Katalog

“Şiir nedir?” Çok sıkıştırırsanız “Nihat’ın yazdıklarıdır!” derim. Nihat Ziyalan’ın Türk şiirinde hiçbir zaman bir akrabası olmadı. Bu çok iyi! Şairler, şiirin Olympos’una biletle ya da torpille giremez. Oturacakları sandalye dükkânlarda satılmaz. Girmek için orada oturacak sandalyesini şairin kendisi yapmalı. Nihat Ziyalan sandalyesini Sevdakeş’le tamamladı. Yemekte Nurhan Nur, Atıf Yılmaz’a ler. Çirkin Kral Yılmaz’ın antipotu (kar- “Atıf, Özdemir de bizimle gelsin ona da şı ucu) olarak. Ama olmadı, 150 kadar rol var” dedi. Ben de “Ülker’e sorma- filmde rol almasına karşın iş tutmadı. dan olmaz!” dedim. Orada kaldı. Nihat Bu arada Yeşilçam’da pornomsu film- bu arada askerliğini bitirmiş, Adana’ya ler akımı başladı. Erkekler de soyunu- dönmüş, Şehir Tiyatrosu’na girmiş... yordu, Nihat soyunmadı. Bu nedenle ıs- Ben bu arada 1965 yılında Fransa’ya kartaya çıktı. Nihat aslında sakin ve saf ek öğrenime gittim. Ben Paris’teyken bir çocuktur. Racona uyup aşk, meşk, Yılmaz sinemada ilk ödülünü aldı. hovardalık ayaklarına yatmadı. Nihat, Adana Şehir Tiyatrosu’ndan Asaf Skandaldan uzak durdu ki bu hiç ol- Çiğiltepe’nin yönettiği Ankara Sanat maz. Böylece gazetelerin magazin say- Tiyatrosu’na (AST) transfer oldu, o za- falarına giremedi. (Şiir ve edebiyatta da man “Bizim uzun oğlan demek ki iyi bir aynı sorun.) O sıralar, tuhaf bir kadınla oyuncu olmuş” diye düşündüm “İyi oyun- üçüncü evliliği başlamıştı. Şimdi 28. sayfada yer alan Reklam adlı cu olmasaydı Asaf ve Güner Sümer bizim- kini AST’ın kapısından içeri sokmazdı.” şiirin bir bölümünü okuyalım: “evliyken hiç bakmadım başka kadınlara/ hep ay- YEŞİLÇAM’DA AT nı yüz/ bıkmadan kahvaltı/ kışkırtsın diye yemeğe acı katmalar”. KOŞTURAN ŞAİR! Yıl 1968 ya da 69. Yılmaz, Neba- Okudunuz mu? Okudunuz! Birinci di- ze itiraf, ama “hep aynı yüz” ne demek, hat Çehre ile evli. Taksim’de Nebahat Çehre’nin evinde oturuyorlar. Yılmaz’la “bıkmadan kahvaltı” ne demek? “Ev- DİLVİN YASA lilik” hakkındaki düşünceleri değil mi? beleşine tavla oynuyoruz. Nihat’ın da heveslendiğini bildiğim için Yılmaz’a Nihat hayatta saftır lakin şiir yazarken suis une dictée” der. “Ben bir dikteyim.” TÜRK ŞİİRİNDE HİÇ korkunç zekidir ama saf ayaklarına yatar. Açıklamak gerekir “la dictée” Fransız- “Hani senden sonra biz de sinemaya ge- AKRABASI OLMADI! çecektik. Beni geç, ben tekrar Fransa’ya cada son derece önemlidir: Öğretmen sı- Yannis Ritsos şiirin okura “Bunu ben ŞİİR NİHAT’IN YAZDIKLARIDIR! nıfta bir metni sesli okur, öğrenciler yazar. gidip doktora moktora yapacağım, heve- de yazarım” duygusu vermesi gerektiği- sim üniversiteye hoca olmak. Sen Nihat Bana sorarsanız, ama sormayın, sonun- Dil düzeyini ölçmede son derece önemli bir ni söylerdi. Basit değil yalın şiirler, ustu- cusu dışında kalan kadınlarla asla evlenme- sınavdır. Sesi yazıya geçirmektir. için bir şeyler yap” dedim. ra ağzı kadar yalın. Sözcüklerin, seslerin, Yılmaz, Nihat’la görüşüp bir film işi meliydi. Ve asla sinemaya girmemeliydi. renk ve kokuların birbirini kirletmedi- Bu yanlışın içinde benim de payım büyük- ayarlamış. O sırada ben de İstanbul’da- ‘NİHAT, BEŞ DUYUNUN ği şiirler. Günümüzün İkinci Yeni sonrası yım. Nihat’ın film çekilirken attan düşüp tür. R.T. Erdoğan’ın dediği gibi, bu nokta- SÖYLEDİKLERİNİ YAZAR şiirler, bunun tam tersine, ressamın pale- da, Nihat’tan “helallik” isterim. kolunu kırdığını söylediler. Ülker’le has- VE TERCÜME EDER’ tine benziyor: Renk karmaşası ve kirlili- taneye gittik. Bizimki iyileşmiş ama has- “Şiir nedir?” sorusuna, “Ben ne bile- Elime böyle bir fırsat geçince hemen ği var ama ortada resim yok. yim!” diyecek yaşı bile geçtim. Ben de taneye ödeyecek para olmadığı için çıka- Nihat’ın şiirini tanımlamakta kullanırım: Egemen zihniyete göre, Cemal-Edip- mıyor. Yılmaz’dan para bekleniyor. size aynı soruyu sorarım: “Şiir nedir?” Nihat beş duyunun söylediklerini Turgut şiirinin öncesinde ve sonrasında Çok sıkıştırırsanız “Nihat’ın yazdıkları- Şu sıralar Nihat’ın yayımlanan yeni bir Türk şiiri yok. Ama var: Utandırma- yazar ve tercüme eder (transkripsiyonu- şiir kitabı Sevdakeş’i (Yapı Kredi Yayın- dır!” derim. Aksini kimse kanıtlayamaz. mak için öncekileri yazmıyorum. Nihat nu yapar). Nasıl mı? Şöyle: Nihat, öğrenmek zorunda olduklarını ları) okumaktayım. Bu yazı da zaten bu bu üçlünün şiir yolunu beğenmemiş, ken- “televizyonda/ yaşını almış/ bir kitap üzerine. Bir şiirinde (Maya Çaldım tamamını öğrendi ve sonra usul ve töre di patikasını açmış… Üçlü mitosunu bir çift yatağı/ tutuşturmuş/ odun atıp gereği tamamını unuttu. Toprağa, s.64) şu dizelere rastlıyorum: yana bırakalım, açtıkları yolda bir kaka- duruyorlar “Yeşilçam’da at koşturur/ Kolu kırık/ Sonra, unuttuklarını anımsayarak yaz- foni kalabalığı var. Nihat Ziyalan tek ba- ma burcuna geldi. Bu burçta, ilkin gör- dığıdık/ Zorlamayın/ Soyunamam”. şına, kendisiyle konuşarak yürüdüğü çöl- İngilizce altyazı geçiyor/ bu kadınla İlk iki dize, sözünü ettiğim attan düş- düklerini, duyduklarını, beş duyu ile de çekirge ve balla besleniyor. Evet onun adam evli/ Ama birbiriyle değil/ yaşam algıladıklarını yazdı. meye gönderme yapıyor. İzleyen iki di- yazdığı şiir bu ülkede yazıl(a)mıyor. çok kısa/ siz de deneyin.” Derken, şiirleri hayatın hızına uy- zede ise sinemayı bırakmasının ipucu Nihat Ziyalan’ın Türk şiirinde hiçbir Şiir devam ediyor, saydam, arkasını ve durarak yazdı. Şimdi boşluğun fotoğ- var. Bu ipucu Yeşiçam’ı terk etmesinin zaman bir akrabası olmadı. Bu çok iyi! derin dibini görüyorsunuz. rafını çekip o boşluğu eliyle dolduru- nedenini açıklıyor. Ben olayı ve Nihat’ın Ev adresini bulmak için hiçbir yardımcı yor. Buna görüntü sanatlarında bindirme Şiir devam ediyor: hayatını bildiğim için böyle anlıyorum. nirengi yoktur: “tüketim toplumunun gönülsüz/ bir (superposé) sanatı denir. Ama bu olguyu bilmeyenlerle birlikte “Caminin karşısındaki çeşmenin ya- Derrida’yı pek sevmem ama o da ba- üyesi olarak/ reklam bitene kadar izler- şiire dönüyorum ve bir başka anlama nındaki mavi pancurlu ev” gibi. Türk şii- zen hoşuma gidecek şeyler söyler. Ona ken/ çevirmeye başladım sayfalarını/ ya- (anlamlara) varıyorum. rinin postacıları (eleştirmencileri) bu tür- göre, şiire ne olduğunu sorarsanız “Je şamım dediğim kitabın.” den adresleri bulacak kadar zeki değildir. SKANDALSIZ JÖN! Şiir açları artık Nihat Nihat çok yakışıklı bir erkek- Ziyalan’ın sofrasında çatlayın- tir. “İdi” demiyorum “dir” caya kadar doyabilirler. An- diyorum dikkat ederseniz. cak kuru fasulye ile muz li- O yıllarda Yeşilçam’da epeyce körü içenlere, balığın yanın- sayıda yakışıklı erkek (jön) var- da viski isteyenlere göre değil- dı. Bu nedenle onların arasında dir bu sofra. Şairler, şiirin Oly- yer bulmak çok zordu. mpos’una biletle ya da torpille Kötü adamlar genellikle ya- giremez. Oturacakları sandal- kışıklı olmayan kavruk, ala- ye dükkânlarda satılmaz. Gir- turka erkekler tarafından oy- mek için orada oturacak san- nanıyordu. Bu nedenle Nihat’ı dalyesini şairin kendisi yap- yakışıklı, Batılı tipli bir kötü malı. Nihat Ziyalan sandalye- adam olarak tipleştirmek istedi- sini Sevdakeş’le tamamladı. n 18 17 Haziran 2021