Katalog

HAZİRAN 2021 MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ’DAN ‘UYGARLIKLARIN KÖKENİNDEN BİR SES’ Sumerli Ludingirra Sumerli Ludingirra, dünyaca ünlü Sumerolog Muazzez İlmiye Çığ’ın bir ömür verdiği çalışmalarının ürünü. İstanbul Arkeoloji Müzesinde bulunan Sumer, Akad, Hitit dillerinde yazılmış 74 bin çiviyazılı belge üzerinde 60 yıl çalışan Çığ kitapta, Sumerli öğretmen ve şair Ludingirra’nın ağzından Sumer kültürünü anlatıyor. Sumerli şairler -üçü dışında - imzalarını kullanmamışlar. Ludingirra, ismi bugüne ulaşan üç Sumer şairinden biri. şaklara yazılarıyla bildiriyor. Aslında en Z. DOĞAN KORELİ büyük korkusu da dilinin, kendi uygarlığı tarafından unutulması. Çünkü ülkelerini artık Akadlar yönetiyor. Akadlar da Su- umerolog Muazzez İlmiye Çığ’ın merceden başka bir dil kullanıyor. bir ömür verdiği çalışmalarının Anlatılanlardan, bundan 4000 yıl ön- ürünü Sumerli Ludingirra - Geç- ce Sumerlerin ne kadar gelişmiş oldukla- S mişe Dönük Bilimkurgu (Kaynak rı izlenebilir. Mahkemeler, resmi nikâhla Yayınları / 192 s.), doğrudan belge pay- şahitler huzurunda evlenmeler, özellik- laşımı şeklinde oluşturulmamış. Kahra- le “Bilginler Mahallesi”nde her evde kü- man Ludingirra, kuşkusuz, tarihsel ger- tüphanenin bulunması bunu kanıtlıyor. çeklikte özyaşamöyküsünü birebir kil İlhami Algör’den hisli ve Ayrıca eser içindeki olaylar, kronolojik tabletlere yazmıyor. Yani kitap, bir tab- bir düzen içinde verilmiyor. Lineer olma- let çevirisi değil. yan olay örgüsü tercih edilmiş. sorularla dolu bir roman Ludingirra’nın anılarını yazması, kitabın kurgu bölümünü oluşturuyor. Zaten ismin- GÜNÜMÜZLE BENZERLİKLER de de geçiyor “geçmişe dönük bilimkurgu” Kitapta mitolojik unsurlar, kadın erkek diye. 23 tablette anlatılanlar Sumerlerin yı- ilişkileri, çok tanrılı inanışlar, günlük ya- Hayatın kıyılarında dolaşan bir adam ve onun, için- kılmasından yaklaşık 250 yıl önce yaşadık- şam tarzı, asırlar önce başlık parasını il- larından hareketle yeniden kurgulanması. den Nezihe Hanım geçen dünyası. İlhami Algör,  kellik olarak değerlendiren ve tek eşliliğe Yakın planda bir yaşamöyküsü okunur- yönelik sözleşmeyi uygulamaya koyan, Hisli Kirpi’de katman katman yükselen anlatımı ve ken arka planda bir ulus etraflıca işleniyor. kadını yücelten bir kültürün baş döndü- Ludingirra, çocukluğundan, öğretmen- ren gelişmişliği tablet tablet işleniyor. kendine özgü muzip diliyle duyguların ve gerçekle- liğinden, evliliğinden, yaşadığı şehirden Bakıldığında insan ilişkileri ve yaşam rin, var olmanın ve yok oluşun, anın ve geçmişin iç kısacası 75 yıllık yaşamındaki tanıklıkla- tarzı yönünden pek çok şeyin bugün de rından söz ediyor. benzer olduğu hatta bazı açılardan içe geçtiği bir hikâye kuruyor. Hem her gün sokak- Sumerlerin daha ileri olduğu çıkarılabi- larında gezdiğimiz hem de caddelerini ilk kez gördü- EN BÜYÜK KORKUSU lir. “Tarih, tekerrürden ibarettir” dedir- DİLİNİN UNUTULMASI tiyor anlatılanlar. Sanki 4000 yıl öncesi- ğümüz bir yerdeymiş gibi heyecanla adımladığımız “Hep korkuyorum, bir gün gelecek ni değil de günümüzü okuyorsunuz ve adımız da uygarlığımız da unutulacak.” o çağdan biriyle sohbet etmenin heyeca- “Aziz Bura”nın gündüz ve gecesinin kokusunu duy- Sumerli Ludingirra nı sarıyor sizi. duğumuz, ismiyle müsemma hisli ve sorularla dolu Ulusunun değerlerinin, kültürünün, di- Benzerlikler şaşırtıyor. Sumerlerden linin unutulmakta olduğunu düşünen an- sonra geçen kaç yüz yıla biz neler ekle- bir roman. latıcı, ulusunun başardıklarını, geçmişini, yebilmişiz diyorsunuz. Büyük bir kültü- hukuk sistemini, geleneklerini, uygarlık rel mirasın bugün de okunmasını sağla- seviyesini hem Sumerliliklerini unutma- yan Muazzez İlmiye Çığ’a çok şey borçlu ya başlayan gençlere hem de gelecek ku- olduğumuzu düşünüyorsunuz. n www.iletisim.com.tr [email protected] vimeo.com/iletisim facebook.com/iletisimyayin twi er.com/iletisimyayin instagram.com/iletisimyayin 24 KITAP 17 Haziran 2021 Türkçe Edebiyat, 100 sayfa