Katalog

OKURLARA mayıs ayının ikinci yarısında tanıttığımız yayınları inceledikçe; ne şanslı bir insan olduğumu ve olduğumuzu düşünüyorum… İyi ki Anadolu’da doğmuşum, doğmuşuz… Anadolu için “Doğu ile Batı arasında köprü” tanımlaması yeterli değildir. Kuzeyi ile Güneyini de dikkat almak gerekir ki o zaman Anadolu için söylenecek tek tanımlama “kavşak” olduğudur. İnsanlık tarihini yönlendiren bu topraklara yabancılar “Asia Minor (Küçük Asya)” derler, yani küçük bir kıta… Anadolu’nun her neresine olursa olsun, toprağa kazmayı vurduğunuzda tarih öncesine ve sonrasında da insanlığın doğumuna, yaşamına, dinlerine, inançlarına, geleneklerine, sanatına ve ölüm olgularına ulaşırsınız. Bu yıl da önemli ve çeşitli yayınlardan söz edeceğiz. Eminim, bugün tanıtacağımız yayınların yüzde 90’ından, ne müzeler ve ne de üniversitelerin arkeoloji bölümlerinin haberleri vardır; ne de rektörlükler bu bölümlere bu amaçla ödenek ayırmışlardır! İnşallah yanılıyorumdur…” diye başlamış söze Özgen Acar. Buna ekleyecek fazla bir söze gerek yok sanırız. Yıllardır “Arkeoloji ve Sanat Kitapları” özel sayılarımızda bu konudaki kitapları alanın ilgililerine ve okurlara tanıtabilmek için büyük çabalar gösteren Ustamız Özgen Acar’a bir kez daha teşekkür ediyoruz ve gelecek yılların bu özel dosyasını birlikte hazırlayabilmenin mutluluğunu sürdürmeyi diliyoruz. Bol kitaplı günler... “Bu sütunlarda, her yılın P ervasız Pertavsız ENİS BATUR aşım ilerledikçe, gecikmiş, bazen çok gecikmiş keşiflerime değiniyor, kimilerini “ayıbım” saydığımı itiraf ediyorum. Bir yenisi işte: Marshall Mac. Luhan’ın, 1951’de, ben doğmadan yayımlanmış The Mechanical Bride’ını, üstelik bilinen tanınan bir yapıtı elime ilk kez bu hafta aldım: Şaşırdım, üzüldüm, sevindim. Şaşırdım: 1975 dolayları, o dönem çok yakın olduğum Ertuğrul Özkök’ün ilgi merkezindeydi Mac. Luhan, nasıl olmuştu da bu kitabı hiç iz bırakmamış bende? Üzüldüm: Kanadalı düşünür, “endüstri folkloru” üstüne temel bir yapıt vermiş, sunduğu anahtarlardan hiç değilse kimileri, yeni bir çağın getirileri bağlamında bir dizi somut dayanak bulmamı sağlayabilecekken, bu olanağı ıskalamışım. Sevindim: Geç de olsa, kitaplığımda toplumsal bilimlerin ufuk açıcı bir yapıtı yerini bulmuştu. The Mechanical Bride, tanışma aşamasında, peşpeşe iki soru doğurdu zihnimde: Söylenler’in Barthes’ının haberi var mıydı kitabın varlığından? Barthes’dan esinlendiğini gizlemeyen Tarihten Güncelliğe’nin yazarı Murat Belge kitabı tanımış mıydı? Üçüncü soruyu sormuyorum: Amerika denemelerini yazan Umberto Eco, Mac. Luhan’ın kendisini de, yazdıklarını da tanıyordu. Alt başlıktaki “endüstri folkloru”, bugün, 65 yıl sonra bile cüretkâr bir tamlama. Her çağ, her dönem, geniş bir etki alanı oluşturacak merkezi kültürler yaratmıştır, ama “Global Köy” bambaşka: Söz konusu folklor hepimizin dünyasına sızacak güçte simgeleri yörüngemize oturttu: Kitaptaki örneklerden birini, “Superman”i göstermek yeterli. Gene de, Amerikalı, benim gözümde farklı bir insan türü! Kimseye benzemiyor, duyarlığı ve akıl yürütme biçimiyle kendine özgü bir varoluş denklemi kuruyor. Sınırlı derinliğiyle bütün dünyayı etkilemiş olması doğal Amerikalının: Yeryüzü sakinlerinin ezici çoğunluğu bir düzey sorunu yaşamıyor karşısında. XX. yüzyılın en büyük işaretlerinden birinin CocaCola olduğunu düşünüyorum. Beş kıtanın insanları tad birliğine varabilmişler, onun üstünden. Şaşırıyorum ve anlama güçlüğü çekiyorum hâlâ. Anladı Kola ve Çiklet Y Roland Barthes ğım: CocaCola’nın Amerikan azami müştereğinin ta kendisi olduğu. Bundandır, “Bay Herkes”i kolik kılması. İkinci büyük işaret: ChewingGum. “Bay Herkes”. GRAFFİTİ La Hune kitabevini yarım yüzyıllık yerinden ederek bir arka sokağa püskürten Louis Vuitton, bilmem bir tür geçiş şovu mu, sözüm ona bir sergi açmış, vitrinlerden içeride dolaşan şık “hostes”ler görünüyor en çok, dip duvarlarda, neyin fesiyse, çerçeveli fotoğraflar. Serginin adı elyazısı taklidi hurufatla, tekrarlanarak, cepheyi katediyor: Yazı bir yolculuktur. Louis Vuitton, bir lüks üretim markası. Müşterileri zenginler ve zenginlere özenenlerden oluşuyor. Bu firmaların, zaman içinde kültürel içerikli bütün dükkânları kovalaması, çifte anlamıyla eşyanın mantığı. Ne var, kültürün sırtından gene de inmek istemediklerini görüyoruz. Sonia Rykel, giysi dükkânlarının vitrinlerinde kitap dekorunu yeğleme hikâyesini gelenekleştirdi: Kundera’nın Bir Karşılaşma’sını, onlarca nüshası serpiştirilmiş gördüğümde doğrudan doğruya bana sövüldüğü duygusuna kapılmıştım. Yazı bir yolculuktur; öyle. İyi ama, size ne bundan? Çanta ve bavul üretiyor ya LV, bu yolculukla selamlaşma hakkını kendisinde görüyor. Galeriniz sizin olsun. Yapılması gereken bana kalırsa belli: Genç yazarlardan biri, olmadı bir graffiti korsanı, gece geç saat, elinde püskürtme boya tüpü, yüzünde şeytan maskesi, vitrin camını kaplamalı: cehenneme doğru. Sonra, öteki vitrine yönelmeli, vakit geçirmeden: Louis için yeniden giyotin kuralım. ? TURHAN GÜNAY eposta: turhangunay@cumhuriyet.com.tr cumkitap@cumhuriyet.com.tr Sonia Rykel Marshall Mac Luhan Umberto Eco İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç?Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız?Yayın Yönetmeni: Turhan Günay? Sorumlu Müdür: Aykut Küçükkaya?Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı?Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş.?İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64?Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL.?Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden/ Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Körükçü/ Reklam Koordinatörü: Hakan Çankaya?Reklam Müdürü: Petek Öztürk ?Tel: 0 (212) 251 98 74750 (212) 343 72 74?Yerel süreli yayın?Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. CUMHURİYET KİTAP SAYI 1214 23 MAYIS 2013 ? SAYFA 3