Katalog

Elvan Uysal Bottoni’den “Üzümler ve İnsanlar” Şişelenen insan hikâyeleri Elvan Uysal Bottoni, ilk kitabı “Mamma Mia”da yaptığı şekilde ilerleyerek yazdığı kitabı “Üzümler ve İnsanlarToprak Ana, Bağban Baba” meraklıların dikkatini çekecek. Bottoni’nin yolu bu kitabında da İtalya’ya düşüyor. İtalya’yı bir uçtan diğer uca geziyor. Bu kez, şarap üreticilerinin ve bağların dünyasına giriyor yazar. Tıpkı “Mamma Mia”da olduğu gibi insan hikâyelerini eksik etmeden.. r Melisa BULUT üçük bir tohumun topraktan baş verip göğe doğru uzanışını izlemek bile bir mucizeyken o tohumun olgunlaşıp meyvelerini vermesi, dünya üzerindeki tüm canlıları ve canlılığı beslemesini tanımlayacak bir kelime, bir niteleme bulmak mümkün mü? Sanmıyorum! Hele bir de bu meyvelerin farklı halleriyle tüketilmesi hem toprak ananın bereketini hem de insanoğlunun yaratıcılığını hatırlatıyor her seferinde. Farklı biçimleriyle tüketmediğimiz bir meyve var mı bilmiyorum ama varsa da eğer insanoğlunun henüz üzerine düşünmediği ya da ilişki geliştiremediği bir meyvedir bu mutlaka. Sonuçta insanın, dokunduğu her şeyi mahvetmesinin yanında nadir de olsa hatırladığı bir vasfı daha var: Yaratıcılığı! Ve insan bu özelliği sayesinde dünya tarihi boyunca yeniliklerin, medeniyetlerin kurucusu ve yıkıcısı oldu. Medeniyetlerin kuruluşu ve yıkılışında da yine bu topraktan mucizevi şekilde biten meyvelerin rolü büyüktü. Yani insan ve bitki arasında kurulan ilişkiyle var oldu medeniyetler. Her ne kadar bugün çok fark edilmese de bu denklem hâlâ öyle sürmekte. İlişki kurduğumuz bitkiler arasında belki de en derin bağı kurduğumuz üzüm. Neden derseniz çok derin bir kültürün de taşıyıcısı aynı zamanda çünkü. Mitolojik devirlerden bugüne üzerine şiirler yazılmış, bağ bozumu dönemleri şölen olarak kutlanmış. Diğer yandan bu ilişkinin çelişkili bir tarafı da bulunmakta: Şarap. “Kimine kutsal, kimine haram, kimi için zevk, kimi için bir bağımlılık. [Bunun yanında] alerjisi olan da var.” diyor Elvan Uysal Bottoni. BAĞLARIN DÜNYASINDA... Elvan Uysal Bottoni’yi öncesinde yayımlanan Mamma Miaİtalyan Mutfağı Hakkında Çok Şey adlı kitabından tanıyoruz. Bottoni bu kitabında, bir yemek kitabından çok daha fazlasını vermişti okuruna ve tam da bu nedenle akıllarda kalan yemek kitaplarından biri olmuştu Mamma Mia. Bir yemek kitabından çok bir hayat kitabı yazma arayışına girmişti Bottoni ve mutfağa adanmış yaşamlardan farklı hikâyelerle süslemişti çalışmasını. Mekânı da elbette İtalya’ydı. Roma’dan Napoli’ye, Milano’dan Sardunya’ya, Floransa’dan Palermo’ya kadar İtalya’yı bir uçtan bir uca gezip İtalyan annelerle mutfağa girip yemek pişirirmiş, bir yandan da onların hayat hikâyelerine uzanmıştı. Ortaya da hayatla süslenmiş şehirler, koylar, kasabalar, hayatlar ve kırılgan, cilveli, mücadeleci kadınlar eşliğinde tatlısından tuzlusuna çeşit çeşit yemek tarifleri çıkmıştı. Bottoni’nin yine aynı minvalde ilerleyerek oluşturduğu bir kitabı daha çıktı şimdi okurların karşısına: Üzümler ve İnsanlarToprak Ana, Bağban Baba. Elvan Uysal Bottoni’nin yolu Elvan Uysal Bottoni K yine İtalya’ya düşüyor Üzümler ve İnsalar’da. İtalya’yı bir uçtan diğer uca geziyor yine. Bu kez, şarap üreticilerinin ve bağların dünyasına giriyor Bottoni. Tıpkı Mamma Mia’da olduğu gibi insan hikâyelerini eksik etmeden... Bottoni’nin kitabın önsözünde söylediklerine kulak verelim: “İçenin de içmeyenin de bir durup onun şişede durduğu gibi durmadığını, o şişeye girene kadar atlattığı badireleri, o şişeye girene kadar üretenine atlattığı badireleri dinlemesinde fayda var.” Ardından ekliyor: “Üzümün şaraplaşma macerası, insanın doğasına karşı verdiği mücadelenin ve medeniyetin, insanın dünyada var oluşunun bir metaforu gibi.” Şimdi de bizden bir ekleme; güçlü bir metafor! “ÜZÜMLER VE İNSANLARI” Kitabı okumaya başladığım ilk andan itibaren bir iyelik eki eksikliği çekti dikkatimi. Kitabın adı Üzümler ve İnsanlar. Ancak insan hikâyeleri o kadar bağlıyor ki okuyanı kitaba, “Üzümler ve İnsanları” demek daha doğru olurmuş gibi geldi hep. Üzümle uğraşan insanların emekleri, yaşamla bağları okudukça içe daha çok işliyor. Diğer yandan ise üzümün şaraba doğru yolculuğu merkezde akıyor. Kimi geleneksel, kimi yüksek teknolojili, kimi doğayla dost bu üretim biçimlerinden dünden bugüne bir maceranın da kokuları duyuluyor. Ancak odak yine deneyimler. Bottoni, konuştuğu üreticilerin deneyimlerini, işlerini nasıl öğrendiklerini, nasıl bu işe gönül verdiklerini de öğrenmeye çalışyor. Yazarın, İtalya’yı bir uçtan diğer uca gezerek bu çalışmayı yaptığını söylemiştik. Üzümler ve İnsanlar bu bağlamda önemli bir gezi kitabı aynı zamanda. Bol, renkli ve geniş yelpazedeki görselleri de bu gezilerin ruhunu okura aktarmada yardımcı oluyor. Aynı zamanda naif tavsiyelerle dolu kitap. Neden mi? Ola ki bir gün yollar İtalya’ya düşer de Bottoni’nin bahsettiği yerlerden geçeriz diye. Elvan Uysal Bottoni, bu kitabında üreticileriyle beraber sadece şarapları şişelemiyor. Bu şişeleme esnasında doğan insan hikâyelerini de güzel şarapların içine katıyor. n Üzümler ve İnsanlarToprak Ana, Bağban Baba/ Elvan Uysal Bottoni/ Yapı Kredi Yayınları/ 496 s. Elvan Uysal Bottoni’nin, İtalya’yı bir uçtan diğer uca gezerek yapmış bu çalışmayı. Üzümler ve İnsanlar bu bağlamda önemli bir gezi kitabı aynı zamanda. S A Y F A 1 8 n 2 4 E Y L Ü L 2 0 1 5 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1336