Katalog

23 EKÎM 2005 / SAYI 1022 HEPSİNİ BEN HESAPLADIM Duman'ın yeni albümü "Seni Kendime Sakladım", grubun dinleyicilerinin kimler olduğunun ve olacağının ipuçlarını veriyor. îlle de rockçı olması gerekmiyor bir Duman hayranının, klasik, elektronik, hatta hip hop dinleyicisi de olabilir... Nilüfer Zengin uman: Tipik bır rock grubu adı. Ancak, grubun kendisi ve elemanlan bizi, Türkiye'deki anlamıyla "rock" ve "grup" sözcükleri üzerinde yeniden düşünmeye sevk edecek kadar atipik özellıklere sahip. Rock severlik, insana bütün dünyada kocaman bir grubun kapılarını açar. tki rock sever bir araya gelince favori şarkılar, gidilmiş konserlerden konuşulur, pop müzik hor görülür ve böylece kendini "ait" hissetme ritüeli tamamlanır. întiharı ve sahıciliğiyle belki de son gerçek rock idolü Kurt Cobain'in açık kahve yün hırkasından giyen gençlerin kendilerini "ayrıcalıklı" hissetmeleri gibi. Türkiye'de de eni konu hal böyle. Gelgelelim, rock kültürünün düzen karşıtı, ayrıksı karakteri uzun zamandır sorgulanıyor. Zira, "rockçı" olma hali bir pazarlama biçimine dönüşmekten paçasını sıyıramadı. Yalnızca rock değil elbette, klasik müzik, elektronik müzik, hip hop hatta rap bile pazarlanma aşamasında bir öğütülme sürecinden geçiyor. 80'lere ait kayıtsız edalı, uzun saçlı, aile ve toplum karşıtı, ama barış yanlısı rockçı profilinin yerini; 2000'lerin felsefe okuyan, otantiklik sempatızanı, hayli uluslararası yaşayan DJ tiplemesi aldı örneğin. Daha görücüye çıkmadan eskiyor her şey. Lafı uzatmayalım, Duman'ın dinleyici prototipi kendini "rock sever" olarak tanımlamayan, daha doğrusu rock severlikten epey uzak olan bir topluluğu da ıçeriyor. Bu, Duman'ı çağdaşı diğer gruplardan ayıran önemli ayrımlardan biri. Rock'tan uzak bu kitle, şarkılarını radyoda duyunca kulak kabartmıyor yalnızca... Albümlerinı alıyor, konserlerine gidiyor. Bir diğer ayrım da, grubun "Türk" hali. "Türk haJ'den kasıt, DoğuJu, arabesk ya da Anadolu temaları benimsemek değil tam olarak. Oryantal, arabesk ve Anadolu olanı, çok "Türk" bır biçımde kaynaştırmak. Batılı enstrümanlardan epeyi Türk bir haltavır çıkarmanın ötesinde, grubu sürdürme bıçımleriyle de Türkler. Burada milliyetçi bir kategorileştırme söz konusu değil kuşkusuz. Diyelım, birinin cep telefonunda konuşma biçiminden hemen Türk olduğunu anlamak gibi bir sezınleme. Batılı bır duyarlığa, Batılı bir mesafeliliğe, Batılı bir idrake öykunme olmayınca, rock da Turklerin demode bır aıdıyet ya da "imaj" aracı olmaktan çıkıyor. Bu tespit, "Duman en iyi Türk rock grubudur" gibi iddialı bir yargıya varmasın. Ama, Duman basitçe, en Türk rock grubudur. Bir Türk gruptur ve bir rock grubudur. Elimızde bu sonuçla, rock bir statü olmaktan çıkıp, müzikal bir kategori halıne kavuşuyor. Bize uzak hali bertaraf edıliyor. Bu nedenle, Duman konserlerinde, klişe bir deyişle, her yaştan ve her türden insan birlikte coşup, eğleniyor ve kederleniyor. Şarkıları yazan Kaan Tangöze'nin argo, çocuksu, erotik, tekrarlı ve neredeyse şairane bir dılı olduğunu söyleyebiliriz. Henüz üç albümde, "Duman şarkısı" denebılecek kadar oturmuş ve kişilik kazanmış bu şarkılarda "belirmek" gibi Türkçe şarkılarda rastlanması imkânsız fiiller kulağa çalınıyor. Basitlikten çekinmeyen, zorlama imgelerle kurulmayan tasavvufi esintilere de rastlanıyor: "Cebim delık, başım açık, içim ferah, sazım yanık, en güzelı senin olsun, en yücesi sana kalsın, aşk olsun gözün doysun..." Ote yandan, rock aslında iyi çocukların da müziğidir diyerek toplumun güncel ve tabii kı sınırlayıcı duyarlıklarını da okşamaya çalışmıyorlar, dürüstler yani: "Içerim ben bu akşam!". BEN ALINIP SATILMAM, ONLAR İSTERSE... "Gel, çök, oynaşma, kaykıl son defa" (Oje) sözlerinin erotizmle pornografi arasında durduğu sınır Türk şarkı sözü tarıhinin hasret kaldığı bir sınır çizgisi değil mi sizce de? Sık sık politik olmamakla eleştirilen grubun "Manası Yok" (Belki Alışman Lazım, 2001) şarkısından bir örnek: "...solumdan geçen yolu asmışlar ben geçer miyim yok, komşu toprağa kimi gömmüşler haberin var mı koç" (Belki Alışman Lazım). Her üç * albümde de dünya meselelerine zekice dokunuşlar söz konusu. Ancak öyle görünüyor ki, eleştiriler üzerine "işte size politik tavrımız" diyen bir şarkı da yapmışlar son albümlerinde: "Bu ne biçim bahane, yine düştün petrolün peşine, bu ne biçim felsefe, yine ..tın insanın içine. Özgürlüğün ülkesi, adaletin temsilcisi, teröristlerden kurtar bizi, o kadar cana değer mi, bu kadar acı diner mi söyle, bu adamlar siner mi, kafadan seni siler mi söyle". Artık daha ne desinler? Her ne kadar Kaan Tangöze son albümde "Seni kendime sakJadını, hepsini ben hesapladım" dese de, bu çocuklar, melodileri ve tavırlarıyla önceden planlanmamış bir "farklılığın" üreticileri. Grubun yakışıklı çocuğu olarak bilinen gitarcılan Batuhan Mutlugil bir çocuk babası. Röportajlarda "konuşmama" faaliyetine destek veren Batuhan Fransız y. sevgilisinden olan çocuğunu anlatırken konuşkanlaşıveriyor. Basçıları Ari Barokas sağduyu ve yetişkinliğin temsilcisi gibi bır parça. Daha çok konuşuyor ve daha dostane yaklaşıyor. Aynca işi bilenler basçılığını öve öve bitiremiyorlar. tlk albümlerinde Herşeyi Yak'ı yeniden yorumladılar, ardından neredeyse bütün gruplar cover'a yöneldi. Cover tartışması istimini aldığında onlar başka ufuklara yelken açmışlardı. Rock grubu olmanın getirdiğı "aynılaşma"dan nasıl sıyrıldıkları üzerinde düşünmek gerekiyor gerçekten de. Konserlerinde Çile Bülbülüm'ü söylerek mi? Solist Kaan Tangöze'nin makama yatlcın gırtlağı sayesinde mi? Batuhan çok yakışıklı, Ari çok "cool" diye mi? Hiçbiri değil. Sıkı çocukkr, sıkı şarkılar, sıkı müzik. îkinci albümleri Belki Alışman Lazım, Tangöze'nin intihar eden sevgilisinin ardından gelen karanlık dönemin izlerini taşıyordu. Kuşkusuz ne Kaan Tangöze ne de grup, bu trajediyi bir pazarlama aracı haline getirdiler. Belki de o dönem intihar konusuyla çok üstlerine gidildiği için medyayla bir türlü yıldızları barışmadı. Selen Tokcan'la birlikte iki yıl önce grupla yaptığımız röportajda "konuşmamalarına" şahit olduk. Gözlemimiz bunun zorlama bir tavır değil, aşamadıkları erkekçe, hatta oğlan çocuğuna özgü bir suskunluk olduğu yolundaydı. Yeni albümleri "Seni Kendine Sakladım" rock, punk ve yerli havasıyla tipik bir Duman albümü. Tekrar değil, istikrar. Ruhu coşturan şarkılar "kıssadan hisseli" sözlerle Duman severlerin diline dolanacağa benzer: "Öyle yürekten sevıyorsan, aklı başından atacaksın, kimi yanında arıyorsan, önce içinde bulacaksın". Sadece Türk rock değil, Türk müziğinde bir "kendi olma" örneği olarak Duman'ı dikkate almalıyız: "Onu bunu bılmem karışmam, kim ne derse desın, ben alınıp satılmam, onlar ister alınsın isterlerse satılsın". • D Alışverişinizi Axess He yapın, harcamanızın %20'sinı hediye çeki olarak kazanin! Axess