Katalog

Stanislavski STANİSLAVSKİ’DEN A. MÜMTAZ İDİL; “BİR AKTÖR HAZIRLANIYOR”… Pek çok kuşak, Stanislavski’nin ünlü yapıtı Bir Aktör Hazırlanıyor’u Suat Taşer çevirisinden hatmetti on yıllar boyunca. Şair, tiyatro sanatçısı, 1940 kuşağının değerli imzası Taşer’in bu çevirisine yeni bir kardeş geldi. Erken yaşta yitirdiğimiz yazar, eleştirmen A. Mümtaz İdil’in (19522017) imzasıyla Rusça aslından yapılmış Stanislavski çevirisi: Bir Aktör Hazırlanıyor (Öteki, 2017). Yönetmen Tortsov’un oyuncu adaylarıyla yıl boyunca sürdürdüğü derslerden oluşur Bir Aktör Hazırlanıyor. Tortsov, adayların “dramatik, yaratıcı davranış” konusunda yetkinleşmesi için deneyler, okumalar, farklı çalışmalar, uygulamalar aracılığıyla âdeta dünyayı bu derslere taşır. Gelin şimdi Stanislavski’nin bu yapıtından tadımlık alıntılarla, bütün sanat alanlarındaki verimleyicilere örnek oluşturacak nitelikte bir minik seçkiye göz atalım birlikte. Stanislavski, bakın neler söyletiyor Tortsov’a: “Başlangıçta bu o kadar da zararlı bir şey değildir, ama gösterişe kaçmanın, büyük bir tehlikenin tohumlarını saklı tutmak anlamına geldiğini de asla unutmamalısınız” (40); “Bir aktör ya hayal gücünü geliştirmeli ya da tiyatrodan hemen ayrılmalıdır” (74). “Aktör bir hindi gibi semirtilemez. Aktörün iştahı kışkırtılmalıdır. Bu yapıldı da iştahı bir kere uyandırıldı mı, o zaman, basit eylemler için ihtiyaç duyduğu malzemeyi isteyecek, sonra da ne verilirse hepsini sindirip kendi malı hâline getirecektir” (347); “Bir sanatçı, kendi psikolojik, insanlık malzemesinden olduğu gibi yararlanmasını bilmelidir çünkü rolüne verebileceği canlı biçimin biricik kaynağı odur” (348). Oyuncu hadi diyelim hazır… Salon? Sahne? Görevi bu tür gereksinmeleri karşılamak olan kurumlar nerede? Halide Edip Adıvar, seksen yıl önce Yedigün’de kaleme aldığı bir yazısında şöyle diyordu: “…Şehremaneti modern Türk sahnesinin sanat bakımından esaslarını korumak için bu kadar feragatle çalışan Şehir Tiyatrosu’na şehrimize ve mevkimize layık bir bina kurabil(se)…” (Halka Doğru, Hazırlayan: Feyza Hepçilingirler, Can, 2017, s. 370). Oyuncu, sakın unutma, sahnede olabilirsin ama hayatın taa içindesin! n ÖYKÜDENLİK... Ertuğ Uçar; “Gece Yolculuğu”… E rtuğ Uçar’ın Can tarafından yayımlanan romanı Bir Çift Ayak’la (2016) Woolf’un İzinde (2017) başlıklı deneme kitabını okumuştum ama öyküleri sonraya kaldı: Gece Yolculuğu (2017). Bir gecikme hâli yine. Farklılığını, kör kör parmağım gözüne diye öne çıkararak yansıtmaktan uzak duran bir yazar Ertuğ. Aynı dönemeçte durup döngülerle ilerliyormuş gibi görünse de alabildiğine geniş açılımlı bir anlatı Uçar’ınki. Ortak gecelerin birbirine dönük aynaları olarak alınabilecek rüya ile fener olgusunun aynı temel üzerinde yükselişine tanıklık yapıyoruz öykülerde; yalnızlık. Ama yalnız bırakılış değil yalnız kalış bu daha çok. Yalnız olgu da değil, anlatının temeline oturtulmuş birer eğretileme ayrıca. Çünkü uykuyla uyanıklık, yaşantıyla rüya ancak o zaman anlaşılıyor. İki ayrı kitabı bu basımda bir araya getirdiğini yazar da vurguluyor. Yapıtın iki farklı öykü öbeği toplamı olduğu ortada zaten. Ancak birbirini itmeden, ama pek de gereksemeden bir araya getirilmiş anlatı çoğulluğuyla bakılabilir yine de yapıta. Bu iki bölüm, “Uykuda”, “Uyanık” bağlamında örtüşüyor görünse de anlatısal bağlamda bir farklılık kuşatıyor yine de insanı. İlki masal, söylen zemheri, bahar faslı karışık bir anlatı, ikincisi ağdalı bir görsellikle, bunu telaşlandıran seslerle örülü. İlk bölüm içine çekip kendine gömen, ikincisi itip dışa atarak kişiyi kendisine baktıran bir anlatı. Etkileyici atmosfer, farklı evrenler. Edebi tatlar salan bir yazarla karşı karşıyayız. Ertuğ Uçar’dan mutlaka okunması gereken bir yapıt Gece Yolculuğu. Ertuğ Uçar Atatürk’ü unutmuş değilim. Atatürkorman adlı belgeselimiz, bugün www.sadikaslankara.com sitesinde başlıyor. Hedef kitlesi genç, çocuk olsa da herkesin izleyebileceği bir çalışma. n KITAP 792 Kasım 2017 KAFES ROMANIYLA BÜYÜK BAŞARI ELDE EDEN JOSH MALERMAN KIRMIZI PİYANO İLE KORKU HAYRANLARINA GİZEM VE GERİLİM DOLU YEPYENİBİR ÖYKÜ VAADEDİYOR. TÜM KİTAPÇILARDA /ithakiyayinlari /ithakiyayinlari /ithakiyayinlari İnternet Satış: www.ilknokta.com www.ithaki.com.tr