Katalog

Sayfa: 8 A YIN KONUSU JModacfcf Jrraf yok,kural ÜRKİYEde moda akımlarının önde gelenlerinden biri olan ünlü modacı sözlerine şöyle başladı: "Heyvan postundan bu yana değişer, bir şey yok. öyle sanıyorum ki insanlar örtünmeyi bile modaya uyarak gerçekleştirmişlerdir. Bir mağara kadını veya erkeği, avladığı hayvanlardan birinın postunu • üstüne geçirmiş ve komşusu onu taklit etmiştir ilk olarak. Moda da böyle başlamıştır." Modakonusundaki bu varsayım modanın bir öykünme olgusu olduğu fikrlnı vermektedır. Oysa Moda'da öykünme çok önemll bir yer tutmakla birlikte bunun ötesinde bazı şeylerin de söz konusu olduğu artık bilinmektedir. Ülkemızde Moda'nın öncülüğünü yapan kuruluşlardan biri olan Vakko'nun stilisti Necla Seyhun modanın işlevlerini anlatırken şunları söylüyordu: "Dünya karanlık bir dunya oldu. Bu karanlık, iç karartıcı dünyada moda renkli, ışık verici, umut verici bir olaydır. Psikologlar en sıkıntılı anlarında insanlara " gidin kendinize yeni bir elbise alın. Makyajınızı değiştirin" demiyorlar mı? Işte modanın bir işlevı budur." Necla Seyhun modanın başka bir işlevıni de şöyle açıklıyor: "İnsanlar değişiklikten hoşlanır. Moda yenilik diyoruz ama tarih tekerrOrdür sözünün bir benzeri moda için de söylenebılir. Moda da bir tekerrOrdür. Ama on sene öncesini, ama yüz sene, ikiyüz sene öncesini yıneleyebilirsınız. Ancak yeni bulduğunuzu sandığınız her şey daha önce bulunmuştur Onun biraz değişik bir yinelenmesi olabılir. "Söylenmemiş söz yoktur" der gibi giyilmemiş, yapılmamış giysı yoktur, dıyebiliriz." Modayı yayan ve ınandıran olaylardan biri de defılelerdir. Her türlü karmaşa içinde moda defileleri büyuk kentlerımizde de sürmüş ve sürmektedir. Salt yerli firmalar değil, yabancı firmalar da hlçbir olayda hatırlayamadıkları Türkiye'yi bu konuda asla unutmamışlardır. "Defile nedir?"in yanıtını da Necla Seyhun şöyle veriyor: "Moda defileleri bir gösteridir. Bir tiyatro gıbidir. Burada siz her şeyi sunabilirsiniz. Amaç o anda izleyiciyi eğlendirmektir. Gerisi müşteriye bırakılmıştır. Isteyen bu gösteriden istediği kadarını alır Eskıden moda krallarının " LKEMİZDE giyim konusunda lOks varf T DEFİLE: PAZARLAMA İÇIN ÖNEMLİ BİRARAÇ... dediği kanundu. Bu gün moda da böyle bir kesinlik yok. örneğin en azından bir yüzyıldır modanın kalesi olan Paris sallenmaktadır bu günlerde. Yerini Italya almaktadır." Moda da öykünme çok önemli bir yer tutar gibi görünmektedir. Ancak birbiri ardına gelen modalar rastgele seçilmiş gibi görünseler bile, bunun da kuralları CARDİNİN MANKENLERİÇİN SOKAKLARINDA DEFİLE YAPTI. gtdiyordu. Bunun seçeneği dardı. Blrden dünyanın her yerinde birden dar giysi modası ortaya çıktı. Ben bile kendi firmamda bu modayı ortaya çıkarmayı dOşOnurken, bu işi tek başıma yaptığımı sanıyordum. Bir de baktım. Herkes aynı şeyi yapıyor. Bunun açıklaması şudur: Senelerdir etekler çok uzun ve çok boldu. Artık halk bıkmaya başlamıştı. Belli ki bunun ardından gelen şey dardır. Moda da değişiklik ana kural olduğuna göre herkesin değişik bir şey ararken dar modasını bulması o kadar şaşırtıcı değil." "Aynı şey Çin modasının yayılışında da oluşmuştu. Çin'in Amerika ile yakınlaşması dünya politikasında çok önemli bir olaydı ve bütün gözleri bu ülkeye çevirmişti. Bu yüzden birbirinden ayrı birçok verde birden Çin modası ortaya çıktı. Cin ioekllleri en gözde kumaş oldu. vardır. Doğa yasaları gibi moda da bazı degişmez kurallara bağlıdır. Bu yüzdendlr ki, dünyanın ayrı ayrı yerlerinde bir çok modacı aynı anda ve birbirlerinden habersiz olarak aynı modavı kesfedebilmektedlr. Bu nasıl olmaktadır? Moda uzmanımız bu olayı da şöyle açıklıyor: "İnsanlar değişiklikten hoşlanıyor. örneğin geçtiğimiz gunlerde her şey çok boi VakÜ büyük mağazalar devrıni açan Vitali ko'nun kurucusu ve yöneticisi Hakko Moda'yı savundu. Sayın Hakko, bugünkü ortamda moda ile uğraşmak çok kişiye ters geliyor. Sız ne düşünüyorsunuz? Aslında bugunkü ortam da bir modadır. Bütün dünyada olan olaylar bizde de başlamıştır. Benim bildiğlm kadarıyla modasız bir dünya olmaz. Herşey bir modadır ve bir moda anlayışı içinde gelişir. Çünku moda insanın değişiklik ihtiyacına cevap veren bir olaydır. Insanlarda bu ihtıyaç olduğu sürece, herkes ne düşünürse düşünsün, modasürecektir. Fakat moda durmadan değişiyor. Ve ba bazı kişilerin modaya uyacağım diye başka gereksinmelerinden kısarak modaya para harcamalarına neden oluyor. Öyle değil mi"> Moda durmadan değişecektir. Eğer değişmeseydi moda olmazdı zaten. Ancak moda olayını salt bir para harcama olayı olarak görmek yanlıştır. Ana prensip memlekete yararlı olmaktır. Örneğin biz yaptığımız işle ihracat yaparak ülkeye döviz kazandırıyoruz. Ben kişisel olarak şöyle düşünüyorum. Moda benim işim. Ben yalnız modayı görmellyim. Başka bir derdimiz yokmuş gibi çalışmalıyım. Herkes böyle yaparsa zaten "bugünkü ortam" diye bir şey kalmaz ortada. Herşey düzene girer. Bu işı hangi nedenle sürdürüyorsunuz"> Para için mi, zevk için mi, yoksa başka bir nedeni mi var° Bunların hepsi söz konusudur. önce masraflarımız var. Ticaret yapıyoruz para kazanacağız. Ticaretten sonra sanat gelir. Biz modaya bir sanat gözü ile bakıyoruz. Sanattan anlamayan kişi modacı olamaz. Biz bir elbiseye bir tabloya bakar gibi bakarız. Yani ticaret için başlar sonra sanatsever oluruz. Para ikincl planda kalır ve ancak öyle olursa para kazanılır. Moda TOrkiye'de yerleşmiş midir? Yalnız Türkiye'de değil, dünyanın Modayı Sanat olarak anlayan adam: Vitali Hakko Vakko kuruluşlarının kurucusu Vitali Hakko moda konusunda şunları söylüyor: "Şimdi moda oldu. Moda gereksizdir deniyor. Bunu en kesin şekilde söyleyen kişiler bile modaya uyarlar. Her öğünde ekmek yemekle de doymak mümkündür Fakat hangi insan "bugünkü ortamda başka şey yenmez" diye salt ekmek yemeyi düşünebilir." VİTALİ HAKKO her yerlnde moda kavramı belli merkezlerde yerleşir. Türkiye'de de moda önce buyük kentlerde izlenir, daha sonra çevreye yayılır. Modayı kimler izliyor yurdumuzda? Genel kanı modayı paralı kişilerin izlediğidir. Oysa bu sav doğru değıldir. Modayı yalnız paralı kişiler değil, çoğunluğunu çalışan gençlerin oluşturduğu bir kitle izler. Aslında modayı yaratanlar da onlardır. Çunkü moda yaratcıları, onların eğillmlerinden eslnlenirler. Sızce bir Türk modası var mıdır? Böyle birşey yoktur. Dünyanın her yerınde söz konusu olan "günün modasıdır" yoksa ülkenin değil. Ancak günün modası içinde o ülkenin renkleri, motifleri işlenebilir. Bir modacı için geleneksel Turk sanatlarının motif ve renk açısından eşsiz bir hazine olduğu kesındir. 9 Iki yıl önceden Necla Seyhun'un sözlerini Uluslararası Moda Konseyi Başkanı ve Beymen'in stilisti Kerlm Kerimol şöyle tamamlıyor: "Dünya modası iki yıl önceden uluslararası moda konseyince yönlendirilir. Şu havaya gidilecektir. Şu renkler yeğlenecektir gibi. Fakat bunlar katı kurallar değildir. Ancak bellrll bir çizginin, belirli bir rengin keşmekeşten uzak kalabilmesi için ortaya konulmasıdır" Kerim Kerlmol'a göre dünyada artık moda kralları yoktur. Moda kuralları vardır. Yves Salnt Laurent'ler, Nina Rlcci'ler, Balmain'ler, Pierre Cardin'ler ve DiorMar bugün içi samanla doldurulmuş kuklalardır artık. Modayı yönlendirenler bunlar değildir kesinlikle. Olaylar ve moda Yıne Kerimol'a göre uluslararası moda konseyinde yapılan saptamalar rastgele saptamalar değildir. Bunların günün koşulları, büyük sosyal hareketler, ve olağandışı olaylarla büyük ilişkisi vardır. Son yıllardaki sosyal hareketleri ve bunların modaya etkisini şöyle açıklıyor Kerimol: "örneğin NİKon'ın Çin'ı zıyareti çok önemli bir olaydı. Çin giysileri, yakasız gömlekler, Mao yakalar, hakım yakalar bu olayın etkisiyle ortaya çıktı. Bu hareket modayı uzakşark'a yöneltti. Başka bir olay petrol krizini izleyen yıllarda modanın ortadoğu'ya dönmesidir. Araplarla, sahra ülkeleriyle ilgili renkler, bejler, kremler, Arap silüetinin bollaşmış görünümü 3 sene önce modayı etkiledi. Şimdi uzay çağında yaşıyoruz. Bu yüzden bu yıl geniş omuzlarla uzöy uzay giysilerine çok benzeyen gıysıler ortaya çıktı." •