Katalog

Hazırlayanlar: Mavisel Yener, Nilay Yılmaz, Aytül Akal, Çiğdem Gündeş, Mustafa Delioğlu. [email protected] ÇOCUKGENÇLİK OKUMA! Sevgi Özel ve İbrahim Dizman’dan çocuklara: 14 Tem ğımız lu’nun Konu oğlu’n editor aynen Barış Takımı Sevgi Özel ve İbrahim Dizman, çocuklar için ilk kez köpürtüyorlar kalemlerini. Beş kitaplık Barış Takımı’nı okumaya başlarken, konuyla ilgili derinlikli bilgilerini çocuklar için nasıl dönüştürdüklerini, çocuk düşlerini nasıl kışkırttıklarını epey merak ediyordum. Ë Mavisel YENER anakkale’de yaşayan Ezgi, Elif ve Filiz’le tanışıyoruz dizinin ilk kitabında. Ezgi beşinci sınıfı bitirmiş. Çanakkale’de tek katlı küçük bir evde yaşıyorlar, yan komşu Ekrem Amca ise, kitabın bilge kişilerinden biri. Bir gün, Elif’in Ankara’da oturan amcaoğlu Barış Çanakkale’ye gelir. Üniversite öğrencisi olan Barış’ın amacı Anzaklar ve Çanakkale savaşları hakkında bilgi toplamak, fotoğraflar çekmektir. Barış iyi bir fotoğraf sanatçısıdır, Ezgi de büyüyünce onun gibi olmayı düşler. “Anzak” sözcüğünü ilk kez Barış Abisinden duyan Ezgi, onların kim olduğunu çok merak eder. Annesi ona Anzakların her yıl Çanakkale Savaşı’nın yıldönümünde gemiyle Çanakkale’ye geldiklerini, Anzak Koyu’nda tören yaptıklarını anlatır. Ezgi’nin merakı gitgide artar. Onların niçin her yıl bu ziyareti yaptığını araştıracak, öğrenecektir. Atlası açıp Anzakların geldiği yeri, Yeni Zelanda’yı bulur. Oralardan kalkıp gelen bu insanların duyarlığından etkilenir. Babasının sözleri, onun yüreğini dağlar: “Elin adamı ta Yeni Zelanda’dan… Dünyanın öteki ucundan geliyor. Atalarını unutmuyor. Biz kendi atalarımızı neredeyse unutacağız. Çocuklarımıza kendi tarihimizi doğru dürüst öğretemiyoruz. Yuh olsun bize!” (s,18) Anzakların tutumuyla kendi tutumu arasında bir karşılaştırma yapar: “Biz okullarda, kentin büyük alanlarında birkaç şiirle, konuşmayla yetiniyor… Tören bitince de bu töreni niye yaptığımızı bile unutuyoruz, tüh tüh! Kim bilir benim gibi kaç çocuk olanlardan habersiz. Bu ilgisizlik bu toprakları bize armağan edenlere saygısızlık değil mi?”(s,18) Ezgi, bu durumdan utanç duyar, kendine söz verir. Çanakkale’de, Gelibolu Yarımadası’nda, Anadolu’da yaşanan her şeyi öğrenecektir. Kurtuluş Savaşı’nın yapıldığı yerleri görmek, kabuğundan çıkıp Ankara’ya, Samsun’a, Erzurum’a, Sivas’a gitmek ister. Bu tarih yolculuğunu ilkin kitaplardan yapması gerektiğini ona komşu Ekrem Amca söyler. Ezgi’nin konuyu sınıf arkadaşlarına açmasıyla birlikte planlar bambaşka bir yönde gelişir. Önlerinde kocaman bir yaz vardır. Sınıfça bir takım kuracak, yaz boyu herkes kendince araştırma yapacaktır. Öğretmenlerinin de desteğiyle bu fikir kabul edilir. Kurdukları takıma Barış Takımı adını verirler, takımın başkanı Ezgi’den başkası değildir. Barış Takımı’nın serüvenlerini içeren beş kitabın alt yapısı böylece kurulmuş olur. Dizinin, Barış Takımı Çanakkale’den Gelibolu’ya Geçiyor adlı ilk kitabında hem tarih yolculuğuna çıkarıyor bizi yazarlar hem de Ayşe Öğretmen’in dilinden bakın nasıl sesleniyorlar: “Benim güzel çocuklarım… Sizler Çanakkale’de tarihin akışını değiştiren Mustafa Kemallerin torunusunuz. Bugün bu kentte, bu okulda, bu sıralarda oturuyor… Bağımsız bir ülkede yaşıyor ve bunları konuşabiliyorsak, bunu onlara borçluyuz…”(s. 29) Kitap, okurunu ulusal bilinç konusunda düşünmeye davet ederken çocukların serüven okumayı pek sevdiklerini de göz ardı etmiyor. Üç kızın Gelibolu Yarımadası’na giden vapura gizlice binmeleri, adada karşılarına çıkan tuhaf adam, yaşanan büyük korku, kitabın sonuna değin heyecan öğesini canlı tutuyor. Doğru ile yanlış olanı nasıl ayırt edebiliriz, gerçeği anlamak için ne yapmalıyız gibi satır arası tartışma konuları verilirken dilimize de göndermeler var. “Kendimi tutamadım ‘Oleyyy!’ diye bağırdım. Bağırdım ve bağırdığıma pişman oldum. Çünkü babam da annem de ‘oley’ dememe çok kızıyorlardı. Hemen yanlışımı düzelttim. ‘Yaşasın! Yaşasın!’” (s. 38) Kitapta yalnızca “ideal” çocuk tiplemesi yapılmaması da olumlu bir yaklaşım. Örneğin, “Azgın Murat” tiplemesi bu dengeyi başarıyla sağlıyor. Azgın Murat kavgacı, alaycı kişiliği ile farklı bir renk ortaya koyuyor. Yenilmiş yoksul bir ulusu ayağa kaldıracak bir önderin kendini gösterdiği ilk yer olan Çanakkale Savaşları’nı pek çok kitaptan okuduk; peki, Barış Takımı dizisinin onlardan farkı ne? Kitapların dilini yoğuran ellerin ustalığı, akıp giden, dupduru bir Türkçe ve serüvenin yanı sıra, bir ülkenin yazgısını değiştiren insanların duyguları, düşünceleri anlatılmış “Barış Takımı”nda. Çocuklara sıkıcı gelebilecek, tarih kitaplarında kullanılan tarzdan uzak durulmuş. Kurtuluş Savaşı’nı kazanmayı başaran insanların duygularının simyasını anlamak, geleceği görebilmek açısından da önemli. İlköğretim İçin Kendi Öykülerimiz üst başlıklı dizinin ikinci kitabının adı: “Barış Takımı Çanakkale’den Anadolu’ya Yürüyor”. Ezgi, okullar kapanınca başkente gider. Amcasının oğlu Barış ve amcasının kızı Ekin’le birlikte Ankara’yı gezip Kurtuluş Savaşı’nı anlamaya çalışır. O arada Barış Takımı’ndaki arkadaşları da başka kentlere gitmişlerdir. Birbirlerini eposta aracılığı ile bilgilendirirler. Ezgi, kitaplardan öğrendiklerini, bilgisunardan derlediklerini bir dosya içinde toplar. Ezgi, Ankara’da ilk meclisi gezerken çok duygulanır, Atatürk’le arkadaşlarının oturduğu sıralara dokunur. Polatlı’ya, Duatepe’ye gider. Ankara ve çevresinde gördüklerinden sonra yüreği bir başka çarpmaya başlar; Atatürk’ü daha yakından tanımak ister. Dizinin, “Barış Takımı Atatürk’le Buluşuyor” adlı üçüncü kitabında Ezgi, Anıtkabir’e gider. Anıtkabir’in bahçesindeki bitkilerin özelliklerini, bahçedeki yontuların neleri simgelediğini şaşırarak öğrenir. Ezgi’nin Anıtkabir’de kaybolması, kitabın serüven damarının da unutulmadığının kanıtı. Dizinin dördüncü kitabında, Ezgi ve Ekin, Çankaya Köş G Ç kü’ne giderler. O evin devrimlerin evi olduğunu, Atatürk’ün doğa ve kitap sevgisini, Atatürk’ün gençlerin elinden nasıl tuttuğunu öğrenirler. Ankara Kalesi’nden kente bakarken Ezgi’nin aklında hep Kurtuluş Savaşı vardır. Atatürk’ün yaşamını ayrıntılı olarak öğrenmek onu sarsmıştır. Atatürk’ün ölümünden önce yaptıkları, hastalık günleri ve ölümü hakkında bilmediklerini öğrenmiştir. Barış Abisi ona devrimlerle ilgili aktarımlar yapar. Çocukların sayesinde yetişkinler de araştırmış, bilgilerini tazelemiş, tarihi yeniden öğrenmişlerdir. Sonunda yaz dinlencesi biter. Barış Takımı’ndan Elif, Samsun’a yaptığı gezinin notlarını almıştır. Ezgi de Ankara notlarıyla Çanakkale’ye döner. Barış Takımı’nın bütün üyeleri yaz boyunca görevlerini yerine getirmişlerdir. O yıl 10 Kasım’da, Mustafa Kemal Atatürk’ü çok değişik bir törenle anarlar. İzleyenler onlarla övünür. Vali de törene gelmiştir. Barış Takımı’na bir ödül verir. Barış Takımı’nın yeni görevi 18 Mart Çanakkale Şehitlerini Anma günündeki törenlere katılmak, Anzakları barış duygularıyla karşılamaktır. Kitabın arka kapağına göz atalım: “Ezgi, gezdi, gördü, öğrendi ve çok eğlendi. Öğrendiklerini kendine saklamadı. Barış Takımı’na ve sizlere anlattı. Yaz biterken çok mutluydu. Türk Devrimi ne demek, çok iyi öğrenmişti. Türk Devrimi, bütün Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlarını aydınlatmak için yapılmıştı. Bütün Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlarının mutluluğu için yapılmıştı. Ama bunun için Türk Devrimini doğru öğrenmek gerekiyordu. Ezgi de bütün yaz doğru öğrenmek için çalıştı çabaladı. Bu kitapla Ezgi’nin notları bitiyor; ama öğrenme isteği bitmiyor. Sizin öğrenme isteğiniz de bitmesin çocuklar!” Bu dizinin, “çocuklar bağımsızlık yolcusu olsun, barış ezgileri çalsın, gülüşleri acı olmasın, çağdaşlıktan yana olsun,” diyen öğretmenlerin dikkatini çekeceğinden kuşkum yok. Barış Takımı, her okulun kütüphanesinde, her çocuğun kitaplığında gülümsesin, geleceği ışıklasın. www.maviselyener.com niyetten o liğindeyd zen bend Eleştir nasıl kıra Bir kita nu da aç lubumuza Maksa müş; açık ğindeki y üslubu… nekler ve neden (y rektiğini g Yazıda Kiralık Bi ğuna gör ebeveynl dan uzak ta güçlük Daha i maksadım olmalı, ar kitaplard “Yazar Anneler G mız gerek Ancak, h zara ait k çekmem Daha y ta güçlük nereden? de… Ney şimdi. Zir TDK Söz lan!.. TD Kuruyem (kuru yem latmakta Ë Ha *Barış Takımı Çanakkale’den Gelibolu’ya Geçiyor/ Sevgi Özelİbrahim Dizman/ Resimleyen: Aydın Erkmen/ Cumhuriyet Kitapları/ 56s/ 2011/ 9+ yaş *Barış Takımı Çanakkale’den Anadolu’ya Yürüyor/ Sevgi Özelİbrahim Dizman/ Resimleyen: Aydın Erkmen/ Cumhuriyet Kitapları/ 56s/ 2011/ 9+ yaş *Barış Takımı Atatürk’le Buluşuyor/ Sevgi Özelİbrahim Dizman/ Resimleyen: Aydın Erkmen/ Cumhuriyet Kitapları/ 56s/ 2011/ 9+ yaş *Barış Takımı Devrimlere Koşuyor/ Sevgi Özelİbrahim Dizman/ Resimleyen: Aydın Erkmen/ Cumhuriyet Kitapları/ 56s/ 2011/ 9+ yaş *Barış Takımı Türk Devrimini Öğreniyor/ Sevgi Özelİbrahim Dizman/ Resimleyen: Aydın Erkmen/ Cumhuriyet Kitapları/ 56s/ 2011/ 9+ yaş Sude İstanbul Merha Can De Yayınev ğendim. gösterd torun iliş en sevd mesi. C ağaçları etrafına sonucun hayal gü Mavisel Yener Ata Cad. Defne Sok. No: 1 D: 1 Balçova zmir www.maviselyener.com [email protected] SAYFA 24 11 AĞUSTOS 2011 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1121 CUMH