Katalog

Remzi inanç’ın anıportreleri Ortak Belleğimizdir Dostlar Remzi İnanç’ın 12 Mart, 12 Eylül, Barbarları Beklerken, Cumartesi Anneleri, Sigara Migara anılarını da okuduğumuz “Ortak Belleğimizdir Dostlar”, yakın tarihimizden öğrenecek çok şeyi olanlara, hepimize, güzellik ve hüzün, nice umutlarla dolu ayrıntılar sunuyor; belleğimize insanca, dostça nakışlar işliyor. öner yağcı R emzi İnanç, yaşama aydınlık yaklaşımı ve bir kültür adamı olarak çelebi kişiliğine kattığı duyarlılıkla aydınlık ve özgürlük sevdasının alçakgönüllü örneklerinden biri. 1935 Diyarbakır doğumlu Remzi İnanç’ın ilk yazısı 1950’de Diyarbakır’da yayımlanan Demokrasiye Güven adlı günlük gazetede çıkmıştır. 19641965 yıllarında aylık Toplum dergisini çıkarmıştır. 1956 yılından başlayarak dönemin çeşitli dergilerinde öyküler, yakın tarihimizin toplumsal, kültürel olaylarıyla ilgili yazılar, tanıklıklar, anılar, yakın dönemlerde çıkarılan dergilerle ilgili anımsatmalar, söyleşileri yayımlanan İnanç’ın ilk kitabı 1965’te Adle adlı öyküler toplamıdır (1965). İkinci öykü kitabı Şey, 1985 tarihini taşıyor. İLHAN ERDOST Gün Gördüm Yüzler Gördüm (1998) ve Kar Altında Güller Var (2002) Remzi İnanç’ın yakın geçmişimizdeki tanıklığı ile dostlarının anı ve portrelerinden oluşur. Yazdıklarını, “yaşamın sürekli deviniminde kimliğimize, kişiliğimize sinmiş renkleri, sesleri ve yüzleri yeniden anımsayarak sanki onları ölümün eline hepten bırakmayacağımız umuduyla” sunduğunu söyler. “Hangi yüzleri?” diye sorarsanız yanıtın ilki İlhan Erdost’tur. 1960’tan önceki Pazar Postası dergisini çıkardığı yıllardan tanıştığı Muzaffer Erdost’la aynı işi yapar. İnanç’ın Toplum Yayınevi ile Erdost’un aynı zamanlarda kurduğu Sol Ya yınları Ulus’ta aynı iş hanındadır. İlhan Erdost’u da orada tanır. “Uzunca boylu, esmer ve yapılı bir delikanlı, insana sıcak bakan, hemencecik güven veren genç bir insan, Muzaffer’in kardeşi...” 7 Kasım 1980’de, Mamak cezaevinde dövülerek öldürülen İlhan Erdost’tur bu ve İnanç’ın İlhan’la ilgili çeşitli dönemlerdeki anılarını okuruz. Kemal Burkay’ı anlatır yazarımız, “Devrimci olmadan önce şairdi” diyerek. Avukat, Türkiye İşçi Partisi yöneticisi, dergilere yazılar yazan, Tunceli’de Ezilenler adlı Remzi İnanç’ın anıportreleri yazmasının nedeni acılı kuşağı unutmamak ve anmak... bir dergi ve Toplum Yayınları’ndan 1960’larda Prangalar, 1970’lerde Dersim adlı iki şiir kitabı çıkaran, giderek siyasal kimliği öne geçen Kemal Burkay’ın, “sabrını, inancını, en çok da alçakgönüllülüğünü” söyler. “Sürgünde üretken bir Kürt aydını” dediği, İslamiyet Açısından ŞeyhlikAğalık adlı kitabında, Kuran’dan ve temel birçok kitaptan yola çıkarak ve sağlam kanıtlar göstererek bölge halkının korkulu rüyası şeyhlikağalık kurumunu amansızca sorgulayan, dönemin Kulp Müftüsü, yaşamını yıllarca İsveç’te sürdürmek zorunda kalan Mehmed Emin Bozarslan’ı anlatır. Marx’ın Kapital’ini çeviren, daha pek çok çeviride adını gördüğümüz Alaattin Bilgi’den söz eder. Turan Dursun’la ilgili anısında, bir kültürün toprak olmadan yaşanılamayacağını, bu toprağın “Anadolu” olduğunu vurgular. Bir başka anısında kitap toplatmalara değinir, Yaşar Kemal’le ilgili ilginç bir anısını aktarır: “O güzel insanlar o güzel atlara binip hepten gittiler mi yoksa?” ANKARA’DA YILDIZ KAYMASI Bir başka anısında, yaban ellerde insanın insana düşmanlığını ve ırkçılığı sorgular. Bir serginin anımsatmasıyla Deniz Gezmiş’lerin idamının bir hafta öncesine götürür bizi; baskı dönemlerinin onurlu avukatı Halit Çelenk’le ilgili anılarını, 12 Eylül gecesini, Hasan Hüseyin’le ve onun son günleriyle ilgili anımsadıklarını aktarır. “Sanat, kültür ve yaşama birikimi olan yıldızlardan biri daha kaydı” diyerek Tahsin Saraç’la ilgili hatıralarını da okuruz. “Onu var eden koşulları, şu yakıcı ve uyarıcı gerçeğin kollarında aramalıyız” diyerek “ölümü hak eden adam” Aziz Nesin’i; onunla ilgili yılların biriktirdiği birçok anıyı, bu arada Nesin’in avukatı Veli Devecioğlu’nu anlatır. Cemal Madanoğlu, Dündar Kılıç, “resmi görüşle çatışan bir aydın” dediği İsmail Beşikçi, Enver Gökçe, “Enternasyonal’den Şeriaatçılığa” geçen İsmet Özel, mezartaşında “Şair Cahit Sıtkı’nın babası” yazılı olan Hüseyin Sıtkı Bey, Ahmet Muhip Dıranas, Cahit Külebi, Can Yücel, Ümran Baran, Orhan Kemal, Asaf Çiğiltepe, Mehmet Ali Aybar da Remzi İnanç’ın konukları olur kitapta. “KORKTUKLARIMIZ” Bir çağrışım olarak Aziz Nesin’in aylık Sosyal Adalet dergisinin Ağustos 1964’ten başlayarak beş sayı sürdürdüğü yazı dizisinin başlığı çok anlamlıdır: “Başımıza gelenlerden korkmadığımız için bütün korktuklarımız başımıza geldi” sözünü Remzi İnanç, “Yazmak anımsamaktır...” diyerek sürdürüyor: “Yarım yüzyıldan fazla bir zamandır toplumsal sorunlar yanında, öykü ve deneme yazarak da kendini edebiyata adamış biri olarak; ‘çağrışım’la birlikte ‘anımsama’nın çokça yardımını gördüm. Ortak belleğimiz dostların gün gelip aramızdan, dünyamızdan ayrılmasına tanık olur, bir de onları yazmaya dururken, neden saklamalı, giderek zorlanıyor, hatta yeniden yeniden hüzünleniyorum.” Yazarımız bir anısını da anlatarak sözü bu anıportreleri yazma nedenine getiriyor: “1981’in Ocak ayından başlayarak Ankara’da çıkan Bilim ve Sanat dergisinde ‘Kırk Yıl Önceki Dergilerimiz’ başlığı altında çalışmalarım yayınlandı. Tek parti döneminde gerçekçi edebiyatımızın seçkin ve yürekli imzalarıyla çıkan ve sıklıkla (da) kapatılan dergiler... Şair ve yazarı da yargılanıp hapse atılan bir dönem yaşandı. Bu çalışma ile amacım; bu güne akşamdan sabaha gelinmedi, bir... Çoğu için ‘ortak belleğimiz’ diyeceğim bu ‘acılı kuşağı’ unutmaya bırakmamak, iki! Hepsini sevgiyle, saygıyla anıyorum burada.” Kimlerle karşılaşmıyor, ne anılarla buluşmuyoruz kitapta?.. Remzi İnanç’ın 12 Mart, 12 Eylül, Barbarları Beklerken, Cumartesi Anneleri, Sigara Migara anılarını da okuduğumuz Ortak Belleğimizdir Dostlar, yakın tarihimizden öğrenecek çok şeyi olanlara, hepimize, güzellik ve hüzün, nice umutlarla dolu ayrıntılar sunuyor; belleğimize insanca, dostça nakışlar işliyor. n Ortak Belleğimizdir Dostlar/ Remzi İnanç/ Ürün Yayınları/ 276 s. KItap 7 Temmuz 2016 15