Katalog

Sihirli Ödüller HAZIRLAYAN: NİLAY YILMAZ u yıl da Türk çocuk ve gençlik edebiyatının daha da kurumsallaşmasını sağlayacak, içerik ve biçimsel anlamda nitelikli yapıtların üretilmesini teşvik edecek pek çok yarışma yapıldı, çeşitli dallarda ödüller verildi. Ulusal yarışmaların yanı sıra uluslararası yarışmalarda ülkeyi temsil edecek sanatçılarımız aday olarak önerildi. Çocuk ve gençlik edebiyatı dünyası geçtiğimiz yıllar gibi bu yıl da pek çok törende, etkinlikte buluştu. Çocuk ve gençlik edebiyatına hareket getiren ulusal yarışmalar bu alanda uzun yıllardır emek veren sanatçıların çalışmalarını ödüllendirmenin yanı sıra yazmaya henüz başlamış yazarlarla da tanışmamızı sağladı. Uluslararası yarışmalar, farklı kültürlerin çocukları ve gençleri için yazan/çizen sanatçılarıyla ve o kültürlerin edebiyatlarıyla tanışmamıza olanak verdi. Son beş yıldır dünyaca hatırı sayılan çeşitli çocuk edebiyatı ödüllerini alan dünya edebiyatı yazarlarına baktığımızda bu yazarlarla ya da yapıtlarıyla onlar henüz ödül almadan önce tanışmış olduğumuzu görmek son on yılda Türk çocuk ve gençlik edebiyatının hiç de yabana atılmayacak bir ilerleme içinde olduğunu gösteriyor bize. Pek çok yayınevimiz bu yazarları çok önceden keşfetmiş, çocuklarımızı onların yapıtlarıyla buluşturmuş bile... Vakıflar, dernekler, sanal tartışma platformları ve eğitim kurumları da çocuk ve gençlik edebiyatının gelişmesi için pek çok şey yapıyorlar. Bu saydıklarımızın hepsi kuşkusuz çok önemli ama ben en çok bu alanın artık bir disiplin olarak da kabul görmüş olmasına; bu alana yönelik teorik ve uygulamalı çalışmaların nicelik ve nitelik bakımdan artmasına; alana yönelik sempozyumların düzenlenmesine; eğitim fakültelerinde öğretmen adaylarına nitelikli çocuk kitaplarının tanıtılmasına seviniyorum. Özellikle üniversitelerin eğitim fakültesi, edebiyat ve karşılaştırmalı edebiyat bölümlerinin akademik çalışmalarda farklı kültürlerin yazarlarıyla yerli yazarlarımızı buluşturmasını, Türk çocuk edebiyatının kendi yolunu bulmasında gerek yazarlara, çizerlere gerekse yayınevlerine yeni bakışlar açıyor olmasını çok anlamlı ve değerli buluyorum... Yola henüz çıktık, daha pek çok fırın ekmek yememiz gerekiyor. Ağır ama emin adamlarla ilerliyoruz. Çocuk ve gençlik edebiyatını “kazançlı” bir ekmek kapısı olarak gördüğü için alanı kirletmekten, niteliksiz yapıtlarla çocukları buluşturmaktan, onların akıllarını da kirletmekten sakınmayan pek çok yayınevi de var ne yazık ki. Ama biliyoruz ki düzenli olarak kitap eklerini takip eden; panellere, söyleşilere, toplantılara, şenliklere katılarak akademisyenlerle ve nitelikli sanatçılarla tanışan çocuklar, ebeveynler ve eğitimciler de var. Teoriden kopmayan uygulamaların ve pratiğin uzağına düşmeyen akademik çalışmaların artmasıyla, Türk çocuk ve gençlik edebiyatı önümüzdeki on yıllarda yolculuğuna çok daha sağlam adımlarla ilerleyerek devam edecek... Bu sayımızda bu yolculukta emeği geçenleri bir kez daha anımsamak ve anımsatmak istedik... (5 Çocuk 5 İstanbul); 2008 Mustafa Asoğlu (Hoşça Kal Akdeniz); illüstratör Huban Korman (Kırık Şemsiye) ASTRID LINDGREN (ALMA) ANMA ÖDÜLÜ 2010 VE 2011 ADAYLARI ALMA Ödülü çocuk edebiyatı alanında yapılan çalışmaları destekleyen uluslararası ödüllerin en büyüklerinden biri olarak kabul ediliyor. 2002 yılında yaşama veda eden İsveçli yazar Astrid Lindgren’in anısını yaşatmak ve çocuklara yönelik roman yazılmasını teşvik etmek amacıyla ALMA adında bir vakıf kuran İsveç hükümeti 2003 yılından beri her yıl en iyi çocuk romanı yazan yazara, çizere, öykü anlatıcısına veya okuma kültürüne katkı yapan kuruma 5 milyon kron tutarında ödül veriyor. Astrid Lindgren’in “anti terbiyeci” ruhuna uygun nitelikli çocuk ve genç edebiyat ürünleri veren sanatçılar ve okuma kültürüne ciddi katkılarda bulunmuş kurumlar ALMA adayı gösterilebiliyor. Ülkemizde ALMA adaylarını Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği (ÇGYD) belirliyor. 2009 yılı için yazar Sevim Ak, kurum olarak da İlköğretim Okullarına Yardım Vakfı (İLKYAR) aday olarak gösterilmişti. ALMA 2010 adayları ise yazar Aytül Akal, kurum olarak da Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı’ydı (TEGV). ALMA 2010 ödülü Belçikalı illüstratör Kitty Crowther’e verildi. Basın toplantısı mart ayında internetten canlı olarak yayımlandı. Kraliyet ailesinin ve İsveç Kültür Bakanlığı’nın katıldığı ödül töreni 1 Haziran’da Stockholm’de gerçekleşti. ALMA hk. detaylı bilgi için: www.alma.se 2010 ALMA yazar adayı Aytül Akal’ın ALMA için hazırlanan sayfası için Bkz: www.aytulakal.com/ALMA. TEGV’in ALMA’ya kurum olarak aday olduğu “Okuyorum Oynuyorum” isimli yaratıcı okuma projesi hakkında bilgi almak ve tanıtım filmini izlemek için Bkz: www.tegv.org/v4/en/ www.tegv.org/flv/okuyorumoynuyorum.html B 2010 HANS CHRISTIAN ANDERSEN ÖDÜLÜ Uluslararası çocuk edebiyatı ödüllerinin en büyüklerinden biri olarak kabul edilen Hans Christian Andersen Ödülü, IBBY (International Board on Books for Young People) tarafından, iki yılda bir, bütün eserleriyle çocuk edebiyatına yaptıkları kalıcı ve önemli katkılarından dolayı yaşayan bir yazar ya da illüstratöre veriliyor. 2010 Hans Christian Andersen Ödülü Bologna Çocuk Kitapları Fuarı’nda açıklandı ve IBBY’nin internet sitesinden duyuruldu. IBBY ulusal temsilcisi, 2010 Hans Christian Andersen Ödülü’ne 55 aday göstermişti. Bu yıl Andersen Ödülü, İngiliz yazar David Almond ve Alman illüstratör Jutta Bauer’e verildi. Ülkemiz adına yazar Muzaffer İzgü ve illüstratör Can Göknil aday gösteMuzaffer İzgü rilmişti. IBBY 2010 ONUR LISTESI Uluslararası Çocuk Kitapları Kurulu’nun (IBBYThe International Board on Books for Young People) Türkiye temsilcisi olan Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği (ÇGYD), “IBBY 2010 Onur Listesi” adaylarını belirledi. Yazar Aslı Der, toplumları biçimleyen, belirleyen, yaşayan bir olgu olarak dilin öneminin daha iyi anlaşılmasına ve içselleştirmesine katkı sağlayan bir tema çevresinde özgün bir kurgu ve anlatımla kaleme aldığı Büyük Tuzak (Günışığı Kitaplığı) adlı çocuk romanıyla; illüstratör Gözde Bitir Sındırgı, yazarın kaleme aldığı metni boyutlandırarak, etkisini zenginleştirerek, çocukların belleğinde estetik bir iz bırakacak yetkinlikte resimlediği Küçük Sırlar (yazan Sevim Ak, Can Çocuk) adlı resimli öykü kitabıyla bu yılki onur listesine aday gösteriliyor. Aslı Der’in yazdığı Büyük Tuzak, ÇGYD’nin Yılın Çocuk Kitapları 2007 seçiminde Yılın En İyi Çocuk Romanı seçilmişti. Aday kitaplar, IBBY Onur Listesi kataloğunda yayımlanıyor, yıl içinde gerçekleşen değişik ülkelerdeki ilgili birçok organizasyonda sergilenerek tanıtılıyor. Bugüne kadar IBBY onur listesinde yer alan kitaplar: 2002 Muharrem Buhara (İnternet Canavarı); yazarillüstratör Zeynep Bassa (Sihirli Öpücük). Çeviri dalında Ülkü Tamer (Harry Potter ve Felsefe Taşı). 2006 Ayla Çınaroğlu (Veli’nin Kurabiyesi); illüstratör Betül Sayın 2011 ALMA adayları geçtiğimiz günlerde ÇGYD tarafından açıklandı. Yazar Seza Kutlar Aksoy, kurum olarak da AÇEV bu yıl ALMA’da Türkiye’yi temsil edecek. Önceki yıllarda ALMA ödülünü kazananlar: 2003 Christine Nöstlinger (Avusturya) ve Maurice Sendak (ABD) 2004 Lygia Bojunga (Brezilya) 2005 Philip Pullman (İngiltere) ve Ryoji Arai (Japonya) 2006 Katherine Paterson (ABD) 2007 Banco del Libro (Venezüella) 2008 Sonya Hartnett (Avustralya) 2009 Tamer Enstitüsü (Filistin) 2010 Kitty Crowther (Belçika) GÜLTEN DAYIOĞLU EDEBİYAT ÖDÜLÜ Nitelikli çocuk ve gençlik edebiyatı eserlerinin yaygınlaştırılmasına, Türkçeyi doğru ve yalın kullanan yeni kuşak yazarların yetişmesine katkı sağlamak amacıyla 2007 yılında kurulan Gülten Dayıoğlu Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Vakfı her yıl belirli alanlarda ödüller vermektedir. 23 Nisan’da açıklanan 2009 Yılı Çocuk Öyküsü Ödülünü; “Babam Yazar Olunca” adlı öyküsüyle Pelin Güneş, “ilkgençlik romanı ödülünü” ise “Elma Kabuğu” adlı romanıyla Gizem Pınar Karaboğa aldı. Ödül töreni, Gülten Dayıoğlunun 75. yaşını kutladığı gün, 25 Mayıs 2010’da gerçekleşti. Gülten Dayıoğlu Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Ödülleri 2010 yılında; “Okul Öncesi Dönemi Çocuk Edebiyatına İlişkin Bilimsel Nitelik Araştırma” ve “Okul Öncesi Çocuk Kitabı” dallarında verilecek. Son başvuru tarihi 31 Aralık 2010. Yarışmayla ilgili detaylı bilgi için Bkz: www.gultendayioglu.com ÇGYD YILIN EN İYİ KİTAPLARI ÖDÜLLERİ Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği’nin kuruluşunun 15. yılı nedeniyle bu yıl özel olarak eklenen 15 Yılın En İyi Çocuk Şiirleri Kitabı (19942008) dalında Sennur Sezer’in yazdığı ve Evrensel Basım Yayın tarafından yayımlanan “Pencereden Bakan Çocuk” seçildi. Bu özel dalda aynı zamanda Abdülkadir Budak’ın yazdığı ve Kök Yayıncılık tarafından yayımlanan “Kuşların Alfabesi” ile Aytül Akal ve Mavisel Yener’in birlikte yazdıkları ve Uçanbalık Yayınları tarafından yayımlanan “Mavi Ay” Jüri Özel Ödülü’ne değer görüldü. Kısa süre önce kaybettiğimiz usta yazar Kemal Özer’in yazdığı ve Tudem’in yayımladığı “En İyi Arkadaşım”, Yılın En İyi Çocuk Öyküleri Kitabı dalında seçilirken; Feridun Oral’ın Yazıp Resimlediği ve Yapı Kredi Yayınları’nın yayımladığı “Kırmızı Elma”, Yılın En İyi Resimli Öykü Kitabı seçildi. Yılın En İyi Çocuk Kitabı Tasarımı dalında Günışığı Kitaplığı’nın yayımladığı ve Suzan Aral’ın grafik tasarımını yaptığı “Berber Pire Tellal Deve” (yazan Gülsevin Kıral, resimleyen Mustafa Delioğlu) seçildi. Bu dalda Enkidu Yayınları tarafından yayımlanan ve Sadi Güran’ın grafik tasarımını yaptığı “Şeytan Aldı Götürdü” de (yazan ve resimleyen Sadi Güran) Jüri Özel Ödülü’ne değer görüldü. ? Soldan sağa: Mavisel Yener, Aytül Akal, Ayla Çınaroğlu ve İlke Aykanat Çam (önde). SAYFA 32 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1062