Katalog

ya girer. Kendisini kurtaracak olan helikopter onu bir tepenin üstünde bırakıverir. Rambo esir düşer, kendisi gibi "minnacık" olan bir Rus tarafından işkenceyle sorguya çekilir, sonra kurtulur, bütün Rusları tek başına öldürür ve ABD üssüne geri döner. Şimdi, bu basit öykü nasıl oluyor da Amerikalı orta yaş ve genç kuşağının ideolojisi haline geliyor, bu ideolojiyi en iyi şekilde anlatıyor? Bir kere Rambo'nun savaşı, bürokratlara ve gerçek çıkarlar yerine diplomasiyle, "küçiik hesaplarla" uğraşanlara karşıdır. Bu açıdan bakıldığında Reagan'la Rambo arasında çok büyük benzerlikler tespit etmek kolay oluyor. Reagan bir Devlet Başkanı olmasına rağmen "devlete karşı" sloganlarla iktidara gcldi. Reagan, "Devletin vatandaşlann lşte bir örnek: Time dergisi 19 hayatına miimkün olan en az şemayıs tarihli sayısında bugün 40 kilde karışacsğını" vaadetti Ameyaşında olan kuşağı, Amerikalılarikan halkına. lîkonomide ve içernn "Baby Boomers" dcdikleri sade uyguladığı politika ile bu vaavaş sonrası kuşağını inceledi. Derdini yerine de getirdi. Tek ve güçgideki Amerikalılardan biri, Brian lü liderlik ilkesini uygulamaya koyWeiss UCLA'dan (Los Angeles du, aldığı önemli kararlaıın çoUniversitesi) 1968 yılında mezun ğundan yakın çevresindekiler olmuş. Yönetim ve savaş aleyhtadışında kimseyi haberdar etmedi. rı gösterilerin yoğun olarak yaşanBu kararlar sonucu giriştiği op< dığı UCLA'da Weiss bir çeşit öğrasyonlarda hep başarılı oldu, bu renci lideriymiş. Universitenin menedenle çok sevildi, kimse ondan zuniyet yıllığına, o zamanlar Cahesap sormadı. Yaptığı işlerde lifornia eyalet valisi olan Ronald "diplomasi" ya da "küçiik hesap" Reagan için "yalancı" diye yazmış. gütmediği izlenimini bıraktı. BüBugün Playgirl dergisinin Genel tün bunlar, Reagan'ın sevilmesini Yayın Müdürü olan Weiss, aynı sağladı. Bir de "devlete karşı çıkReagan için "ideal başkan" diyor. ma modası"nın kazandığı büyük Time'ın yayımladığı bir istatistiğe yaygınlık sonucu bu türden bir göre 1960 ve 70'lerde kendilerine karşı çıkmanın olağan kabul edil "liberal" ya da "radikal" diyenlemesi ve "diizenden yana olma"nın rin üçtc biri bugün "muhafazabir anda "daha çekici" hale gelmekâr"ların safında yer alıyor. "Wosi Reagan'ın şansını arttırdı, "baodstock Kuşağı", "68 kuşağı" ya şan"sını perçinledi. da "Çiçek Çocuklan Kuşağı" olaNe garip ki, bir zamanların ak tif rak da bilinen kuşağın yüzde 41'i ve politik kuşağı da şimdi depo bugün muhafazakâr! litizasyondan yana. Oy kullanmaAynı kuşakla ilgili bir yazı yaları gerektiğinde gidipoylarını Reyımlayan US News and VVorld Reagan'a ya da onun gibilere veriyor port dergisi ise siyasi görüşlerdeki başka zamanlarda politikayla hiç değişme için, "Bugünun (ipik 40 RAMBO. REAGAN'I GÖZLÜYOR Rambo'nun Vletnarn'm intikamını almak için yeniden Güneydoğu Asya'ya git bir şekilde ilgilenmiyorlar. Moda, yaş belirtisi muhafazakâriıktır" di mesi gerekiyor. Oysa Reagan için yol daha kısa. Libya 'ya kadar gitmesi yeterli! depolitizasyon oluncada, devleti yor. Ama, hâlâ 60'lardaki gjbi davyerinde tutmak ve fonksiyonlarını ranan demokrat senatör Edward sınırlamak isteyenier kazanıyor, Garry Hart giMarkey ise aynı dergiye "60'lar bir başkaydı" leti kötü yönetenlerle kavga ederek alıyor. Re ğınlır, Güneydoğu Asya'ya geri döner. Ondan, bi "Jön Türk'Mer ise hâlâ "Sosyal devlet" ya "Kızıl komünistlerin elinde olan Amerikalı da "Yurt dışındaki Amerikan askeri güciinün diye konuşuyor. agan'ın ise Libya'ya kadar gitmesi yeterli! Kısaca "Rambo doktrini" olarak bilinen esirlerin" fotoğraflannı çekmesi istenmektedir. sınırlanması" gıbi şeyler söylediklerinden kay40 yaşına gelen bir zamanların devrimci kuşağı muhafazakâr olduktan sonra, sonraki ku doktrini biraz açmakta yarar var. Bilindiği gi Rambo "Sadece fotoğraf mı?" diye sorar. Ya bediyorlar."Yeni muhafazakflrlık" güçlendikşaklar neden olmasın? Internalional Herald bi Rambo Vietnam'da savaşmak üzere özel ola nıt basit ve kesindir, ama Rambo da kararlı çe bir "yeni sol"u zorluyor. Ama ne "eskiIHbune gazetesinde 345 haziran tarihlerin rak yetiştirilmiş bir askerdir. Güneydoğu As dır. Emirleri dinlemez gider esirleri kurtarır, sol" ne de "yenisol" bu işe çare bulamıyor. ıj de çıkan "60 Doğumlular" başhklı dizide de ya'da Amerika için savaş bittiğinde (yani her Ustelik gittiği Ulkenin askerleriyle de çatışmace Akdeniz'in ortasında bir ltalyan turist gemisi, Achille Lauro kaçırıldı. Oemiyi kaçıranlar, Filistinli bazı örgütlerin araya girmesiyle teslinı oimayı kabul ettiler. Ama gemi korsanlarını taşıyan Mısır askeri uçağı havada Amerikan jetleri tarafından çevrildi, Sicilya'ya indirildi. Reagan, "Teröre boyun egmeyeceğiz, onları ezeceğiz" diyordu. Yolun dörtte üçü aşılmıştı. Şu yakınlarda Libya'nın Amerikan savaş uçakları tarafından bombalanması ve böylece "teröristlere son dersin verilmesi" yolun sonuna gelindiğinin işaretiydi. Nitekim son birkaç hafta içinde çeşitli Amerika kaynaklı yayın organlarında çıkan yazılar, istatistiki bilgiler artık Amerikalılann Ameri " kalı olduklarından ötürü gurur duymaya başladıklannı vc Reagan'ı çok sevdiklerini gösteriyor. yeni kuşaklârın yükselen muhafazakârlık eğiİimleri sergileniyor. Bugün 1726 yaş arasında olan Amerikalılann büyuk çoğunluğu yine istatistiklere göre Reagan'ı destekliyor, Ramboyu çok seviyor, haftanın önemli bir bölümünde 24 saat yayın yapan Music Television (MTV) isimli kablolu televizyon istasyonunu izliyor, Rambo, gerçekten Reagan doktrininin ve Reagan ideolojisinin en önemli ipuçlanndan biri. Amerikalının yeniden şahlanışı ve "dünyanın efendisi" haline gelmesini sembolize ediyor. Filmlerdeki Rambo'nun gerçek hayattaki temsilcisi kuşkusuz Reagan. Rambo, Vietnamın intikamını yeniden Vietnam'a giderek, devyer elden çıktığında) Rambo'nun hayatına sivil olarak devam etmesi zorunluğu ortaya çıkar. Zaten Rambo da bu savaştan bıkmıştır. Komünistlere karşı gihşilen savaşta devleti yönetenlerin yaptıkları yanlışları, diplomasi kaygısıyla insanları nasıl harcadıklarını vb. görmüştür. Amerika'ya, evine döner. Ama haksızlıklar burada da peşini bırakmaz. Gittiği yerde insanlar Vietnam eskilerine hiç de iyi gözle bakmamaktadırlar. Polisle, devletle çatışmaya girer, sonunda çok kanu bir şekilde hapse düşer. Birinci öykü burada biterken ikincisi yoldadır. lkinci öykü hapiste başlar. Taş kırmakta olan Rambo yeniden devlet görevine ça ŞEBNEM ATtYAS • NEW YORK Irving Krlstol, Amerika'da bugün yeni muhafa2akârların "Godfather"ı olarak bilinen ve son zamanlarda ısminden en çok söz edjjen zengin teorisyenlerden. New York Üniversitesi'nde işletme profesörü olan Kristol, Wall Street Joumal'ın Yönetim Kurulu üyesi. Güçlü bir kapitalist kurum olan Amerikan Yatırım Enstitüsü'nün onur üyesi. Ayrıca borsada hisse senetlerıyle her gün binlerce dolar kazanıyor. "Public Interest" (kamu çıkan) ile "national Interest" {milh çıkar) adlı muhafazakâr tezlerin savunucularının yer aldığı dergilerin yayımcısı olarak kapitalist kamp içinde önemli bir yere sahip. İsminden bu denli sık söz edilmesinin en önemli nedenlerinden biri, yakın gelecekte Amerikan politikasında önemli bir rol oynaması ihtimalinin yüksek oluşu. Kristol, Cumhuriyetçi Partı'nin 1988 için güçlü bakan adaylarından Jack Kemp'in yakın arkadaşı olmakla kalmayıp polıtik konularda en yakın danışmanı. Kristol'u 1970'lerden beri sözü edilen yeni muhafazakârlık mertebesine ulaştıran geçmişi "Troçkistlik"le başlıyor. New York'ta 5th Avenue üzerindeki dev ABD yeni muhafazakârlarımn ağa babası: Irving Kristol ABD'de "yeni muhafazakâr ideolojinin önde gelen isimlerinden olan Irving Kristol, aynı zamanda Cumhuriyetçi Parti'de başkanlık için aday adaylığına soyunan Jack Kemp'in de yakın arkadaşı ve danışmanı. Kristol, kendisiyle New York'ta görüşen arkadaşımız Şebnem Atiyas'a görüşlerini anlattı. binalardan birinde Public Interest dergisinin ofisinde kendisiyle görüştüğümüzde Troçkistlikten "yeni muhafazakârhğa" kadar gelişini bir çırpıda ,aktarıyor. Kristol 60 yaşında, orta boyHu, toparlak görünümlü. Elinden puro düşmeyen tipik bir zengin bugün. Yaşına ve şekline rağmen son derece enerjık. Geçmişinden ya da şimdiki konumundan söz ederken her zaman doğru olanı yaptığından emin. Bunlar birbiriy le zıt olsalar bile Kristol, özellikle Libya konusunda muhafazakârlar arasında tartışmalara yol açan dış politikada ayrımcı çizgi Izleme eğilimlerinden memnun. Kristol, ABD'nin çıkarlarının müttefiklerıyle uyuşmadığını, bu nedenle yalnız hareket etme gereklıliğini belirtiyor. "lkinci Dünya Savaşı'ndan beri ABD'nin dış politika çizgisinde belirleyicl olan ortak savunma teziydl. Bu nedenle Sovyetler Birllği'ne, komünlzmin yayılmasına karşı bir yığın ittifaklar kuruyordu, ki BM'nin, Dunya Bankası'nın, IMF'nin ve tüm benzer kuruluşların oluşturulmasında aktif yer aldık. Ardında yatan fikir, uluslararası örgütlerin, müttefiklerimizin bizim için geçerll bir dünya talebi oluşturacaklanydı. Bugün halen aynı fiklr yaşamak tadır ye halen egemen görüştür. Fakat bu görüşün işlevsiz olduğu her fıraatta belli olmaktadır. Bu nedenle ABO gittikçe daha tek yanlı (unilateral) bir çizgiye yaklaşmaktadır. ABD, müttefiklerinden bağımsız hareket etme yolunda gitmektedir. BM'ye ve diğer uluslararası kuruluşlara da aldırmaksızın bu durum, ABD dış politikasında yeni bir dönemi işaretleyecektlr." Kristol NATO'nun şu anki yapısından da rahatsız. "NATO'nun şu ankl yapısını beğenmiyorum, çünkü bu hallyle ABD, NATO'nun yalnızca bir üyesi değil lideri dururnunda. Avrupa savunması Avrupa'ya özgü bir olay. Neden kendimizi onların savunmasında sorumlu hissedelim, anlamıyorum. Eğer yardıma ihtiyaçlan olursa o zaman yardım edebiliriz, ama bunun dışında onlara bir taahhüdümüz olmasının anlamı yok." NATO'nun mevcut yapısı, yalnızca ABD çıkarlarına değil, Avrupa çıkarlanna da ters Kristol'a göre: "Neden Avrupa, ABD'nin nükteer caydırma politikasına güvensin. Avrupa, bizim NATO'daki taahhütlerimiz nedeniyle dış politikasmı ABD'ye uyarlamak zorunda kalıyor." 1