Katalog

RENKLER SESLER HARFLER AYTÜL AKAL NİLAY YILMAZ ÇİĞDEM GÜNDEŞ MAVİSEL YENER MUSTAFA DELİOĞLU KİTAP GÖLGESİ Özgürlük, Kuşlar, Çocuklar... Günümüz şiir okuru Halim Yazıcı’nın duyarlı, derinlikli şiirini izlemeye devam ederken Yazıcı sürpriz yapıp çocukları da Kuş Oyunları’yla şiir evrenine davet etti. Ë Mavisel YENER vluda Kuş Sesleri adlı yapıtıyla 2013 Ceyhun Atuf Kansu şiir ödülünü alan Halim Yazıcı ilk kez çocuklar için de şiir yazdı. Avluda Kuş Sesleri’ne kardeş gelen Kuş Oyunları, çocuk okurlara otuz iki gülümseyen şiir armağan ediyor. Çocuklar için şiir yazdığını düşünen, bunları bir yolla kitaplaştıran ve çocuklara “yutturmaya” çalışan “yazıcı”lar çoğalmışken, gerçek bir şairden çocuk şiirleri okumanın keyfini yaşadım bu kitapta. Kuş Oyunları, çocuklara şiirlerde, duygunun yerine aklı koymayı değil, ikisi arasındaki akıllı dengeyi bulmayı sezdiren şiirler toplamı. Girişteki seslenişe kulak verelim: “çocuklar inanın/ne derlerse desinler/ su çiçeklerinden bayrak/ şiirden desenlerdiniz/ gözleriniz bu yüzden daha büyük dünyanın gözlerinden.” Yazıcı şiirleri, çocuk okura düş kurduruyor, yanıtlara farklı yollardan gidebilme ola A nağı sağlıyor, kendini ve başkalarını tanıma alanları açıyor. Az sözcükle derin anlamlara yelken açma sanatına çocukları davet ederken eğlenceli bir okuma da sunuyor dizeler. Çocuk okurların okşayacağı, duyacağı, göreceği, koklayacağı, tadacağı, heyecanlanacağı imgelerle yoğuruyor şiirlerini Halim Yazıcı. Şiirlerin tek anlamı, tek yorumu yok elbette, aksine; okuma sayısınca anlamı var. Çünkü çocukları ciddiye alıyor şair. Çocukların da onu ciddiye alacağından kuşkum yok! Kimi dizelerdeki hak arayışı, adalet istemi, barış, özgürlük dilekleri çocuğa yakın imgeler aracılığı ile aktarılıyor. Müziğin Rengi, bu şiirlerden biri: “Kelebek olalım/hadi müziğin rengini herkes kendisi seçsin/kanatlarımıza dokunsun/bütün rüzgârgülleri dünyanın/göreceksiniz/elleriniz ne güzel/gözleri ne büyüktür/özgürlüğün” Şiirin mayalanma sürecini, şairin yüreğindeki işleyişi az çok tahmin edebilirseniz, şiirin çözümlemesine bu nu yansıtabilirsiniz. Bu kısa yazıda çözümlemeler yapmamız olası değil fakat ileride Halim Yazıcı şiirlerini değerlendirecek olan edebiyat tarihçisi, çözümlemelerini yaparken bu şiirlerin yazıldığı dönemi unutmamalı! Yazıcı’nın özgürlüğü özleyen günlerinin şiirlerinin bir bölümünün çocuk şiirleri olması elbette rastlantı değil! Gerek göndergesel anlamları gerek yan anlamları bir araya getirerek çokanlamlı sözcüklerle çocuk okura seslenmeyi başarmış, duvarlardan yansıyan gri tonlu sesleri kuş seslerine çevirmiştir Halim Yazıcı. “…hadi hürriyet kardeş/ pabucu yarım/ çık ranzama oynayalım…” Kuş Oyunları, çocuk gelişiminin kendine özgü dinamiklerini bilmenin yanı sıra, çocuk edebiyatı kıstaslarını çok iyi bilen, değerlendirme deneyimi yüksek bir takımla çalışmanın sonucu ortaya çıkmış bir yapıt. Murteza Albayrak’ın başarılı çizimleriyle sayfalar renklen miş, gülümsemiş… Yazıcı, yaşamından süzülüp gelenlerin dizelerine yansıması ile çocukların kulağındayüreğinde şiire yatak açabilmenin yollarını aramış: “çocuklar/ en güzel seslerinizi alın yanınıza/şarkı söyleyeceğiz…” Kitabı dolunay gecesi okumam rastlantı mıydı bilmem… Dolunay da duydu dizeleri elbet: “…ay doğarken beynime/incirin sütü anlattı bana/bütün bu olup bitenleri/ben de ilk kez duydum/midye kabuklarından bu masalı/masal masal içinde/içine al beni sen de”. Arka kapaktaki incelikli çağrıya kulak verelim, yaslayalım sırtımızı şiire: “Sevginin ve oyunun ışıklı gözleriyle gülümseyen kediler çağırıyor hepimizi; suya yazı yazmaya, buluttan uçurtmaların ardına düşmeye, kuş oyunlarına… Var mısınız; pamuk helvadan masal, masaldan ülke, ülkeden gökkuşağı, gökkuşağından barış, barıştan gül, gülden şiir, şiirden çocuklar yapmaya? Koşun öyleyse, gökkuşağından ip atlayalım.” Kuş Oyunları, çocukları, geleceği gözetiyor… Çocuklara, geleceğe göz ediyor… ? www.maviselyener.com *Kuş Oyunları/ Halim Yazıcı/ Resimleyen: Murteza Albayrak/ Top Yayınları/ 2013/ 64s./ 9+ KONUK HARFLER ‘Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü Ë Doç. Dr. Canan ASLAN on yıllarda ülkemizde sıklıkla kullanılan bir terim olan “okuma kültürü”, Sever’e (2013:10) göre, “Bireylerin okuma eylemiyle ilgili olarak edindikleri becerilerin, toplumda bir yaşama biçimine dönüşmesidir okuma kültürü. Birbiriyle ilişkili ve birbirini bütünleyen birçok beceriyi içeren bir süreçtir.” Toplumların okuma durumunu ortaya koymak, bu kültürü oluşturabilmek ve yaygınlaştırabilmek amacıyla okuma kültürüyle ilgili gerek dünyada gerekse ülkemizde üniversiteler, bilim insanları, araştırma ve uygulama merkezleri, sendikalar, çeşitli kurum ve kuruluşlar tarafından birçok araştırma yapılmakta; konferans ve sempozyumlar düzenlenmektedir. Konuyla ilgili yakın zamanda yapılan çalışmalardan biri de çocuk edebiyatı ile dil ve edebiyat öğretimi konusundaki çalışmalarıyla yakından bilinen Prof. Dr. SAYFA 16 ? 30 MAYIS 2013 S Sedat SEVER’in “Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü” adlı kitabıdır. “Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme” ile “Çocuk ve Edebiyat” adlı kitapların yazarı Prof. Dr. Sedat SEVER bu kez, okuma kültürü ile çocuk edebiyatı arasındaki ilişkiyi bilimsel bir anlayışla irdelediği “Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü” adlı yeni bir çalışmasıyla okurlarının karşısında. Kitap, yazarın daha önce çeşitli kitaplarda, dergi ve gazetelerde yayımlanmış çocuk edebiyatı ile okuma kültürünü içeren özgün çalışmalarından oluşmaktadır. Kitabın ilk baskısı Tudem Yayınevi’nce Mart 2013’te yapılmış; kapak resmi, çocuk edebiyatı çizeri olarak çok iyi tanıdığımız başarılı sanatçı Ferit AVCI tarafından çizilmiştir. Sayfa sayısı 254 olan kitabın editörü, Burhan DÜZÇAY’dır. Arka kapak yazısı ise, yine çocuk ve gençlik edebiyatı alanında başarılı çalışmalara imza atmış İstanbul Üniversitesi Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selahattin DİLİDÜZGÜN tarafından yazılmıştır. “Çocuklara Okuma Kültürü Edindirme Sürecindeki Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, “Çocuk, Edebiyat ve Yaşam İlişkisi”, “Çocukla Yazınsal İletişim”, “Çocuk Kitaplarına Yansıtılan Şiddet”, “Çocuk Kitapları Öğretici Olmak Zorunda mı?”, “Anadili Ediniminde Çocuk Kitaplarının İşlevi”, “Gelişim Sürecinin Temel Bir Aracı: Çocuk Edebiyatı Yapıtları”, “Çocuk Edebiyatı ve Eleştirisi”, “Çocuk Edebiyatı Öğretimi Nasıl Olmalıdır?”, çocuklara okuma kültürü edindirmenin yollarını tartışan kitaptaki 13 bil diri ve makale başlıklarından bazıları. Kitabın önsözünde Sever, “Çocukların erken dönemden başlayarak duyu algılarının, düşüncelerinin uyarılması; ailelerin ve okulun duyarlı çabalarıyla edebiyat yapıtlarının yaşam alanlarına katılması, onların okuma kültürü edinmiş bireyler olarak yetişmelerinde belirleyici etkenlerdir.” cümlesiyle çocukların okuma kültürü edinmelerindeki önemli etkenlerin neler olduğunu işaret ediyor. Kitaptaki bildiri ve makaleler, okuma kültürü edindirmede başta ailenin, okulun ve eğitimcilerin sorumluluklarının neler olduğunu derinlemesine ve bilimsel bir bakış açısıyla ele alırken söylenenleri somutlamak amacıyla çocuklar için yazılmış olumlu ve olumsuz kitap örneklerine de yer vermiş. Dil ve edebiyat öğretimi ile çocuk edebiyatı konusunda çalışan araştırmacıların başvuracağı kaynak niteliğindeki “Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü” adlı geniş kapsamlı ve özgün yazılardan oluşan bu kitap, hem “okuma kültürü” konusunu genel çizgileri ve farklı boyutlarıyla anlamak isteyenlerin hem de çocuklarına/öğrencilerine okuma alışkanlığı ve zamanla okuma kültürü kazandırmak isteyen anne babaların, öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının başvurabileceği/yararlanabileceği son derece yararlı bir kaynak niteliğindedir. ? *Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü/ Prof. Dr. Sedat Sever/ Kapak Resmi: Ferit Avcı/ Tudem Yayınları/ 2013/ 254s. CUMHURİYET KİTAP SAYI 1215