Katalog

Genç Kız Edebiyatı ve Muzaffer İzgü! İzgü’nün iki romanından yansıyan şey feodal gerçekliğe sadakat modern gerçekliğe ise müdahaledir. Modernistin kendine biçtiği rol modeldir bu. Genç kız edebiyatında gerçeklik ve gerçek, dışılık olarak ortaya çıkar. Kadına bakış böylece daha belirginleşmiş olur. uzaffer İzgü, Çocuk Edebi- MUZAFFER İZGÜ, YAŞAMSAL yatı alanına kendini daha GERÇEKLER VE ‘DİLBER’ çok adamış olsa da yaz- Muzaffer İzgü’nün bu romanındaki dığı iki genç kız kitabı bu genç kız, Kaçak Kız romanının kahra- M alanda tartışma yaratma- manı Üzüm ile aynı yaştadır. sı gereken izler bırakmıştır. Ama Adana’nın bir kasabasında Genç kız edebiyatını tanımlamak yaşar, babası define düşlerinin hayli zordur. Genç kızların okuma peşinde hayatını tüketmiş, anne, alışkanlıkları ve okuma amaçları da babanın varlığıyla yetinen, ortalı- tanımlama yapabilmek için yeterli de- ğı sürekli karıştıran bir babaanne, ğildir; çünkü alınacak yanıtlar, gençlik bir pavyon kadınına âşık olmuş üs- edebiyatı ya da macera kitapları için telik ondan çocuk sahibi olmuş abi de aynı olacaktır. ve üretim ilişkilerinin değişmesiyle Ayrıca genç kızların okuma ilgileri, gö- ve ailede ihtiyaç duyulması nedeniy- receli daha geniş bir alana yayılmıştır. le tekstil atölyesinde çalışmaya baş- Buna göre (belki ilk aşamada) genç kız layan Dilber. edebiyatı, okuyucu kitlesi yalnızca genç Romanın kapağına baktığınızda bi- kızlar olan bir edebiyat türü olarak ta- le bir değer olarak algılanmayan genç nımlanabilir. Türün en önemli özelliği, kız. Öyle de olur. Patronun metresi okuyucu kitlesinin genç kızlar olması- olur. Vaatler onu cezbetmiştir ve Dil- nın dışında, kitap kahramanlarının da KADİR İNCESU ber evli patronuyla yaşamaya baş- genç kızlar / kadınlar olması; böylece, lar. Ama hayatın gerçeklerinden hiçbi- özellikle genç kızların duygu, düşünce nın toplum içerisinde üstleneceği rol- laşır ki. Bazen makinist olur bazen de ri uzak duramaz. ve yaşantılarını aktarmasıdır. ler üzerinde durulmuş, ideal anne ve evde bekleyen yaşlı baba. En sonunda hepsi yenilmiş olarak eş tiplemeleri çizilmiştir. Anne-baba, çocuklarına karşı özve- evlerine dönerler. Ama bu belki de KİTABIN BİÇİMSEL ÖZELLİKLERİ Bağlılık, fedakârlık, annelik vb. duy- ride bulunurken, onların kendi özlem- yeni bir başlangıç olabilir. İzgü, bura- Bu ayrım öncelikle kitabın başlık se- guları ve özellikleri yüceltilmiş, mut- lerini tatmin etmek üzere bunun yapıl- daki yaşamı olabildiğince gerçek, çar- çiminde, başlığın kitaba yazılış biçimin- luluğun araçları olarak gösterilmiştir. dığını ve bedelinin ödenmesi gerek- pıcı ve didaktiklikten uzak anlatmıştır. de, başlık altı yazılarda, kitabın resmin- 19. yüzyıl genç kız figürleri için ergen- tiğini, başka türlü mutlu olunamaya- Hayata sadıktır. de kendini belli eder. Bazen bir kız res- lik dönemi, ancak evlilikle ve zifafla cağını sürekli hatırlatırlarsa ve baskı Ama Dilber’de yaşanan gerçeklik mi, bazen gençlik ibaresi de bulunur. sona erer. Bu noktaya kadar cinsellik oluştururlarsa bu, çocuğun kişilik ge- Kaçak Kız ve Üzüm için geçerli Ergenlik öncesi kızlara hitap eden hakkında konuşmak, cinsellik konu- lişimini olumsuz etkiler ve sevgi ilişkisi değildir. Üzüm, sınavı başaramayın- kitapların kapaklarında sık sık kızlı-er- sunda okumak tabu kabul edilir. işkenceye dönüşebilir. ca evden kaçar. Ama cebinde beş kekli grup resimlerine rastlanır; ergen- Genç kızlar masum, deneyimsiz, İzgü, böyle bir ilişkinin tanıklığını ya- lira para, iki otobüs bileti vardır. Da- lik sonrası kızlara hitap edenlerde ise terbiyeli olarak görülmüş ya da görül- pıyor metinde. Sonunda pek de inan- ha baştan gidebileceği mesafe sınır- daha çok yalnızlık, duygusallık, çeşit- mek istenmiş ve henüz gelişmemiş dırıcı olmayan mutlu sonla bitse de lanmıştır. li problemler işlendiği için yarım boy olan çocukluk yıllarının masumiyetine (kız istediği okula konservatuvara giri- Sinemaya gider, uyuya kalır. Makinist genç kız resimleri görülür. Resimler hapsedilmiştir. yor) metnin geneline yansıyan tanıklık, çocuk ona sahip çıkar. Hatta motoru- günün modasını yansıtır ve hedef kit- Genç kız edebiyatında asıl değişim durum hakkında sorgulamaya itiyor. nun arkasına bindirip eve götürür. Ba- leyi etkileyecek reklam stratejileri so- 50’li yıllarda, ama özellikle 70’li yıllarda basıyla tanıştırır. Her şey öylesine naif- nucu oluşurlar. kadın hareketi ile başlar. Bu yıllarda or- ‘KAÇAK KIZ’DA ANNENİN YERİ tir ki. Hayat ne güzel dersiniz. Sonunda Genç kız edebiyatı, başlangıçtan iti- taya çıkan kadın hareketleri, her alan- Çocukları için büyük özverilerde bu- aile pes eder. Kızlarını eve çağırır ve ço- baren kadınların ihtiyaçları göz önüne da erkeklerle eşitliği savunan, eşitlikçi lunan anne-babalar kendilerini hep ön cuklar istedikleri okula giderler. alınarak hazırlanmış bir türdür. Bu ih- ve özgürlükçü yeni kadın hareketleridir. planda hissettirirler. Böyle bir ilişkinin İzgü, Kaçak Kız’a birçok yerde mü- tiyaçlar sosyokültürel çevre ve gele- olumlu yanları olduğu kadar olumsuz- dahale etmiştir. Onun kaybolup git- nekler tarafından belirlendiğinden, ki- EBEVEYNLERİN NARSİZMİ: luklarının da olduğunu söylemiştik. Me- mesine ya da hayatı kendi başına de- taplardaki genç kız imajı da belirlenen ‘KAÇAK KIZ’ tindeki anne kız ilişkisinde bunun olum- neyimlemesine ve kendini gerçekleş- bu sosyal yapıya uyum gösterir. Ebeveynlerinin sürekli baskısı, yo- suz olan yanı yansımakta. tirmesine izin vermemiştir. ğun beklentisi sonucu girdiği sına- Metindeki anne, çocuklarına karşı öz- Muzaffer İzgü’ye “Muzaffer abi, niye GENÇ KIZ EDEBİYATININ vı başaramayan ve evden kaçan veride bulunurken, onların kendi özlem- böyle yaptın?” diye sormuştum. TARİHSEL KONUMU Üzüm’ün hikâyesi, Kaçak Kız. Ama bu lerini tatmin etmek üzere bunu yaptığı- Genç kız kitapları, 18 ve 19. yüzyıl- O da bana şöyle demişti: kaçış yolculuğu öyle korunaklı ger- nı ve bedelinin ödenmesi gerektiğini, larda özellikle ahlak eğitimi anlayışıyla çekleşir ki. Kızımıza zarar gelmesin başka türlü mutlu olamayacağını sü- “Kıyamadım be Necdetçim!” yazılan kitaplardır. Bu kitaplarda kadı- diye İzgü, metnin içinde öyle çok do- rekli hatırlatıyor ve baskı oluşturuyor. Anısına saygıyla… n 12 11 Kasım 2021