Katalog

LOTTA NUOTIO’DAN “MİLYONLARDAN BİRİ” Suriye’den İsveç’e kaçış Modi’nin bir hayali vardı: Cerrahlık stajını tamamlayıp arkadaşlarıyla vakit geçirmek. Ama Suriye’de halk ayaklanması başlayıverdi. Protestolarda yaralanan insanlar hastaneye geliyor ve genç doktor gizli gizli onlara yardım etmeye çalışıyordu. Ardından gelen mahkumiyet ise hayallerini paramparça etti. Suriye hükümetine karşı olan Modi’nin, hapisten çıktıktan sonra sadece tek bir çaresi kalmıştı: Ülkesinden kaçması şarttı, tıpkı dört milyon insanın yaptığı gibi. Türkiye üzerinden Avrupa’ya gerçekleştireceği seyahat, IŞİD terör örgütünden, insan kaçakçılarının Akdeniz’de sulara gömülen gemilerine kadar tehlikelerle doluydu. Genç bir doktorun, ülkesindeki iç savaştan kaçıp İsveç’e uzanan yolculuğunun hikâyesini Lotta Nuotio “Milyonlardan Biri” isimli kitapta anlatıyor. ONUR BÜTÜN                                                                                   “Yarın, şehrimde şarkılar söyleyeceğim: bende izi kalan bu aşkla                       yüzümde mekân edinmiş bu karanlıkta, şehir olan hiçbir zulüm kalmayacak toprağımızda, hiçbir kötülük,                     söylediğim ve söylediğin bu özgürlükle.” Y (Adonis)                                                                          aklaşık on yıl öncesine kadar, Suriye denilince aklıma Oscar ödüllü Murray Abraham gelirdi. Amadeus filminde Salieri’yi oyna mıştı. En çok da Suriyeli şair Adonis... Arap âleminin en büyük şairi nitelemesini kazanmış bir sanatçı. İstanbul’a gelmiş ve Bir Gün gazetesin den Burak Abatay, ortak çalıştığı bir proje için yazı yazmıştı. Savaş, herkesi, Lotta Nuito her şeyi görünmez kılabilen bir büyük makineye dönüşebiliyor. Unutmakta ustalaşıyoruz. Yazı yazarken üzerine çalıştığım temaya ait kitap okur, tartışma ve polemikleri ayırır, makaleleri kaydeder, film izlerim. Milyonlardan BiriModi’nin Suriye’den Kaçışı’nı okurken bunları yapamadım. Ailesi ve kendisinin güvenliği için takma bir adla aramıza katılan Modi’nin hikâyesi yeterince ağırdı. Duygusal olarak çöktüğünde başka şeyleri gözü görmüyor insanın. Bu yazı aynı zamanda toparlanmak, soruna daha rasyonel olarak bakabilmek için de yazıldı. Ölüm gemileri üzerine kalem oynatmak gerçekten çok zor. SAVAŞI ANLAMAK Suriye’deki savaş için pek çok şey söylendi, yazıldı. Savaşın neden çıktığı, en büyük sorun olarak görülen göçmen ve mültecilerin yaşadığı sıkıntılar, iade anlaşmaları, müdahale ve operasyonlar, kamplar, liste böyle uzayıp gidiyor. Savaşın pek çok nedeni var. Bölgedeki Kürt Sorunu, yeraltı kaynakları vb. “Suriye’ye yıllardır baskı uygulayan ABD ile Batı devletlerinin, Suriye’ye insan hakları, özgürlük gerekçeleriyle baskı yaptığını, Suriye’de petrol olmadığı için amaçlarının petrol ya da doğalgaz olmadığını söyleyenlere pek kulak kabartmamakta fayda var. Çünkü Suriye kimilerinin iddia ettiği gibi petrolden, doğalgazdan yana hiç de fakir bir ülke değil. Henüz işlenmemiş, ortaya çıkarılmamış, en az Irak’ınki kadar zengin rezervleri var. Humus yakınlarında büyük bir doğalgaz havzası keşfedildi birkaç yıl önce.” Modi için düşündüğümüzde; doktorluk stajı yaparken artan zamanlarında rock grubunda çalmak, Hıristiyan sütannesi ile ilgili anıları, kardeşleri ve orta sınıf bir ailenin yemeiçme vb. yaşam alışkanlıkları arasında hoş bir hayat sürerken savaşın patlak verdiği ilk günlerde, olan biteni anlayamayışını normal karşılıyor insan. Savaşı anlamakta zorlandı Modi, belki de anlamak istemedi.   MODİ’NİN FİNLİ ARKADAŞI Lotta Nuotio, siyasal bilimler yüksek lisans derecesine sahip serbest bir gazeteci. İstanbul’da yaşıyor. Nuotio mesleği süresince, hem Suriye sınırında ve İstanbul’da hem de Bulgaristan’daki mülteci kamplarında yaşayan yüzlerce Suriyeli ile görüşmüş, 2011’den bu yana savaşı takip etmiş bir yazar. Kitabının girişinde Modi’nin kaçış güzergâhını gösteren detaylı bir harita hazırlamış. Haritadaki okların işaret ettiği yolları izlerken bile zorlanıyor insan... Zorlanmamız kadar doğal bir şey olamaz. Kim savaşın ortasında kalmak ister ki? Lazkiye Devlet Hastanesi’nde çalışmaya başladığı günlerdeki şaşkınlığını şöyle aktarıyor Modi: “Lazkiye’ye taşındığımda şaşkına dönmüştüm. Dükkânlarda meyve suyundan ve sudan çok alkol satılıyor gibiydi ve herkes, anason içkisi olan arak, şarap veya en azından bira içiyordu. Doğum yerim olan Deyrizor’da böyle bir şey oldukça nadir görülürdü.” Çalıştığı hastaneye taşınan yaralıların artışıyla birlikte, Esad askerlerinin ayrımcılık uygulamasına rağmen Modi âdil bir hekim olarak herkesin yardımına koşmaya devam eder. Yoksul Suriyelilere göre satılacak malı mülkü olan ailesi, her zaman çocuklarının yanındadır. Ama onlar da evlerini ve gelirlerini kaybederler milyonlarca Suriyeli gibi. Modi’nin annesi son derece güçlü bir kadındır. Kaçış sürecinin tüm önemli noktalarında, ciddi sorunlar baş gösterdiğinde ve hatta Türkiye sınırına yaptığı yolculukta yanındadır. Kitabın en çok da “Suriyelilerle doldu topraklarımız, gidip kendi ülkelerinde savaşsınlar, artık savaş bitti, geri dönsünler!” diyen insanlarımız tarafından okumasını diliyorum. Onların bunu nasıl dillendirdiğini bilen biri olarak kimseyi küçümsemiyorum. Ayrıca Suriye’de kalıp savaşanların da sayısının fazlalığını, imkânı olanların ülkesine geri dönmeye çalıştığını belirtmekte fayda var. Önce anlamak, sonra parçalanıp dağılan hayatlara bakmak gerek! Ölüm gemilerini, kıyıya vuran bedenleri akıldan çıkarmadan; acıları ve kamplaşmaları çoğaltmadan, özgürlüğe değer veren herkesi kapsayarak... n Milyonlardan Biri / Lotta Nuotio / Çeviren: Ezgi Özdil / Ayrıntı Yayınları / 240 s. KITAP 159 Ağustos 2018