Katalog

Nahit Duru’dan ‘Arayış’ ‘Usta gazetecilerden çok şey öğrendim’ “Seni bir kez daha uyarıyorum, dergiyi bir an önce kapat... Yarın olacaklardan ben değil, sen sorumlu olacaksın... Dikkatli ol!.. Mert ve cesur bir çocuğa benziyorsun.” Bu sözler, Sıkıyönetim Komutanı Korgeneral Recep Ergun’a ait. Karşısında oturan kişi, gazeteciyazar Nahit Duru. 12 Eylül dönemi... Ülkenin her yerinde sıkıyönetim ve sokağa çıkma yasağı var. Bülent Ecevit, darbenin karanlığına bir mum ışığı yakmak için bir avuç yürekli, özverili aydınla birlikte Arayış dergisini çıkarıyor. Nahit Duru da o derginin yazıişleri müdürü. Duru, “Arayış” adlı kitabında, 12 Eylül darbesinin henüz birinci yılında, çok zor koşullar altında verilen bir demokrasi ve basın özgürlüğü mücadelesini anlatıyor ve yakın tarihin pek bilinmeyen bir yönünü, Ecevit’in özel notlarıyla, Ertuğrul Özkök’ten Aydın Doğan’a, Murat Yetkin’den Oruç Aruoba’ya kadar, bugünden bakıldığında okura çok şaşırtıcı gelecek isimlerin çabalarına da yer vererek aydınlatıyor. Nahit Duru’yla Arayış kitabını konuştuk. q Gamze AKDEMİR u kitabı yazmanızı biraz da aile arşivinizi düzenle muhafaza eden anne ve babanıza borçlu olduğunuzu okuyoruz en önce. Hem bunu hem de kitabı hangi belgeler ışığında, ne izlekte yazdığınızı sorarak başlayalım söyleşimize. Aslında ben “Arayış”ın öyküsünü yazmaya 2001’de başladım ancak belge olmadığı için bıraktım yazmayı. 2011’in Ocak ayında annem, bir sandık belge olduğunu söyledi. Belgeleri incelemeye koyuldum. Bir dosya içinde, babam Kemal Duru’nun, özenle sakladığı Ecevit’in bana yazdığı notları, yayımlanmamış iki yazısının ve Hamzakoy’dan Yüksel Çakmur’a gönderdiği metnin orijinalini bulunca sevinçten havalara uçtum. Kitaba ikinci başlayışım 2011’in Şubat ayında oldu ve kitap ağustos sonunda tamamlandı. Son derece kritik dönemlerde görev başındasınız. “Arayış” dergisi dışında yani öncesi ve sonrası üstlendiğiniz görevleri anımsatır mısınız? Gazetecilik mesleğine, CHP’nin sahibi olduğu Ulus gazetesinde 1965’in son günlerinde başladım. 1971’de CHP’nin gazeteyi kapatmasının ardından Toplum dergisi, Ankara Telgraf, Halkçı, Barış ve Hürriyet gazetelerinde muhabir, Başbakanlık ve parlamento muhabiri olarak görev yaptım. 7 Gün (Kurtul Altuğ’un çıkarttığı siyasi dergi) ve Politika gazetelerinde çalıştım. Dünya gazetesinin Ankara Temsilciliği sonrası, Gençlik ve Spor Bakanlığı’nda başdanışmanlık yaptım. 1979’da Spor Toto Teşkilat Müdür Yardımcısı olarak atandım. 12 Eylül darbesi beni bu görevde yakaladı. Gençlik ve Spor Bakanlığı’nda birlikte çalıştığım arkadaşlar gelerek, Ecevit’in benimle görüşmek istediğini söyledi. Ecevit’le görüştükten sonra da Spor Toto’daki görevimi sonlandırmadan“Arayış”a başladım. Üç ve dördüncü sayılar da derginin ilk yazıişleri müdürü gazeteci ağabeyim Necdet Onur’un sorumluluğunda çıktı. Beşinci sayıdan itibaren de benim adım künyeye ya zıldı. “Arayış”tan sonra, THA Genel Müdürü Niyazi Dalyancı, Barış Derneği davasından tutuklanınca, o hapisten çıkana kadar genel müdür vekili olarak görev yaptım. Sonra Güneş Gazetesi Ankara Haber Temsilciliği, Ege Bölge Temsilciliği, Genel Yayın Yönetmenliği görevlerinde bulundum. Yılmaz Yayınları Grup Başkanı olarak görev yaptım. Best FM ve Kanal E’de Genel Koordinatör, TV8 ve CNBCe’de Ankara temsilcisi olarak çalıştım. Kanal B’nin kurucu genel müdürlüğünü yaptım. Şimdi de Yurt gazetesi’ne haftada üç gün yazıyorum. “ECEVİT İÇİN GRİ YOKTU” Kitabınızda yakın tarihteki zorlu dönemeçleri ele alırken benimsediğiniz eleştirel rotayı açar mısınız? Eleştiri var ama... Bu “ama” kısmı çok önemli... Bu ama’yı açar mısınız? Amacım, olayları olduğu gibi yorumsuz anlatmaktı. Kitapta, Ecevit’in yalnızlığını değil, o döneme göre, çevresini dolduran insanları yazmaya çalıştım. Çoğu insan, Ecevit’e rağmen “Arayış” dergisinde görev almaya çalıştı. Onun getirdiklerinin çoğu, 2 Haziran 1981’den sonra uzaklaştı. Bunu da eleştirel bir bakış olsun diye değil, gerçek ortaya çıksın diye dile getirmeye çalıştım. Ecevit’in olaylara ve insanlara bakış açısını yorumsuz aktardığıma inanıyorum. Ve işte belki de belirttiğiniz “ama” burada ortaya çıkıyor... Ecevit’e göre; insanlar ve olaylar... Ecevit için gri yoktu... Ya siyah ya da beyaz... Birkaç soru iç içe olacak ama... Bülent Ecevit ile ilk tanışma ve “Arayış” dergisinde size görev teklifi üzerine başlayan çalışma arkadaşlığı süreci nasıl başladı? Hapse atılma riskini göze alarak çalışmaya başladığınız ve bir yıl süren “Arayış” dergisindeki ortamı anlatır mısınız? Bu arada Ecevit ile özellikle “kuşkucu” ve CHP’li eski çalışma arkadaşlarına kırgından öte kızgın olduğu olduğunu yazdığınız böylesi bir kritik geçiş döneminde kuşkusuz saygılı fakat gereğinde münazaradan geri durmayan bir iletişiminiz olduğunu anlıyoruz. Ecevit ile CHP Genel Sekreteri olana kadar tanışmamıştık. Ecevit, CHP Genel Sekreteri seçilince, Ulus gazetesinin de imtiyaz sahibi oldu. Orada tanıştık. “Arayış’ta çalışmaya başladıktan sonra ise Ecevit ile çok yakın çalıştık. Hemen her gün 68 saat dergiye geliyordu. Bu süre içinde birkaç saat birlikte oturuyor ve konuları ele alıyor, derginin planlamasını yapıyorduk. Çoğu zaman gün yetmiyor, geceleri dergide birkaç arkadaşla birlikte sabahlıyorduk. Ecevit, bir nakkaş titizliği ile hemen tüm yazıları benden sonra bir kez daha okuyup önerilerini yazarak gönderiyor, ben de yazarından değişiklikleri istiyordum. Hapse girme bir risk değil, işimizin sonucuydu. O nedenle de, hem benim hem de Ecevit’in denetiminden geçen tüm yazıları, hukukçularımız Şahin Mengü ile Hasan Bıyıklı’ya okutmadan dergiye koymuyordum. Bunu korkudan değil, olabildiğince hapse geç girmek için yapıyordum.“Arayış” çalışanları bir aile olmuştu. Ancak, Ecevit “arkadaşlarının kendisine ihanet ettiğini” öne sürerek herkesten, her şeyden kuşku duyar hale gelmişti. CHP’de özellikle ve kitapta da belirttiğim gibi, Ali Topuz K İ T A P S A Y I 1218 B Ecevit sıkıyönetimde yargılanıyor (solda). Kıbrıs Barış Harekatı sırasında Turan Güneş, Ecevit, Nahit Duru ve Sermet İpekçioğlu (sağda). S A Y F A 4 n 2 0 H A Z İ R A N 2 0 1 3 C U M H U R İ Y E T