Katalog

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ’NDEN İKİ YENİ İNCELEME: ‘OSMANLI İSTANBUL’UNDA KADIN’ VE ‘CUMHURİYET İSTANBUL’UNDA KADIN’ Hanımlar Âlemi, 11. Sayı, 1912. Hanımlar Âlemi dergisinin 11. sayısının tarihi 1972. Kadınlar Halk Fırkası kurucuları... Osmanlı feminist hareketinin önemli bir kurumu, Milli Kütüphaneden alınmış kopyasının Nakış işleyerek eşi ve iki çocuğuna 28 Mayıs 1913’te Ulviye Mevlan tarafından kurulan Osmanlı Müdafaa-ı Hukuk-u altında, “Pek güzel değil ama sevimli” bakan Nezihe Hanım. Nisvan Cemiyeti’dir (Osmanlı Kadınının Hakkını Savunma Derneği). vurgusu yer almaktadır. Kadınların stanbul’daki çok İ kültürlü buluşması İstanbul Büyükşehir Belediyesi (Kültür A.Ş.) Yayınları tarafından iki cilt olarak yayımlanan Osmanlı İstanbul’unda Kadın ve Cumhuriyet İstanbul’unda Kadın, kadınların feminist eylemlerinin bilimsel ve sanat çalışmalarının bileşiminden, kadın örgütlenmelerini de kapsayan ansiklopedi tadında iki yetkin inceleme. Ulusal ve uluslararası arşivlere de girmiş kayıtlardan seçmelerle, araştırmacılardan oluşturulan kadroların çalışmaları ışığında hazırlanmış. Osmanlı İstanbul’unda Kadın; ev içi, sokaktaki yaşam farklılıklarıyla, sokakta örtünmüş, ağır emek sunumundan, bilime, sanata uzanan üretimleri, örgütlülükleri, çok farklı yaşam koşulları, tarzlarıyla ortaya konuluyor. Cumhuriyet İstanbul’unda Kadın ise yine çok kültürlü kimlikleri, aidiyetleri, farklı eğitim birikimleriyle ele alınıyor: Fabrikalarda üretici işçilikten, üniversitelerde bilim insanlığına, sanatın evrensel ölçeklerinde dünya çapında bireyler olmanın başarıları yanında, örgütlü kadın hakları savaşımının içinde, odağında... Ve Cumhuriyet’in sıkı devrimler sürecinde, dünya çapında kadın haklarında en ön saflarda... Şimdilerde ise sil baştan geriye püskürtmenin kıskacını kırma savaşımında... ce medeni haklar sağlayan Atatürk’ün laya, mihnete, ala- ŞÜKRAN SONER 1923’te söylediği, çok önemsediğinin ma gönlüm oldu altını çizdiği sözlerden de alıntı yapmış: hedef. Kuru “Bir toplum cinsinden yalnız birinin bir ekmek için stanbul Büyükşehir Belediyesi asri gerekleri elde etmesiyle yetinirse muttasıl say ede- (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, İBB o toplum yarıdan fazla zaaf içinde ka- rim (çalışırım)... (Kültür A.Ş.) Yayınları tarafından iki lır. Bir millet ilerlemek ve uygarlaşmak (geçim kahrımın cilt olarak yayımlanan Osmanlı İs- İ isterse bilhassa bu noktayı esas olarak belasıyla kahrolur tanbul’unda Kadın ve Cumhuriyet İstan- kabul etmek mecburiyetindedir..” giderim).” bul’unda Kadın isimli incelemelerin su- Çok kısa süre nuş yazısına yazar Emine Supçin’den be- DOKUMA TEZGÂHLARI devam ettiği ğendiği bir alıntıyla başlıyor: VE YAŞAR NEZİHE HANIM! okul sonrasında “Cehalet sorgulamaz, yargılar... Osmanlı İstanbul’unda, dokuma kendi çabalarıy- Cehalet öğrenmez inanır... Cehalet tezgâhlarının büyük kısmı, pek çok la okuma yazma okumaz hatmeder... Cehalet ilkeldir, alanda üretim evde ya da sokaklarda ör- öğrenir. İki eşi ve sosyalleşemez... Medeniyetse, kadın ve tünmüş kadınların elindedir. ve iğne işiyle kazanmış bir kadındı. çocuklarına nakış işleriyle bakar. İleri erkeğin birlikte yürüyebilmesidir. Ce- Yaşar Nezihe Hanım’la tanışmak Kanıtı bugünün Türkçesi ile “Geçim yaşlarına kadar çalışır, şiir yazar. haletin tek korkusu kadındır. Çünkü ka- istemez misiniz? 2. Meşrutiyet devri Yolu” başlıklı şiiri. Yaşamının şiirlerine yansımasın- dın öğrenirse çocuklarına da öğretir.” ve Cihan Harbi döneminde kadın Feryatlarım ismiyle yayımlanmış kita- dan bir örnek daha vermeden olmaz: İmamoğlu devamla Türk kadınına dergilerinde şiir ve yazıları çıkan Yaşar bında nakışçılığı şöyle tanımlıyor: “Bir “Unutma lostra, kahve, tütün, tıraş pa- >> Batı’daki birçok medeni ülkeden ön- Nezihe (1882-1971) yaşamını nakış aciz iğne elimde, önümde bir gergef. Be- rası/ Sana tedarik eden ben idim bu 4 17 Haziran 2021