Kadın hareketlerinin desteği Kadınların mesleki alandaki bu büyük atılımlannda yasalardan aile yaşamına kadar uzanan bir dızi etken rol oynadı. öncelıkle, Amerikan yasalarına göre kadınlar, tıpkı zencileı ve azınlıklar gibi, mağdur durumdaki bir grup olarak kabul ediliyor ve bu nedenle özel kanunlarla gözetiliyor. Kcndilerine işe girme konusunda birtakırprcolayhklar tanınıyor. örneğin, devlclten sipariş alan firınalar, bunun karşılığında bir plan yaparak, işletmelcrindc çalışacak kadın sayısının yıllara dağılımını ve bu dağılım içindeki oranını belirliyorlar. Amerikan kadını mücadele vererek kazandığı bu haktan, 1972 yılından beri faydalanıyor. Amerikan kadını "süper olma" yarışında Parlak bir meslek, her an bakımlı ve gösterişli olmak, bu arada evi beceriyle çekip çevirmek... Işte Amerikan toplumunun istediği örnek kadın. 14