Katalog

T 17 KASIM PERŞEMBE ürkçe Günlükleri FEYZA HEPÇİLİNGİRLER simli; demek ki büyücek çocuklar için yazılmış Günışığı kitaplarına: İzmir’de Üç Çocuktuk adının altındaki “Sezen, Haluk, Meltem” adları, sahiplerini pek ele vermiyor; çünkü İzmir’in yetiştirdiği bu yıldız kişilikleri biz soyadlarıyla birlikte tanıyoruz. Hacer Kılcıoğlu, Sezen Aksu, Haluk Bilginer ve Meltem Cumbul’un İzmir’in aynı semtinde geçen çocukluklarını anlatmış; bir de güzel anlatmış ki o kadar olur. Tolga Gümüşay, Anadolu lisesi hazırlık sınıfında yaşadıklarını romanlaştırmış Hazırlıksız adlı kitapta. Nihat Ziyalan da Çukurova’da geçen çocukluk yıllarından kesitler aktardığı öykülerini Kısa Pantolonlu Sevda adlı kitapta toplamış. 2010 Memet Fuat Yayıncılık Ödülü’nü kazanan Köprü Kitaplar arasında Müge İplikçi’nin Yalancı Şahit adlı romanı, Oktay Akbal’ın Kırmızı Yoyo adlı öykü kitabı ve Fakir Baykurt’un Yandım Ali adlı romanı yayımlanmış. Günışığı Kitaplığı’nın bir ödüllü kitabı da Zeynep Cemali’nin 1. Türkan Saylan Sanat ve Bilim Ödülleri’nin 2011 Sanat Ödülü’nü kazanan Ankaralı adlı romanı. omris Uyar dostumdu, arkadaşımdı. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünün (özellikle Handan İnci’nin) hazırladığı, adını Edip Cansever’in Tomris Uyar için yazdığı şiirlerin birinden alan 70. “Yaş Değiştirme Törenine Yetişen…” Tomris Uyar sempozyumundaydım bugün. Tomris Uyar hemen hemen bütün yönleriyle anıldı, bilmeyenlere tanıtıldı. “Hemen hemen”; çünkü Ahmet Cemal çevirmenliği konusunda konuşacaktı; rahatsızlığı nedeniyle gelemedi. Kapanış konuşmasını Leyla Erbil yaptı; İsa Çelik saydam gösterisi sundu. Oğlu H. Turgut Uyar, annesini anlattı. Dört ayrı oturumu yönetenler ve bu oturumlarda konuşanlar şunlardı: Prof. Caner Karavit, Prof. Dr. Abdullah Uçman, Murat Yalçın, Mahmut Temizyürek, Sema Kaygusuz, Zeynep Miraç Özkartal, Fatih Özgüven, Sırma Köksal, Sevengül Sönmez, İbrahim Yıldırım, Nursel Duruel, Baki Asiltürk, Zeki Coşkun, Haydar Ergülen, Süha Oğuzertem, Behçet Çelik ve ben. T 28 KASIM PAZARTESİ Metin Güvener, Düzce’de yaşamakta olan bir yakınının anlattığı bir olayı (karşılıklı konuşmayı), “kırsal yörelerimiz dışında kullanılan konuşma dilinde, hemen hiç yer almayan bir kelimenin kullanılması” ilgisini çektiğinden benimle paylaşmıştı: “Öyküyü anlatan yakınım, tanıdığı yaşlıca bir bayanla karşılaşıyor. Yaşlı bayan: ‘..... Bey, geçenlerde sizi gördüm, ünledim, ünledim; sesimi duyuramadım’ demiş. Hemen aklıma, ‘ünlü ve ünsüz harfler’ geldi ve bu hanımın ÜNLEMEK kelimesini, SESLENDİM yerine kullandığını anladım. Acaba doğru mu düşündüm? Bir de sormak isterim, ‘ünleme’ kelimesini, ‘seslenme’ yerine kullanan yörelerimiz nerelerdir?” “Ün” sözcüğünün temel (asıl) anlamı “ses, yüksek ses, nida, avaz, seda”. “Şan, şöhret” anlamını bu ilk anlamına bağlı olarak daha sonra kazanmış. Eski Türkçede “ün”, yalnızca “ses” anlamında kullanılırdı. Kubbealtı Lügatı, Süleyman Çelebi’den örnek vermiş sözgelimi: “Nagehan bir ün işitti kulağım / Ol zamandan bilmezem solum sağım“. Demek ki “ün”, en az 14. yüzyıldan beri Anadolu’da “ses” anlamında kullanılıyor. Kentlilerimiz bu sözcüğü unutmuşlar; ama Anadolu’nun her yerinde, kırsal yörelerimizin hemen her yanında duymamız olası. Seslerimizin ve harflerimizin, sedalı sedasız, vokal konsonant yerine “ünlü ünsüz” diye adlandırılması da bundan. 29 KASIM SALI Aziz Özkan’ın sorusunu yanıtlayamamıştım. Önce soru: “Aylardır medyada bir ‘arap baharı’dır dolaşıp duruyor. Biz bu kelimeleri büyük harfle yazıyoruz. ‘Arap baharı’ kelimelerinin baş harfi büyük harflerle mi yazılmalıdır? Yabancılar büyük harfle yazıyor diye biz de mi büyük harfle yazmalıyız? Biz kafamıza göre istediğimiz kelimeleri büyük harfle başlatabilir miyiz? Okuduğum kitaplarda bununla ilgili o kadar çok örnek var ki...” Kimi kavramların önemsendiğini belirtmek için onları büyük harfle başlatarak yazma modası epeydir var. Yanlış elbette! Önemsemek göreceli bir durum… Hangi sözcük kime göre önemli ya da değil? “Arap baharı” derken ikinci sözcüğün de büyük harfle başlatılarak yazılmasının nedeni, bence, önemsemek değil. Özel adlar büyük harfle başlatılarak yazılır. Özel adları da varlığı tek olan kavramlar diye tanımlıyoruz. “Arap baharı”, dünyada varlığı tek olan bir olayı anlatmak için kullanıldığına göre büyük harfle başlanarak “Arap Baharı” diye yazılabilir. ? [email protected] [email protected] www.feyzahepcilingirler.com 19 KASIM CUMARTESİ Günışığı Kitaplığı’nın Çıtır Çıtır Felsefe dizisi 20. kitabına ulaşmış. Brigitte Labbé’nin yazdığı (Danışman: Michel Puech), Jacques Azam’ın resimlediği, “sözcükler, düşünce, dil, iletişim, konuşmak, dinlemek, sessizlik ve haklar” temalarını ele alan 20. kitabın adı: Söz ve Sessizlik, çevirmeni: Azade Aslan. Brigitte Labbé TÜYAP Kitap Fuarı’nın yabancı konukları arasında ve şu anda Türkiye’de. Günışığı Kitaplığı’nın öteki kitapları da çok güzel… Karin Karakaşlı ilk kez çocuklar için yazmış, Şirin Dağtekin Yenen de resimlemiş: Gece Güneşi. Behiç Ak’ın yazıp resimlediği kitabın adı ise Akvaryumdaki Tiyatro. Fenerden Taşınan Işık’ı İrem Uşar yazmış, Huban Korman resimlemiş. Gücünü Yitiren Kral’ın yazarı Pakize Özcan, resimleyeni Mustafa Delioğlu. Çocuklar şiir sevmez mi hiç? Adil İzci bu kez çocuklar için yazmış; Sadi Güran da resimlemiş: Deniz Olsun Adı. Geldik resimsiz ya da az re 20 KASIM PAZAR Tüyap Kitap Fuarı’nda Erendiz Atasü’nün 30. sanat yılını kutladık. Konuşmacıların arasında Türkan Şoray da vardı. O gelemedi; ama onu görmek için gelenler geri gitmediler, konuşmaları sonuna kadar dinlediler. Ayla Kutlu, Dilek Direnç, Selim İleri ve ben, Erendiz Atasü’nün edebiyatçı ve aydın kişiliğinin çeşitli yönlerini irdeleyen konuşmalar yaptık. Yazarların, sanatçıların, bilim insanlarının değerlerinin yaşarken bilinmesi gerektiğini düşündüm sonra. Anma toplantıları da ölüm yıldönümlerinde değil, doğum yıldönümlerinde yapılmalı. 27 KASIM PAZAR Kendimizin ya da bir yakınımızın sağlık sorunu olmadan sağlığın önemini ve değerini anlayamıyoruz. Benim kafamdaki şimşek de çocuklarımın babası kalp krizi geçirip hastanelik olunca çaktı. Bu bir akıl koyma mıdır? Değildir. Eski düzen geri geldiğinde yine öncelikler yer değiştirecek. Sekiz yıldır yazıyorum bu köşede, geçen hafta ilk kez, yazımı zamanında gönderemedim. Ama bitti. Sağlık geri geldi, eski işler de… BULMACA Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir.) Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru bir şair adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse bir şiirinden alıntı ortaya çıkacaktır 10 C 11 21 H 22 1 E 2 C 3 D 4 M 5 B 6 G 7 M 8 G 9 A Hazırlayan: İLKER MUMCUOĞLU B 12 B 13 J 14 D 15 C 16 B 17 B 18 B 19 B 20 G 59 79 48 41 57 78 30 D 23 D 24 E 25 M 26 G 27 M 28 A 29 J 30 I 31 A J. Yarı. 32 C 33 D 34 H 35 J 36 C 37 B 38 F 39 E 40 D 41 I 35 29 13 42 A 43 B 44 D 45 M 46 L 47 C 48 I 49 F 50 K 51 D 52 F K. Bir kan grubu. 53 F 54 K 55 E 56 A 57 I 58 F 59 I 60 H 61 C 62 C 63 H 64 A 65 H 66 C 67 E 68 L 69 B 70 A 71 G 50 54 L. Lavrensyumun simgesi. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Ahmet Telli’nin bir şiir kitabı. 72 A 73 G 74 B 75 F 76 D 77 D 78 I 79 I 80 D 46 68 D. Daha çok gravür dalındaki çalışmalarıyla tanınan, Türk ressam ve gravürcü. 42 64 28 9 56 72 31 70 75 52 53 49 58 38 B. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde öğretim üyeliği yapmış, şiirlerini “Uzuneşek”, “Ne Çok Enkaz” ve “Sana Bunca Yangından” adlı kitaplarında toplayan şair. M. Ahmet Cevdet tarafından İstanbul’da yayımlanan (1894) günlük siyasi gazete. 23 22 80 3 40 33 14 76 77 44 51 G. Tırnak beresi. 27 45 25 4 7 1137. sayının çözümü: A. YAĞMU 17 69 16 11 43 E. “... İzgören” (“Sonunda ketum bir tarihe göçebe oldum / Adressiz kaldım bu yüzden bir rüzgar gibi / Takıldım hiç büyümemiş bir çocuğun ardına / Vizem yok kimliğim sahte yollar mayın döşeli” diyen şair). 8 6 20 73 26 71 H. “Kemal ...” (“Devlet Ana” adlı romanı da yaratan yazar). 12 37 18 74 19 5 C. Orhan Pamuk’un bir romanı. RUN, B. AĞIR AĞIR ÇIKACAKSIN, C. ZİLKADE, D. SİDDHARTA, E. OBLOMOV, F. NUŞ, G. ULAY, H. RADİKA, I. ETİKA, J. MAKAL, K. ZULA, L. İŞKAL. 1 55 39 24 67 F. “Sinekli Bakkal” ve “Handan” adlı romanları da yaratan yazarın soyadı. 65 21 63 34 60 I. Kalınca bükülmüş ipek iplik. 8 Metin: “Ve uzak, dokunaklı bir şarkı: Şimdi uzaklardasın... / Yağmurlar hiç olmayacaktı sanki. / Adalet Ağaoğlu.” 66 47 61 2 15 10 62 36 32 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1138 ARALIK 2011 ? SAYFA 31