Katalog

Sayfa:12 AYINKONUSU 2 Din ııraya ayakkaDi oiagan mı? • Dfikkân sahipleri ve üre ticiler hammadde pahalılığından, kiralar ve vergilerden yakınıyor URKİYE'NİN yıllık ayakkabı, terlik, çizmegibi "kundura"türü gerekslnimi yaklaşık 90 milyon çift. Çünkü, eldeki üretim tekniğiyle ve yollarımızın yıpratıcılığıyla, kişi başına yılda Iki çift ayakkabı eskitmekteyiz ortalama olarak. Işin ilginç yanı, 1979 yılında bile bu gereksinimin % 10'unun bile büyük üreticiler tarafından karşılanamayışı. özellikle Anadolu'nun küçük yerleşme merkezlerinde "bir çekiç, bir örsle" kuruluveren "ayakkabı imalathaneleri"n\n sayıları ve etkinlikleri tartışma götürmez bir üstünlükte. Ne var ki, bir anlamda ölmekte olan blr "zanaar'ayakkabıcılık. Çünkü uslaların pek çogu başta Federal Almanya olmak T fll. üzere, dünyanın çeşitli ülkelerinde Işçi olarak çalışıyorlar şimdilerde. Aslında Türkiye'nin bugünkü üretim kapasitesinin, dış Istenlmlerl karşılayacak diğer bir deylşle dışsatımı mümkün kılacak düzeyde olması gerekirken, İç istenim bile karşılanamıyorsa, bunun başlıca nedeni kooperatifleşmenin eksikli İKİ DERİ BANT VE MANTAR BİR TABANDAN OLUŞAN "STİLİZE" KADIN AYAKKABISI 2 BİN LİRADAN AŞAĞI DEĞİL... Çocuk giyimi nedeıt pahalı ? # Son yıllarda çocuk giyiminde pamuklu kullanımı bîr ön koşul olarak belirleniyor Rı(EK çocukları altıyedi yaşına geldiklerinde evlerde bir telaş başlar. Anneler babalar başlarını sallayıp dertleşirler. "Oğlumuz büyüdü artık, erkek olması gerekir" Bu sözlerden, iç çekmelerden sonra evde bir harekettir başlar. Evin oğlu erkek olacak. Kolay mı? Artık . herkeste evin küçükbeyine karşı bir ilgi. Çocuk bu ortam içinde kendini koşullandırır. Üstüne bir yiğitlik gelir. Olur olmaz Isteklerde bulunur. Arkadaşlarından duymuş, yolda görmüştür ya, tutturur "ben sünnet elbisesi isterim" diye. Çoğu sünet elblsesiyle yetinmez, klml denlzcl üniforması, kimi bir paşaelbisesi Ister. Ana baba için sünnet olacak çocuğun tsteğini geri çevlrmek olmaz. Kapalıçarşı'nın yolu tutulur. Mutlaka bir sünnet elbisesi, şapkası alınmalıdır. Hele kordonu unutulursa hlç olmaz. Elblsesine kavuşan çocuğun sevincine dlyecek yoktur. Elbisenln fiyatı ödendiğlnde ailenin cüzdanı epeyce haflfler. Bir sünnet elbisesi tam takım750ile 1000 llra arasında değişmektedir. Çocuk giyimi ülkemizde yetişkin giyimlnle oranlandığında çok pahalıdır.. Örneğin okula başlayan her çocuk İçin alınması zorunlu olan formaların bu yıl 10001250 lira arasında olması beklenmektedir. 23 Nisan'da, okuma bayramlarında giyilen giysllerln bedellerl ise pek çok ailenin bütçesinl alt üst etmektedir. Sümerbank Beykoz Deri ve Kundura Fabrikası yetkilileri konuya ilişkin görüşlerini açıklarken: "Kooperatifleşmeyle küçük ve dağınık Oreticilerin birarada toplanmaları gerek ve şart. Küçük çapta bazı kooperatifleşmeler varsa da henüz yeterli düzeyde değildir" diyorlar. Dışsatımda hiçde küçümsenmeyecek bir pazar var: Federal Almanya. Çünkü burada aileleriyle blrlikte yaşayan işçilerimiz, eğer bir Türk mağazası açılsa ve kallteliucuz ayakkabı sunumuna başlasa, kuşkusuz ki tercihlerlni kullanacaklar. Bu da yılda yaklaşık 23 milyon çiftlik bir dışsatım demektir. Ne var ki dış piyasalarda Ozellikle Uzak Doğu Jlkelerinin korkunç fiyat kırmaları sonunda Türkiye'de maliyetler yüksek olduğundan tıkanıklık başgösteriyor. Beykoz DerlKundura yetkililerine göre; "Kooperatifleşme bir yandan el imalalının tarihe kanşmasına, bir yandan da lüks ayakkabı tipinden herkesin kesesine uygun halk tipi ayakkabılara kayılmasmı sağlayacaktır" Nlteklm bu fabrlkanır"/a£>/7kasyon"olarak yılda şimdlllk 3 milyon çift ayakkabı Orettiği ve kapasitesinin Slnop Bayburt, Sarıkamış ve Van fabrikalarının da yakında hizmete girmesiyle 66,5 milyon çlfteyükseleceği belirtiliyor. Ustelik, fabrikanının ürettlği ayakkabılar, fiyat olarak 350 ile 550 llra arasında. Buna karşılık, Beyoğlu'nun ünlü vitrinlerlnde 1.500 liranın altında ayakkabıya rastlamak çok zor. Dahası, 2.500 lira ya da 3.000 liraya kendir\\z\"tarkettirecek" bir çift ayakkabı alabllmek mümkün... Dükkan sahipleri hammaddenin pahalılığından ve kiralarla vergilerden yakınıyorlar. Hammadde konusunda yetkililerin verdiği bilgiyse şöyle: "ham derinin kilogramı 1977 yılı başında 27 lira, 1978 başında 49 lira ve 1979 başlarında 90 liraya fırladı. Bunun başlıca nedenleri, Iran ve Kıbrıs'a yapılan dışsatımlar ve daha Onemlisi Suriye ve Irak sınırlarından yapılan büyükbaş hayvan kaçakçılığıdır. Kösele konusunda da, son yıllarda tıkanıklıklar var. Biz genellikle dışardan "ağır deri" diye adlandırılan ve tanesi 2530 kilogram çeken köselelik alırız. Ne var ki son yıllarda ancak milli savunma gereksinimleri İçin dışalım yapılabiliyor." Piyasa konusunda uzman olan yetkililer deriden plastiğe kayıldığını ancak PVS adlı ana maddenin de bugün astronomlk rakamlara ulaştığını ve kilogram fiyatının iki yıl içinde 9 liradan 102 liraya fırladığını vurguluyorlar. Ayrıca, kalfa ücretlerinin de günde 300 liranın altında olmadığı ileri sürülüyor. Ama fiyat konusunda doğrusu tüm bu olgular bile, plyasadaki etiketlerln üzerindeyazan rakamları haklı çıkartamaz. Erkek ayakkabılarında neyse ama, tüm deri kullanımı 15'er santimetreuzunlugunda ve 3 santimetre genişliğinde iki deri bant ve altı da mantar olan "stllize" kadın ayakkabılarının 2.000 lira ve üzerlnde satıldığı dükkanlar neyi nasıl savunabileceklerdlr? Bazı yetkllilere göre, "Bugün lüks bir erkek ayakkabısının piyasada satış fiyatının 1.500 lira dolaylarında olmasını normal karşılamak gerekiyor. Ama yalnızca lüks tipler için..." Oysa, biraz ün yapmış bir mağazada 2.000'in altında ayakkabı bulan hemen alsın! Aslında, kallte yükseltllebilse, tüm uzmanlar "Avrupa'ya ve hatta Amerika Birleşik Devletleri'ne satış yapabilmek mOmkündOr" görüşünde birleşiyorlar. Çünkü elde edilecek dövizln % 50'sinin sektör gereksinlmleri için dışalımda kullanılabilmesi ve böylellkle de kalltenin yükseltilmesınln sağlanması rahatlıkla gerçekleştirilebilecek. • E Bir sünnet elbisesi bir okul forması aile bütçesini unemli Olçüde sarsıyor... çocuk glysileri için harcanan kumaş miktarı yetişkinlere oranla çok daha azdır. Ama çocuk giysisinde maliyeti artıran önemll unsurlar vardır. Ülkemizde çocuk giyimi daha çok tüketime ve gösterişe yönelik olduğundan bu alanda seri imalat Dlamamakta v e elemeği önemlibirmaliyet girdısı olarak fiyatları etkilemektedir. Ayrıca satıcıda şu psikoloji egemen olmaktadır. "Bir anababa çocuğu için elindeki olanaklan sonuna dek zorlar. Kendı yemez yedirir kendigiymez giydirir. Bu nedenden bir bayram üzeri çocuğuna birşeyler almak için çarşıya çıkan bir annenin çocuğunun çok beğendiğt bir giysiyi iki, Oç yOz lira için almamazlık etmesi olanaksızdır." Ülkemizde çocuk giyimiyle ilgili artış son on yıl içinde gerçekleşmlştlr. O yaşından 14 yaşına kadar kız ya da erkek çocuğun gereksinimi olan tüm giyim eşyaları artık kolaylıkla bulunabllmektedir. Ayrıca çocuk giyiminde son yıllarda önemli bir atılım gerçekleştirllmlş ve kallte olağanüstü artırılmıştır. Ozellikle 02 yaş grubu arasındaki çocukların giyim eşyalarında cocuk saöjığı ön plana alınarak pamuklu kumaşın tercihl vazgeçilmez bir koşul olarak bellrmiştir. Sentetik kullanımı İse hemen hemen hiç denecek blr düzeye indirilmiştir. Kış aytarmda giyim derdi artıyor Çocuklu aileler için yaz ayları giyim kuşama ayrılan para açısından daha rahat edilen aylardır. Bu aylarda basmayada popllnden yapılan elbiseler, kısa şortlar çocukların büyük ölçüde gereksinimlni karşılamaktadır. Bu tür elblselerin büyük çogunlugu İse anneler tarafından dlkilebilmektedir. Ancak kış ayları giyim açısından ailelere önemli yükler getlrmektedir. Formalar, kalın yünlü kumaştan pantolonlar, paltolar... Aileler kara kara düşünmektedlrler. Ülkemizde giyim pahalıdır ama çocuk giyimi özel olarak pahalıdır. Giyim sanayi bu alanda kendi çapında bir devrim gerçekleştirerek çocuklara rahat saglıklı ama ucuz giysiler sunmak yoluna gitmelidirler. Geleceğin müşterilerini kaçırmak olmaz. • Çocuk giyimi neden pahalıdır ? Çoğumuz bir küçük kırmızı benekll elbisenin 7001000 liralık etlket taşıdığını görünce şaşırız. Hemen şöyle sözler söylerlz: "Canım el kadar şey, şuna kaç metre kumas gider ki..." Evet gerçekten