Katalog

Sayfa: 14 A YIN KONUSU Makineleşmeıtiıt öldürdüğü meslek: TERZİLİK Dev adımlarla gelişen hazır giyim Sanayii ülkemizinrenklimesleklerinden biri olan terziliği hemen hemen yok etti.Az sayıda giyimine çok merakh insana hizmet sunanlar ise yine de güç bir dönem yaşıyorlar g OK uzak değil, on onbeş yıl öncesine " döndüğümüzde anımsayacağımız anılar arasında mutlaka gülümseyen bir terz! teyze yüzü vardır. O günlerde bir düğün öncesi ya da mevsim başlarında pek çok evde çok renklı günler yaşanırdı. 'Acaba mağazalara yazlık kumaş geldi mi?' 'Bu mevsim hangi renk moda?' 'Eski giysileri bozup bir şeyler yapabilir mıyiz?' Analar teyzeler, genç kızlar uzun uzun düşünür, sonra herkes kesesine uygun bölgelere adeta küçük birçıkarmayapardı. Kimileri Beyoğlu'nun ünlü kumaş mağazalarına kimileri Sultanhamamındaki toptancılara dağılırlardı. Çok mahir kumaş tüccarları bu mevsim başı ya da bir düğün öncesi müşterilerlne mağazanın karanlığında raflara sıralanmış kumaş toplarını üşenmeden tek tek açar ve her açtıkları kumaşın özelllklerinden de bir kumaş eksperi gibi sozederlerdi. Model seçimi terzılıgın püf noktasıydı. Müşteriler çoğunluk bu konuda terzinln son sözü söylemesini Isterlerdi. O bu Işin uzmanıydı. Elinden her gün bir yığın kumaş geçiyordu. Her gün her bedenden insana model seçlyordu, onlar İçin de bir tane seçiversindi. Işte usta terzinin ustalığı bu noktada kendini belll ederdi. Usta terzi hiç hissettirmeden müşterısinin bu isteğinl onun beğeni ölçülerine uygun bir biçimde yerine getlrirdi. Bu istek ustaca yerine getirildıkten sonra fiyat konusunda artık tek söz sahibi terzi olurdu. Elbisenin kendlsıne yakışacağına inanan müşteri gönül rahatlığıyla istenllen ücreti kabul ederdi. Müşteri hayırlı işler dileyip çıktıktan sonra terzi bir süre bu kadar işln altından nasıl kalkacağını düşünür, sonra 'Allah Kerim, diyerek kumaşa ilk makası vururdu. Bu ilk makastan sonra müşterlde de terzide de tatlı blr heyecan başlardı. Acaba elbise nasıl olacak? Bu konuda terzinin heyecanı, merakı müşteriden geri kalmazdı. Kumaşa biçim veren, onu işe yarar hale getiren oydu. Tıpkı bir sanatçı gibi terzi de emek verdiğinin nasıl olacağını, beğenilip beğenilmeyeceğini tedirginlik ve kuşkuyla beklerdi. Sonra elbise biter, ütülenlr, askıya asılırdı. Terzi rahat bir soluk alırdı o zaman ve hemen yeni blr kumaşa ilk makası vururdu. GEÇMİŞTE KALAN Çok degll on onbeş yıl önce yaşanan bu duygular pek çok Insan için şlmdl gerilerde kaldı. Artık ne heyecanla beklenen hayal edilen elblseler var, ne terziler, gundelikçiler saltanatı. Her şey çok geride kaldı. Hızla gelişen kentleşme, zamanın altın gibi kıymetlenmesl ve dev boyutlara ulaşan hazırglyim sanayi terzllik mesleğinln o tatlı heyecanını, o saltanatı blr deprem gibi yoketti. özelllkle gençler terzllerln kapısını çalmaz oldu. Ancak çok tltlz müşteriler ya da bedenlerlne uygun hazır giylm eşyası bulamayanlar eski alışkanlıklarını sürdürüyorlar. Ama yaşam koşullarımn zorlaşması kapıları çalan bu müşterllerl deetkillyor. Azalan azalana... Pekl azalan müşteriler, artan yaşam koşulları karşısında usta terziler, bu Işten ekmek kazananlar ne yapıyorlar? Hiç kuşkusuz onlar da yenl ekmek kapılarını aralıyorlar. örneğln onbeş yıllık patronluktan sonra bu işin işçlllglne başlayanlarvar. Pekl hazır glyimin bunca aranmasınm, istenmesinin nedenleri nelerdlr? örneğin neden artık erkekler damatlıktan yazlık takıma kadar tüm giysilerlnl hazır giyim mağazalarından alıyorlar. Takım elbise geleneğl hemen hemen bltti. Ya da neden genç kızlar, kadınlar hazır giyimi yeğliyorlar. örneğin birev kadını bu konuda şöyle dlyor: "Hazır glylmle ısmarlama giyim arasında hemen hemen fiyat açısından hlçbir fark yok. Ismarlama giyim bazı hallerde daha da pahalıya mal oluyor. Oysa hazır giyim bizde çok gellşti. Her zevke göre glyecek bulablliyorsunuz. Bence dikişl de çoğunluk kaliteli. Ben şahsen hazır giyimi tercih edlyorum. Gidip kolayca istediğlnlz eteği, bluzu alabillyorsunuz. Neden ısmarlama yaptırayım." Acaba hazır giylmin bu denli aranmasında, Istenmesinde toplumumuzdakl tüketim alışkanlıgının bir payı var mı? Bu konu hiç kuşkusuz araştırmacılar tarafından dikkatle üzerinde durulup degerlendlrllmesi gereken blr konudur. Toplumun gellşmesiyle blrllkte artan tüketlm alışkanlığı giyim kuşama nasıl yansımıştır? Toplumsallaşma ile giyim kuşam alışkanlığı arasında nasıl bir ilişkl vardır? Yok olup glden bir mesleğin ardından araştırılması gereken en önemli sorulardan biridir bu. Ülkemizde pek çok meslek yok oluyor. Terzilik de bunlardan blri. Onun için ağıt yazmak gerekli. Artık parmaklarını kanatan terzi çırakları kızlar yok. Şimdl onlar makinaları çevirlyorlar. • Akademiye bağlı bir yüksek okul Türk tekstil sanayiine önemli katkılarda buluıtuyor EKSTİL sanayiinde gerek tekntk, gerekse üretim kapasitesi açısından hızlı bir gelişme kaydedllirken, desenler üzerinde Türk kültürünün izleri son yıllarda hızla ağırlık kazanmaya başlamıstır. Elbisellk kumaş deseninden, perdeye halıya kadar Türk tekstil sanay/lnin OrOnlerinin renkleri, motiflerl lle klşlllk kazanması doğrultusunda atılan olumlu adtmlarda kimlerln katkısı vardır? 'tdmu oyunun henüz tarkına varamadığı tucak tekstil işverenlerince özelllkle son fHlar içinde billnçll bir şekllde keşfedllmiş, tekstil yüksek okullan tekstil sanaylindf hemen Işe alınan blrtakım elemanlar yettştirmektedirler. Uygulanan teknik ister baskı, Ister dokuma ya da kirkitli dokuma yöntemi olsun bugOne kadar başvurulan yöntemde kopya ağırlık kazanıyordu. Ya esk T Türk motiflerl, ya da çoğunlukla yabancı desenler olduğu gibi kopya ediliyordu. Dışardan kopya edilen en basit bir de^'nin bugünun flyatlan ile 50 bln liraya mal olduğunu, bu yuzden dışarıya çok büyük bir dövizln aktığını belirten yetklliler, tekstil yüksek okullarında uygulamalı eğitlmden geçmlş bir klşlnln, bir desenin maliyetinl ylne bugunun fiyatlan lle 1516 bin liraya düşürdüğünü anlatıyorlar. Üstellk kopyanın yerinl yaratıcılık aldığından, üretllen desenler, tekstil sanayiine hızla klşlllk kazandırıyor. Tekstil alanında yüksek öğrenim halen üç okulda surdürülOyor. OOzel Sanatlar Akademisinln Içlnde, Akademinlnkine yakın bir geçmişi olan tekstil bölümü daha çok baskı tasarımcılığı üzerinde eğitim yapıyor. Eğitlmin sanata eski Türk motlflerlne dönük çabası ağırlık kazanıyor. 195758 Öğretim yılında öğrenime başlıyan Tatblki OOzel Sanatlar YOksek Okulu Tekstil bölümü İse daha çok el sanatlarına dönük öğrenim yapıyor. Akademide baskı olarak kağıt üzerinde sürdürülen eğltime karşın, uygulama ağırlık kazanıyor. Uygulamalı EndOstrl Sanatlar Yüksek Okulu tekstil bölümü ise tamamen sanaylln gereksinimlne dönük bir eğltiml sürdürüyor. Geçtlğtmiz yıllarda büyük çapta öğrenclnin Isteml ve baskısı ile de gerçekleştirilen eğitim sisteml, bu tlp okullarda büyük gelişme kaydeden ülkeler model alınarak hazırlanmış. Tekstil bölümüne giren öğrenci önce dokuma, baskı, klrkit uygulamalarını, tüm teknik özelllklerl ile öğrenlyor. Ûst smıllarda sanat, teknik kavramlarının blrllkte irdelenmesl ve özgün araştırma yeteneğinin kazandırılması doğrultusunda eğitim yapılıyor. SUPER MARKET DOĞURMASI SİZDEN BÜYÜTMESî BİZDEN 017 yaş için Iğneden ipliğe kadar her şey OSMANBEY Neyir Karşısı Tel: 40 7213